Orta ve Doğu Avrupa ülkelerinden tarım örgütlerinin temsilcileri, 22 Şubat’ta gerçekleşecek AB tarım politikası toplantısına karşı ortak protestoların düzenlenmesi konusunda anlaşmaya varmak üzere salı günü Polonya’da bir araya geldi.
Çekya Tarım Odası sözcüsü Barbora Pánková, Euractiv Çekya’ya verdiği demeçte, uluslararası protestoların Çekya, Slovakya, Polonya, Macaristan, Litvanya ve Letonya’dan gelen delegasyonlar tarafından kabul edildiğini söyledi. Sözcü, diğer Avrupa ülkelerini de katılmaya davet ettiklerini belirtti.
Çek Tarım Odası başkanı Jan Doležal yaptığı basın açıklamasında, “Bugünkü toplantıya katılan çiftçi örgütleri, hepimizin karşı karşıya olduğu varoluşsal zorlukları ele almak için birleşme çağrımızı dinledi,” dedi.
Eylemler sırasında köylülerin traktörlerini sınır kapılarına sürmeyi planlandığı açıklandı ama daha fazla ayrıntı verilmedi.
Doležal’a göre, Avrupalı çiftçiler arasındaki koordinasyon, ‘Avrupa tarımının şu anda içinde bulunduğu umutsuz duruma dikkat çekmek ve Avrupalı ve Çek politikacılara nihayet çiftçilere yardımcı olacak eylemde bulunmaları için baskı yapmak’ için tek şans.
Doğu Avrupalı çiftçiler, ele alınması gereken üç ana konu olduğunu söylüyorlar. Birincisi, AB’nin gümrüksüz Ukrayna ithalatından kaynaklanan tarım ürünleri fazlasını ortadan kaldırmasını istiyorlar. İkincisi, AB’den çevre düzenlemelerini uyarlamasını ve çiftçiler için adil bir telafi sağlamasını talep ediyorlar. Üçüncüsü, çiftçilerin karşı karşıya olduğu bürokrasiyi azaltmak için AB’nin Ortak Tarım Politikasının (CAP) basitleştirilmesi çağrısında bulunuyorlar.
Avrupa Komisyonu, örneğin nadasa bırakılan araziler için koşulluluk kuralından kısmi muafiyetin uzatılması gibi bazı tavizler verdi. Ayrıca Komisyon, pestisit kullanım riskini 2030 yılına kadar %50 oranında azaltacak önerilen düzenlemeyi geri çekecek.
Fakat çiftçiler AB’nin önlemlerinden hâlâ memnun değil. Çek Tarım Odası, Avrupa Komisyonu’nun belirtilen tüm sorunları gerçekçi bir şekilde ele alan bir plan sunmaması halinde, açıklanan sınır önlemlerinin tekrarlanacağını söyledi.
Öte yandan Polonya’da çiftçilerin Ukrayna sınırına giden yolları kapatması, Kiev ile Varşova arasındaki gerilimi artırdı.
Bir grup Polonyalı çiftçinin Dorohusk’taki üç Ukrayna tahıl kamyonunun sınırı geçmesini engelleyerek tahılın bir kısmını yola dökmesinin ardından Kiev, Varşova’ya ‘utanç verici suçu’ soruşturma çağrısında bulundu.
Buna rağmen Polonya Tarım Bakanı Czeslaw Siekierski, hükümetinin çiftçilere karşı harekete geçmeyeceğini söyledi.
Ukrayna’nın Varşova Büyükelçisi Vasıl Zvariç, “Protestocuların bu tür yöntemleri, bu provokasyonun ahlaki yönünden bahsetmek yerine, medeni bir Avrupa ülkesinde tolere edilmemelidir,” dedi.
Siekierski, devlet kanalı TVP’ye verdiği demeçte, protestocu çiftçilerin davranışlarının ‘uygunsuz, kınanması gereken ve çok duygusal’ olduğunu söyledi.
Fakat bakan, yine de protestoculara karşı harekete geçmeyeceğini belirtti. Siekierski, “Birçok Avrupa ülkesindeki çiftçi protestolarında da benzer durumlar yaşanıyor. Çiftçilerin gıda ürünlerini çöpe attığı sık sık oluyor,” dedi.
Yakın zamanda Avrupa Komisyonu tarafından 2025 yılına kadar uzatılan ‘dayanışma koridorları’ kapsamında Ukrayna ile ticaret kurallarının serbestleştirilmesi, Ukrayna’dan Polonya’ya çeşitli ürün gruplarının büyük bir akışına yol açtı.
Polonya Tarım Üreticileri Birliği Federasyonundan Jacek Zarzecki, “Bu ürünler AB üyesi olmayan ülkelere transit olarak gitmeliydi. Bunun yerine, çok çekici ve yüksek ücretli olan AB pazarına takılıp kaldılar,” dedi.
Bu, Ukraynalı çiftçiler AB’nin üretim standartlarına bağlı olmadığından, Polonya pazarında daha düşük kalitede Ukrayna gıdaları ile değiştirilen Polonya yerli üretimine yönelik fiyatların ve talebin düşmesine neden oldu.
Tusk yönetimi Brüksel ve Kiev ile müzakerede
Başbakan Donald Tusk’ın hükümeti çiftçilerin protestolarını destekliyor ve Ukrayna tahılına yönelik tek taraflı ambargoyu sürdürüyor. Yasağın diğer ürün gruplarını da kapsayacak şekilde genişletilmesi çağrıları da yapılıyor.
Aynı zamanda eski bir aktivist olan Tarım Bakan Yardımcısı Michał Kołodziejczak, geçen hafta yaptığı açıklamada, “Bana kalsaydı ve Başbakan Donald Tusk’a önerdiğim şey buydu, şeker, dondurulmuş ahududu ve elma suyu ithalatına sınırlamalar getirirdim,” dedi.
Bakan yardımcısı, hükümetin konuyu Ukraynalı mevkidaşlarıyla görüştüğünü, fakat Kiev’in Ukrayna’nın Polonya’ya gıda ithalatını azaltma hedefinden hoşlanmadığını söyledi.
Kołodziejczak, “Şimdilik, Ukrayna tarafıyla görüşmelerde bir numaralı düşman benim,” dedi.
