Çin Devlet Başkanı Xi Jinping ve Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron pazartesi günü Paris’te ticari gerilimler ve Ukrayna’daki savaşla ilgili “samimi” görüşmelerde bulundular fakat nezaket ve saygı görüntüsünün altında önemli görüş ayrılıkları yatıyor.
Fransa ve AB açısından, Macron’un sözleriyle, Çin’in Rusya’ya “herhangi bir silah satmama” ve “çift kullanımlı ihracatı sıkı bir şekilde kontrol etme” taahhüdü en dikkat çekici kazanımlar.
Paris’te gerçekleştirilen bir günlük diplomatik görüşmelerin ardından basına açıklamalarda bulunan Fransa Cumhurbaşkanı, Çinli mevkidaşının AB yaptırımlarından kaçan şirketlerle ilgili bilgi paylaşımı konusunda “yakın” bir iletişim kanalını açık tutma isteğini memnuniyetle karşıladı.
Xi, Çin’e karşı ‘karalama kampanyası’ olduğunu savundu
Xi, basın toplantısında Ukrayna savaşını ‘körüklediklari’ iddiasını reddetti ve barışçıl bir çözüm bulunmasında sadece “olumlu bir rol” oynayan Çin’e yönelik bir “karalama” kampanyası başlatmak için çatışmayı kullanmaya çalışanları suçladı.
Xi, “Ukrayna krizinin suçu başkasına atmak, üçüncü bir ülkeyi karalamak ve yeni bir Soğuk Savaş başlatmak için kullanılmasına karşıyız,” dedi ve Rusya ile Ukrayna arasında “adil barış görüşmeleri” çağrısında bulundu.
Macron ayrıca her iki liderin de “uluslararası sınırların bütünlüğüne” saygı göstereceğini söyledi. Fransız liderin bu sözlerinin Tayvan konusunda Çin’e bir güvence olduğu da düşünülüyor.
Olimpiyatlar sırasında ateşkes çağrısı
Her iki lider de Fransa’daki Olimpiyat Oyunları sırasında dünya çapında bir ateşkes çağrısında bulunmayı taahhüt etti.
Xi bir günlük görüşme maratonunun ardından basına yaptığı açıklamada, “Dünya sakin olmaktan çok uzak ve Birleşmiş Milletler’in daimi bir üyesi olarak Çin, Olimpiyat Oyunları sırasında dünya çapında bir ateşkes çağrısında bulunuyor,” dedi.
Macron da Çinli mevkidaşına geçici bir ateşkes fikrini desteklediği için teşekkür etti ve “Görüşmelerimiz sırasında tüm taraflardan bir Olimpiyat ateşkesi talep etme arzunuzu gösterdiğiniz için size teşekkür ederim,” dedi.
Fransa Cumhurbaşkanı ayrıca Rusya ve Ukrayna arasında bir ateşkes sağlanması için çalışılabileceğinin de ipuçlarını verdi. Macron, “Belki de bu, uluslararası hukuka tam saygı çerçevesinde [çatışmaların] sürdürülebilir bir çözüme kavuşturulması için bir fırsat olabilir,” ifadelerini kullandı.
‘Adil rekabet’ vurgusu
Ekonomi cephesinde ise Emmanuel Macron, AB’nin “adil rekabet, yani karşılıklı, meşru kurallar” istediğini ifade etti.
Macron, tek pazar kurallarının “artan uluslararası gerilimler tarafından belirlenemeyeceğini” söyledi.
Aynı günün erken saatlerinde, Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Xi ve Macron ile Paris’te yaptığı üçlü görüşmelerde, Avrupa’nın “gerekirse ticari savunma araçlarını tam olarak kullanmaya” hazır olduğunu söyleyerek gerilimi tırmandırma sinyali verdi.
Eylül ayında Avrupa Komisyonu ilk kez Çin’in elektrikli otomobillerine yönelik bir sübvansiyon karşıtı soruşturma başlatmıştı. Çin’in fotovoltaik endüstrisine yönelik ikinci bir soruşturma da yeni başlarken, ülkenin tıbbi cihaz tedarikine yönelik bir soruşturma da paralel bir Komisyon programı kapsamında başlatıldı.
Fransız konyak sektörü şimdilik yaptırımdan kurtuldu
Çin de misilleme olarak ocak ayında Fransız konyaklarına yönelik kendi soruşturmasını açmıştı. Macron’un basın toplantısında yaptığı açıklamalara göre Xi, Fransa’ya karşı yaptırım uygulamaya istekli değil.
Xi’nin ziyareti çerçevesinde düzenlenen 6. Fransız-Çin İş Konseyi kapsamında çeşitli ticari sözleşmeler de imzalandı. Lityum katot malzemeleri şirketi Xiamen Tungsten New Energy ile nükleer yakıtlar konusunda uzmanlaşmış Fransız şirketi Orano arasında bir ortaklık kuruldu.
Fransız-Çin iş zirvesinde konuşan Macron, elektrikli araçlar ve bataryalar da dahil olmak üzere Çin’in Fransa’daki yatırımlarını memnuniyetle karşılayacağını söyledi fakat bir kez daha karşılıklı ticarette denge ihtiyacını vurguladı.
Xi etkinlikte yaptığı konuşmada, “İlişkilerimiz her zaman Çin ve Batı ülkeleri arasındaki ilişkilerin ön saflarında yer almış, karşılıklı güçlenme ve ilerleme örneği teşkil etmiştir,” dedi.
‘İnsan hakları’ gündeme gelmedi
Elysee’nin birkaç gün önce konunun Pekin yetkilileriyle “sistematik olarak tartışıldığını” belirtmesine rağmen, Çin’deki ‘insan hakları’ durumundan hiç bahsedilmedi.
Pazartesi günü Fransız radyosuna konuşan Macron’un partisinin Avrupa Parlamentosu seçimlerindeki baş adayı Valérie Hayer, Çin’in Uygurlara karşı “soykırım” işlemekten “büyük olasılıkla” suçlu olduğunu ileri sürmüştü.
