10 Şubat’ta Macaristan Cumhurbaşkanı Katalin Novák televizyonda yayınlanan bir konuşma ile istifa etti.
İstifa konuşmasında, pedofiliden hüküm giymiş birinin suç ortağı olan bir kişiyi affetmesini, ‘hükümlünün bakımına emanet edilen çocukların savunmasızlığından yararlanmadığı inancıyla’ verdiğini açıkladı.
2 Şubat’ta Macar medya kuruluşları, Novák’ın Nisan 2023’te hüküm giymiş bir pedofilin suç ortağı olan Endre K. adlı bir kişiye cumhurbaşkanlığı affı verdiğini ortaya koyan bir Yüksek Mahkeme kararını ifşa etmişti.
Artan siyasi baskı nedeniyle, cumhurbaşkanı ertesi hafta Katar’a yaptığı devlet ziyaretini yarıda kesti ve istifasını iletmek için derhal Budapeşte’ye döndü.
Cumhurbaşkanlığı süresince, kendisini kamuoyuna ‘öncelikle bir anne’ olarak sunan ve konuşmalarının çoğu aile meseleleri etrafında dönen Novák, 2020 yılında, kadınların mutlaka erkeklerle rekabet etmemeleri, onlarla aynı rolleri doldurmayı ve aynı ücreti kazanmayı beklememeleri gerektiğini, çünkü tatmin duygularının başkalarına bakabilmekten geleceğini savunmuştu.
Fidesz üyesi olan Novák, ayrıca 2018’den 2022’ye kadar milletvekilliği ve 2020’den 2021’e kadar da dördüncü Orbán hükümetinde Aile İşleri Bakanı olarak görev yapmıştı.
Orbán’ın çevresinin diğer üst düzey üyesi eski adalet bakanı Judit Varga da af sürecini başlatma kararını gerekçe göstererek istifa ettiğini açıkladı.
Hükümetin ilk tepkisi: Tepkisizlik ve karşı saldırı
Hükümet ve hükümete yakın medya kuruluşları mümkün olduğunca uzun süre skandalı düşük profilde tuttu. Önde gelen hiçbir Fidesz politikacısı konu hakkında yorum yapmadı ve yorum yapanlar da bunu ‘solun siyasi bir saldırısı’ olarak açıkladı.
‘Çocuk istismarı’nı ön plana çıkararak ‘LGBT ideolojisi’ne karşı çıkan iktidar partisi Fidesz ve Başbakan Viktor Orban için bu mesele bir hayli vurucu oldu.
Perşembe günü, Facebook’taki kısa bir video mesajında Başbakan, çocuklara yönelik herhangi bir istismardan hüküm giymiş kişilerin affedilmesini imkansız kılan bir anayasa değişikliği yapacaklarını duyurdu.
Macar medyasında, pedofil müdürün suç ortağı ve Novák’ın affettiği Endre K.’nın Fidesz ile kimi ilişkilere sahip olduğuna ilişkin iddialar da ortaya atıldı.
Hükümet çevreleri, Novák’ın istifa ettiğini söyleyerek, ‘solcuların kendi günahları nedeniyle hiçbir zaman istifa etmediklerini’ ileri sürüyorlar.
Pedofil skandalının kronolojisi: Papa Francis’in ziyareti ile gelen af
Çocuk istismarı vakası, Budapeşte yakınlarındaki Bicske ilçesinde bulunan bir koruyucu evin müdürünün, koruması altındaki erkek çocuklarını kullandığının ortaya çıkması ile kamuoyunun gündemine gelmişti.
János V. isimli müdürün istismarcı olduğuna dair şüpheler, 2016 yılında kurbanlardan birinin intihar etmesiyle su yüzüne çıktı. Başka bir çocuk da sosyal hizmetlere haber verdi ve bu çocuğu derhal koruyucu aileden çıkardılar, ancak çocuğun kuzeni de kurumda yaşıyordu.
János V. görevden alındıktan sonra, kurbanı koruyucu aileye dönmeye ikna etmek için kurbanın kuzeniyle iletişime geçmek için nüfuzunu kullandı. Fakat János V.’nin bir şartı vardı: Çocuğun geri dönerek müdür aleyhindeki ifadesini geri çekmesi gerekecekti.
János V., yardımcısı Endre K.’dan mağdur adına bir ifade yazmasını istedi. Sözde ifadede kurban, cinsel iddiaları uyuşturucu etkisi altında uydurduğunu itiraf ediyordu. Endre K., müdürün isteğine uygun şekilde bu dilekçeyi yazdı.
Fakat çocuk belgeyi asla imzalamadı ve cinsel istismar davaları hem János V. hem de Endre K.’nin mahkum edildiği mahkemeye gitti. Endre K., zorlamaya teşebbüs suçundan üç yıl dört ay hapis cezasına çarptırıldı.
Papa 27 Nisan 2023’te Macaristan’ı ziyaret ettiğinde ilgili şahsın cezasının bitmesine bir yıldan az bir süre kalmıştı. Yine de, Cumhurbaşkanı Katalin Novák, kilise liderinin ziyaretini kutlamak için hiçbir açıklama yapmadan 22 hükümlüyü affetti. Endre K. de onlardan biriydi.
Aynı gün Novák, 2007’den 2009’a kadar Sosyal Demokrat ve Liberal milletvekillerine karşı terörist faaliyetlere teşebbüs etmekten hapis cezasına çarptırılan aşırı sağcı bir figür olan György Budaházy’nin serbest bırakılmasına da izin verdi.
Novák, af nedenlerini kamuoyuna açıklamadı
Macaristan’da cumhurbaşkanlığı afları ‘gevşek’ bir şekilde düzenleniyor. Endre K.’nın affedilmesini kimin önerdiğini bilinmiyor. Novák, yasalar gereği, kararının nedenlerini açıklamak zorunda olmadığı gibi, böyle bir karar aldığını yayımlaması bile gerekmiyor.
Zaten skandal da Endre K.’nın Yüksek Mahkeme’deki temyiz başvurusunun reddedilmesi nedeniyle patlak verdi, fakat Novák onu affettiği için karar hiçbir zaman yürürlüğe girmedi. Dolayısıyla Endre K.’nın affı, karar Yüksek Mahkeme belgelerine girmeseydi, kamuoyu tarafından asla bilinmeyebilirdi.
Teknik olarak Novák, pedofil birinin suç ortağını affettiği için istifa etmedi; Macar lider aftan neredeyse bir yıl sonra görevden ayrıldı, o da sadece ortaya çıktığı için. Ve cumhurbaşkanlığı makamı, kimin affedildiğini değil, sadece kaç kişinin affedildiğini söylemekle yükümlü olduğu için hâlâ bilinmeyen onlarca vaka var.
