Medyanın karşısına nadir çıkan Birleşik Krallık dış istihbarat servisi MI6’in başkanı Richard Moore, POLITICO’ya bir mülakat verdi.
Sovyetler Birliği’ne karşı ‘Prag Baharı’nın 55. yıldönümü törenleri için Çekya’da bulunan Moore, Putin yönetimindeki ‘çatlaklar’, Rus ajanların işe alınması ve Çin’in ‘neden en büyük tehdit olduğu’ gibi konular hakkındaki görüşlerini açıkladı.
MI6 şefi, Prag’ın ‘Rus hakimiyetine’ karşı bir ‘direniş merkezi’ olarak geçmişini günümüze paralel olarak tekrar tekrar gündeme getirdi.
Moore, “Buraya gelmemi düşünürken, özellikle Ukrayna hakkında konuşmak için çok iyi bir yer olduğunu düşündüm. Paralellikler çok güçlü, değil mi? Burası, Rus tanklarının sınırından geçtiğini gören son Avrupa ülkesi ve Ukrayna’nın kendini bulduğu yer de burası,” dedi.
Ruslara casusluk çağrısı
Vagner şefi Yevgeni Prigojin’in kalkışmasına da atıfta bulunan Moore, “Rus paralı askerler Putin’e ihanet edebiliyorsa, başka kime ihanet edebilirler?” diye sordu.
Richard Moore, paralı askerlerin isyanıyla birlikte Vladimir Putin’in ‘zayıflığının’ ortaya çıktığını ve içeride baskı altında olduğunu ileri sürdü. İstihbarat şefi, ‘Putin ile ilgili hayal kırıklığına uğrayan’ Ruslara üstü kapalı bir çağrı da yaptı ve “Bizimle el ele verin, kapımız her zaman açık,” dedi.
İnsanların MI6’e gelmeye devam ettiğini ileri süren Moore, “Elbette bunu yaparken risk alıyorlar. Ancak biz bize gelen ve bizimle çalışan insanlarla ilgileniyoruz ve elbette başarılarımız asla bilinmiyor,” dedi.
Putin’i ‘aşağılamayın’
Ukrayna savaşı ve Rusya hakkında da konuşan Moore, bazı batılı liderlerin dile getirdiği ‘Putin’i aşağılamamak gerektiği’ tezine katıldığını söyledi.
Moore, “Kimse Putin’i aşağılamak istemiyor, Rusya’nın büyük ulusunu aşağılamak isteyen de yok. Fakat onlar için yol çok açık: Tüm askerlerinizi geri çekin,” dedi.
Moore, birçok çatışmanın ‘bir tür müzakere’ ile sonlandığını, barışın şartlarını Ukrayna’nın belirleyeceğini ve kendilerine düşenin de ‘Ukraynalıları güçlü bir konumdan müzakere edebilecekleri, mümkün olan en güçlü konuma getirmeye çalışmak’ olduğunu kaydetti.
Vagner isyanı
Prigojin ve Vagner’in kalkışması hakkında konuşan dış istihbarat şefine göre Rusya lideri Putin baskı altında.
Progojin’i ‘Putin’in ürettiği bir yaratık’ olarak nitelendiren Moore, buna rağmen Vagner şefinin Putin’e ‘sırtını döndüğünü’ ileri sürdü.
Moore, “[Putin] Prigojin’e karşı gerçekten mücadele etmedi. Belarus liderinin iyi niyetini kullanarak kendini kurtarmak için bir anlaşma yaptı,” iddiasında bulundu.
‘En fazla kaynağı Çin’e ayırıyoruz’
Moore, Britanya’nın, şu anda Rusya’ya odaklanmasına rağmen, bugün dünya sahnesindeki başlıca endişesinin Çin olduğunun altını çizdi.
“Şu anda Çin’e diğer tüm görevlerden daha fazla kaynak ayırıyoruz,” diyen istihbarat şefi, bunun ‘Çin’in dünyadaki önemini’ ve Çin hükümetinin yeteneklerini anlamaya yönelik ‘hayati ihtiyacı’ yansıttığını söyledi.
Çin’in batıdaki istihbarat operasyonları konusunda da konuşan Moore, Çin’in kabiliyetlerinin ‘çok büyük ve denizaşırı ülkelerde çok sayıda konuşlanabildiklerini’ söyledi.
İstihbaratta insan faktörü hâlâ önemli
Yapay zekanın yükselişiyle birlikte, kimileri yapay zekanın insan casusları önemsiz hale getireceğini savunuyor. Moore bu görüşe itiraz ederek, insan zekasının makinelerin yapamadığını yapmak için hâlâ çok önemli olduğunu savundu. Öte yandan Moore, MI6’in yapay zeka ile ‘çılgınlar gibi deneyler’ yaptığının da altını çizdi.
Moore, “Eğer yapay zeka uluslararası koordinasyonun ötesinde bir yöne götürülür ve kötü niyetle geliştirilirse, bu son derece tehlikelidir. Üretken yapay zekanın olanaklarından da anlayabileceğimiz gibi, bunun gerçekten dikkatle ele alınması gerekecektir,” dedi.
MI6 şefinden İran iddiası
Moore, İran’ın Rusya’ya verdiği destek nedeniyle Tahran’da ‘anlaşmazlıklar’ yaşandığı iddiasında da bulundu. MI6 şefi Rusya’ya insansız hava araçlarının tedariğinin İran liderleri arasında tartışmalara yol açtığını söyledi.
“İran’ın Rusya’ya Ukrayna kentlerine rastgele yıkım getiren intihar dronları sağlama kararı Tahran’daki rejimin en üst kademesinde iç tartışmalara neden oldu,” iddiasında bulunan Moore, İran’ın Rusya’ya verdiği destek karşılığında para kazanmanın yanı sıra bazı askeri know-how’lar da aldığını öne sürdü.
