Myanmar’daki askeri yönetimin lideri, Çin’i, son aylarda silahlı etnik gruplarla çatışmaların artmasıyla savaştan zarar gören Güneydoğu Asya ekonomisine yardım ve teknolojik destek sağlamaya çağırdı.
Myanmar devlet medyasının bildirdiğine göre, 2021’de iktidarı ele geçirmesinden bu yana Çin’e ilk ziyaretini gerçekleştiren Min Aung Hlaing, çarşamba günü Çin Başbakanı Li Qiang ve yatırımcılarla görüşmelerde bulundu ve generalin enerji güvenliği gibi konularda daha fazla işbirliği çağrısında bulunduğunu kaydetti.
Çin, Aung San Suu Kyi liderliğindeki hükümeti deviren Myanmar askeri yönetimi ile çalışma ilişkisini sürdüren birkaç ülkeden biri. Ancak Pekin, Myanmar ordusu ile silahlı etnik gruplar arasında, iki ülkenin ortak sınırı yakınlarındaki çatışmalar da dahil olmak üzere, şiddetlenen iç savaştan rahatsızlık duyduğunu da gösterdi. Yönetimi ulusal seçimlere gitmeye ve demokratik dönüşümü yeniden başlatmaya çağırdı.
Çin Devlet Konseyi tarafından yapılan açıklamaya göre Li bu çağrıyı yineleyerek “siyasi karşılıklı güveni pekiştirmek ve geliştirmek için Myanmar’la birlikte çalışma” isteğini ifade etti ki bu Pekin’in komşusuna yönelik hassas diplomatik dengeleme hareketinin son işareti.
Açıklamada eğitim, kültür ve turizm gibi işbirliği alanlarının yanı sıra yasadışı çevrimiçi kumar ve dolandırıcılıkla mücadele de yer aldı. Li, iki ülkenin dostluklarına yönelik kamuoyu desteğini güçlendirirken sınır ötesi suç faaliyetleriyle mücadele gibi konularda daha yakın çalışması gerektiğini söyledi.
Görüşme, her iki liderin de Çin’in güneyindeki Kunming kentinde düzenlenen Büyük Mekong Alt Bölgesi Zirvesine katıldıkları sırada gerçekleşti. Zirveye Kamboçya, Laos, Tayland ve Vietnam liderleri de katıldı.
Ağustos ayında Nepido’ya yaptığı bir ziyaret sırasında Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi, Min Aung Hlaing’e Myanmar’daki Çinli personel ve projelerin güvenliğinin yanı sıra sınır yakınlarında barış ve istikrarın korunması çağrısında bulunmuştu. Myanmar rejimi ile silahlı etnik gruplar arasındaki çatışmalar geçtiğimiz aylarda tırmanmış, bunun sonucunda kuzeydeki fiili başkent Lashio ve önemli bir bölgesel askeri komuta merkezi Myanmar Ulusal Demokratik İttifak Ordusu (MNDAA) liderliğindeki güçlerin eline geçmişti.
Çarşamba günü Min Aung Hlaing de Li’yi direniş güçleriyle yaşanan çıkmaz konusunda bilgilendirerek görüşmeler için “barış kapısının her zaman açık olduğunu” söyledi.
Her ne kadar ordunun yönetime el koymasından bu yana rejimle ilişkiler tartışmalı olsa da Çin hükümet sözcüsü Mao Ning salı günü yaptığı açıklamada Myanmar’ın bölgesel işbirliği mekanizmalarına aktif olarak katılan önemli bir ülke olduğunu söyledi. Sözcü, “Teamüller gereği Çin, liderini zirveye davet etti” dedi.
Çin-Myanmar Ekonomik Koridoru
Pekin’in Kuşak ve Yol Girişimi’nin bir parçası olan Çin-Myanmar Ekonomik Koridoru, ikili ilişkilerin temel taşlarından biri. Çinli şirketler demiryolları, limanlar ve enerji santrallerinden petrol ve gaz boru hatlarına kadar uzanan altyapı projelerine öncülük ediyor.
Ancak Uluslararası Stratejik Araştırmalar Enstitüsü tarafından geliştirilen Myanmar Çatışma Haritası’nın yönetici editörü Morgan Michaels, Çin’in Min Aung Hlaing’in liderliğinden giderek daha fazla “hayal kırıklığına uğradığını” gözlemledi.
South China Morning Post’a konuşan Michaels, Çin’in “seçim yoluyla tepede biraz hareket alanı ve belki de uğraşacak başka birini bulabilecekleri yeni bir dinamik yaratmak istediğini” söyledi. “Bu yüzden [Min Aung Hlaing] Çinlilerin baskısı altında, potansiyel olarak kendi çıkarına olmayan seçimlere gitmesi için baskı altında çünkü bu onun gücünü azaltacak” dedi.
Amerika Birleşik Devletleri Barış Enstitüsü (USIP) kıdemli danışmanı Ye Myo Hein’e göre Çin aynı zamanda Batı’nın Myanmar’daki rolüne, özellikle de ABD’nin Pekin’in çıkarlarını tehdit edebilecek bir direniş hareketine verdiği desteğe karşı temkinli.
South China Morning Post’a konuşan Ye Myo Hein, Min Aung Hlaing’e yapılan davetin Pekin’in sadece istikrarı desteklemediğini, aynı zamanda “belirli bir aktörü, yani cuntanın kendisini desteklediğini” gösterdiğini söyledi.
Michaels’a göre ise “ülke içinde bu durum halkın Çin’e karşı kızgınlığını artıracaktır çünkü halk orduya karşı isyan halinde ve Çin’in orduyu desteklemesini istemiyorlar.
Michaels, “Bu da potansiyel olarak Çin altyapısına, işletmelerine ya da Çin çıkarlarıyla bağlantılı olduğu düşünülen kuruluşlara karşı daha fazla saldırıya yol açabilir” öngörüsünde bulundu.
