Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in 19 Ağustos’ta Bakü’ye yaptığı ziyaret sırasında iki ülke üç anlaşma ve üç memorandum imzaladı ve ortak bir bildiri yayımladı. İmza töreni Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in Hazar Denizi kıyısındaki Zagulba konutunda gerçekleşti.
Hükümetler arası işbirliği anlaşmaları gıda güvenliği, karantina ve bitki koruma alanlarının yanı sıra sağlık hizmetleri, tıp eğitimi ve bilim alanlarını da ilgilendiriyor.
Taraflar ayrıca iş teftişi, iklim değişikliği ve Rusya Doğrudan Yatırım Fonu (RDIF) ile Azerbaycan İhracat ve Yatırım Teşvik Kurumu arasında bir mutabakat zaptını da imzaladı.
Ortak açıklamada, iki ülkenin uluslararası hukuk ilkeleri temelinde devletlerarası bağları güçlendirmeye devam etme konusundaki mutabakatına ve Şubat 2022’de iki ülke arasında imzalanan Müttefik İşbirliği Deklarasyonunun önemine atıfta bulunuluyor.
Açıklamada ayrıca Şanghay İşbirliği Örgütü’nün (ŞİÖ; Azerbaycan örgütün diyalog ortağı) önemli rolü vurgulanırken Rus tarafının Bakü’nün örgütteki statüsünü artırmasını ve ‘BRICS ile işbirliğine olan ilgisini’ desteklediği kaydedildi.
Öte yandan Putin ve Aliyev, Kuzey-Güney ulaşım koridorunun oluşturulmasında işbirliğinin önemine dikkat çekti.
Bunun yanı sıra liderler, 2025 yılında Büyük Anayurt Savaşı zaferinin 80. yıldönümü kutlamalarına ortaklaşa hazırlanma konusunda da mutabık kaldı.
Moskova ile Bakü, petrol ürünlerinin taşınması için ortaklaşa nehir-deniz tankerleri inşa etmeyi planlıyor. Rusya, İtalya ve Türkiye’den sonra Azerbaycan’ın üçüncü ticaret ortağı. Azerbaycan Devlet İstatistik Komisyonu verilerine göre, 2024 yılının ilk altı ayında iki ülke arasındaki ticaret hacmi yüzde 5’in üzerinde bir artışla 2,5 milyar dolara ulaştı.
Kafkasya ve Orta Asya uzmanı Andrey Areşev, Vedomosti gazetesine verdiği demeçte bu görüşmelerde heyetlerin enerji, ticaret ve iktisadi işbirliği konularına ağırlık verdiğini söyledi. Areşev’e göre Moskova ile Bakü uzun zamandır devlet ve hükümet başkanları düzeyinde Rus enerji kaynaklarının Azerbaycan enerji kaynakları adı altında Avrupa pazarlarına geri dönüşü konusunda istişarelerde bulunuyor.
Uzman, “Dolayısıyla tarafların yatırım alanında işbirliğine ilişkin bir anlaşma imzalaması ve Rusya Devlet Başkanı’nın AB pazarına yönelik olması muhtemel tankerlerin ortak üretimine ilişkin karardan bahsetmesi tesadüf değil,” dedi.
Siyasi analist Artur Atayev ise, Moskova ile derinleşen işbirliğinin bir parçası olarak Bakü’nün Avrasya’daki iktisadi projelere, özellikle de ŞİÖ ve BRICS’e katılımını güçlendireceğine işaret etti.
Atayev, “Azerbaycan’ın bu örgütlere tam üyeliği, iktisadi çıkarlarının desteklenmesi ve küresel altyapı projelerine katılımı açısından ülkenin ulusal çıkarlarına uygun. Dolayısıyla küresel Güney’e doğru bu hamle Azerbaycan yönetiminin doğal bir adımıdır,” ifadelerini kullandı.
Devlet başkanları diyalog sırasında bölgesel güvenlik ve Ermenistan-Azerbaycan uzlaşısı konularına da değindi. Putin’e göre Rusya, Bakü ve Erivan arasında barış imzalanmasına yardımcı olmaya hazır. Putin, ziyaretinin ardından Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan ile temasa geçeceğini ve görüşmelerin sonuçları hakkında bilgi vereceğini de sözlerine ekledi.
Areşev, Dağlık Karabağ ve sınır ihtilafını çözme sürecinin kendi mantığına sahip olduğunu ve şu anda Moskova’nın katılımına gevşek bir şekilde bağlı olduğunu belirtti.
Areşev, “Müzakereler büyük ölçüde ikili bir formatta devam ediyor. Evet, Rus tarafı arabuluculuk hizmeti sunuyor ama hükümetler arası çalışma komisyonlarının uzun süredir toplanmadığı düşünüldüğünde, bu öneriler daha çok nezaketin bir göstergesi,” diye ekledi.
