Avrupa
Papa XIV. Leo, yapay zekanın “Tanrıyı oynamasını” engellemek istiyor

Katolik dünyasının yeni lideri Papa XIV. Leo, “kontrolsüz yapay zekanın” risklerini azaltmayı papalığının belirleyici misyonu haline getirdi.
Kardinallere yaptığı ilk resmi konuşmasında, yapay zekanın “insan onuru, adalet ve emek” için oluşturduğu tehlikelere karşı uyarıda bulunan yeni Papa, iki gün sonra gazetecilere verdiği demeçte, teknolojinin “muazzam potansiyelini” övgüyle bahsederken, “tüm insanların yararına kullanılmasını sağlamak” için sorumluluk gerektiğini de vurguladı.
İsmini aldığı, 19. Yüzyılın son çeyreğindeki sanayi devrimi sırasında işçilerle sermaye arasındaki ilişkileri “yeniden düzenleme” çağrısı yapan Papa XIII. Leo gibi, XIV. Leo da kontrolsüz modern teknolojiler karşısında “sosyal dokunun koruyucusu” olarak konumlanıyor.
Nitekim yeni Papa, ünlü “Rerum Novarum” papalık genelgesini yayımlayan selefinin “sosyal mesele”deki rolüne işaret ederek bu adı aldığını söylemişti.
Vatikan’ın yapay zeka etiği danışmanı Fransisken rahip Paolo Benanti, POLITICO’ya verdiği demeçte, “Kilise bizden gökyüzüne bakmamızı, ama aynı zamanda zamanın gereği olarak yeryüzünde yürümemizi istiyor,” dedi ve kilisenin böylesine fütüristik bir alanda uzmanlık sunmasının olağandışı bir şey olmadığını ekledi.
Roma’daki Luiss Üniversitesi ve Sussex Üniversitesi’nde inovasyon ekonomisi profesörü ve AI uzmanı Maria Savona, “Vatikan, insan haklarına ve insan onuruna zarar verecek ve düşük vasıflı işçileri orantısız bir şekilde etkileyebilecek bazı AI gelişmelerinden kaçınmak istiyor,” dedi.
Vatikan’ın yapay zeka düzenlemelerinde kendine bir yer edinme çalışmaları, Leo’nun selefi ile başladı. 2020 yılında Papa Francis, IBM ve Cisco gibi teknoloji şirketlerinin yanı sıra dini ve siyasi liderleri bir araya getirerek, “hesap verebilir ve topluma fayda sağlayan” yapay zeka teknolojilerinin geliştirilmesine yönelik bir taahhüt olan Roma Yapay Zeka Etiği Çağrısını imzaladı.
Ocak ayında Vatikan, yapay zekanın insanlığın “kendi işinin kölesi” haline gelmesine yol açabileceği uyarısında bulunan resmi bir bildiri yayınladı.
Silikon Vadisinin ve teknoloji devriminin vatanı olan ABD’den gelen ilk papa ve matematik mezunu olan Leo, POLITICO’ya göre bu bayrağı taşımak için “eşsiz bir konumda” bulunuyor.
Öte yandan Washington, AI alanında deregülasyon hamlesine öncülük ediyor. Başkan Donald Trump, selefi Joe Biden’ın belirlediği güvenlik kurallarını geri aldı ve önde gelen şirket OpenAI ile yarım trilyon dolarlık bir AI planını açıkladı.
Benanti’ye göre, kilisenin “insanlık uzmanı” rolü, özellikle Katolik ülkelerin liderlerini “insana değer veren ve sosyal adaletle uyumlu bir AI yaratmaya” teşvik edebilir.
Leo’nun İtalya lideri Giorgia Meloni ile yaptığı ilk görüşmede, ikili “etik ve insan merkezli bir yapay zeka gelişimi” için çalışmaya devam etme sözü verdi. Geçen yıl, Meloni’nin daveti üzerine Francis, G7 liderlerine yapay zeka etiği konusunda bir konuşma yapmıştı.
Savona, “[Vatikan’ın] yapay zekaya olan ilgisi garip değil. Francis, günümüzün önemli sorunlarından biri olan iklim değişikliğine de büyük ilgi gösterdi. Kilisenin misyonu, temel ilkelere sadık kalırken dünyaya uyum sağlamaktır,” dedi.
Savona, güç teknoloji devlerinin ve zengin ülkelerin elinde yoğunlaşırken Vatikan’ın “Küresel Güney”deki ağını kullanarak yapay zekaya ”daha demokratik erişim” sağlayabileceğini ve Avrupa’nın hakim olduğu düzenlemelerin küresel standartlara uyarlanması için baskı yapabileceğini savundu
Öte yandan Leo’nun kendisi de AI tarafından üretilen içeriğin gadrine uğradı. Papalığının ilk haftasında, Leo’nun Burkina Faso Cumhurbaşkanı İbrahim Traoré’yi Vatikan’ın zenginliği ile Afrika’daki yoksulluğu karşılaştırdığı için övdüğü iddia edilen bir YouTube videosu yayınlandı.
Vatikan, videonun “deep fake” olduğunu ve Traoré’yi pan-Afrika liderliğinin bir örneği olarak yücelten Afrika platformlarında son zamanlarda yayılan AI tarafından üretilen içeriklerin bir parçası olduğunu belirtti.