Rusya ile Batı arasında stratejik rekabetin silahlı çatışmaya dönüştüğü Ukrayna, 2023’e müzakere masasının geride çatışma senaryolarının önde olduğu bir gündemle giriyor.
Bir sonraki askeri adımları için taraflar güç toplamaya ve tahkimat yapmaya devam ederken barış sürecine ilişkin cılız ve uzlaşı noktasından uzak açıklamalar gelmeye devam ediyor. Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski’nin Washington ziyareti sonrasında Rusya lideri Vladimir Putin, barış görüşmelerini Batılı devletlerin engellediğini söyledi.
Ukrayna’daki savaşın bütün taraflarıyla görüşmeye hazır olduklarını söyleyen Putin, “Ancak bu onlara kalmış bir durum. Müzakere etmeyi reddeden biz değiliz, onlar” dedi.
“Müzakere Kiev’in koyduğu şartlar altında olmayacak”
Rossiya 1 devlet televizyonuna demeç veren Putin, “Tüm bu yaşananların temelinde, rakiplerimizin, Rusya’yı parçalamayı amaçlayan politikası yatıyor. Onlar (Batı’yı kastederek) her zaman ‘böl ve fethet’i denediler… Bizim amacımız ise başka bir şey. Rus halkını birleştirmek” ifadelerini kullandı.
Batının müzakere etmeyi reddettiğini dile getiren Rus lider, ABD’nin Ukrayna’ya Patriot hava savunma sistemi gönderme kararını da değerlendirdi. Putin, “Yüzde 100 vuracağız. Patriotlar oldukça eski sistemler” diye konuştu.
Rus TASS haber ajansına konuşan Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Mikhail Galuzin müzakere sürecine ilişkin değerlendirmelerde bulundu. Galuzin, “Artık her şey Kiev’in ve onun Batılı kukla oynatıcılarının krizin gerçek bir politik ve diplomatik çözümüne hazır olup olmamasına bağlı” diye konuştu. Rus diplomat, “Rusya müzakere seçeneğini ve çatışmanın politik çözümünü reddetmemesine rağmen biz Kiev tarafından öne sürülen şartlar altında müzakere etmeyeceğiz” dedi.
Zelenski’nin Noel’de Rus askerlerinin Ukrayna’dan çekilmesi yönünde yaptığı çağrıyı “absürd” olarak gören Galuzin, çatışma sahasındaki risklere karşı da uyardı. Galuzin, Kiev’in eylemlerinin Avrupa’nın elektrik üreten en büyük nükleer tesisi Zaporijya’da felakete neden olabileceğini kaydetti. Rus yetkili, “Ukrayna ve Kiev, nükleer santrali ve altyapısını tehlikeye atmanın sorumsuzca olduğunun farkına varacak çünkü bu tür eylemler en yıkıcı sonuçlara yol açabilir” ifadelerini kullandı.
Moskova, Ukrayna’nın dört bölgesini ilhak etti ve Kırım’ın statüsünün tartışılmasına kesinlikle kapalı. Müzakere masasında da Kiev’in kendisini bu yeni duruma göre ayarlamasını istiyor. Ukrayna tarafı ise “Bütün Rus işgalcilerini” kovmaktan bahsediyor. Askeri anlamda son söz söylenmediği için barış masasına yönelik açıklamaların propaganda düzeyi ağır basıyor.
Rusya’nın derinliklerine saldırı
Son dönemde Rusya’nın iç bölgelerindeki askeri hedeflere yönelen Ukrayna ordusu, ‘Engels’ askeri üssüne İHA saldırısı düzenledi. Olaya ilişkin açıklama yapan Rusya Savunma Bakanlığı Saratov kenti yakınındaki ‘Engels’ Askeri Hava Üssü’ne yaklaşan bir Ukrayna insansız hava aracının (İHA) düşürüldüğünü duyurdu. Bakanlık saldırıda 3 Rus askerinin hayatını kaybettiğini de açıkladı.
Saldırıya uğrayan Sarotov’dak üs Ukrayna sınırına kuş uçuşu 500 kilometre mesafede ve Volga nehrinin kıyısında. Üs, Tu-95 ve Tu-160 gibi Rusya’nın bazı stratejik bombardıman uçaklarına da ev sahipliği yapıyor.
Ukrayna ordusu Aralık ayının başından bu yana Rusya’nın iç bölgelerine Rus ordusunun kullandığı stratejik üslere saldırılarını yoğunlaştırdı. ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken ABD’nin Ukrayna’yı Rusya sınırları içine saldırması için “ne teşvik ettiğini, ne destek verdiğini” söylemişti.
Savaşın boyutu genişleyecek mi?
Financial Times gazetesine konuşan King’s College London’ın Rusya uzmanı Domitilla Sagramos,”2023 için kilit soru Batı’nın Ukrayna’ya ne kadar ve ne tür askeri destek sağlamaya devam edeceğidir” diyor. Gazetenin analiz haberinde, Rusya’nın Herson’daki taktik çekilmesinin başarısından bahsedilirken Ukrayna’nın Kırım’a yönelik stratejik bir saldırı için şansının azaldığı yorumu yapılıyor.
Financial Times’ın görüşlerine yer verdiği bir Batılı güvenlik danışmanı ise şu askeri gözlemleri yapıyor: “Ukrayna kuvvetleri… Kesinlikle kendi problemleriyle yüz yüzeler. Kayıpları yüksek birçoğu yeterli eğitime sahip değil, bazı birimler aşırı tükenmişlikten muzdarip ve daha fazla silah ile mühimmata ihtiyaçları var.”
Rus bakış açısını yorumlayan tarihçi Mark Galeotti’ye göre, Moskova, “Ukrayna’yı Batı’dan uzaklaştırmak için tasarlanmış siyasi bir stratejiye” sahip. Dolayısıyla savaşın gidişatı “sadece askeri teçhizatla ilgili” bir konu olmaktan uzak. Galeotti ayrıca gidişata ilişkin Putin’in “savaş devam edecek ve bunu istediğim kadar sürdürebilirim” mesajı verdiğini öne sürüyor.
Moskova, “özel askeri operasyonun hedeflerine” ulaşana kadar savaşı sürdürmeye kararlı görünüyor. Batılı uzmanların da teslim ettiği üzere Ukrayna ise savaşma kapasitesinin devamlılığı için dış desteğe bağımlı. Rusya askeri anlamda yaşadığı başarısızlıklara rağmen milli güç unsurlarını tam anlamıyla savaş sahasına henüz sürmedi. 2023, Ukrayna’da uzun sürmesi beklenen savaşın zorlu bir sayfası olmaya aday…
