Rusya’da sermayedarlar Merkez Bankası Başkanı Elvira Nabiullina’ya yüksek faiz oranları nedeniyle tepkili. Nabiullina, enflasyonu dizginlemek için faiz oranlarını yüzde 21’e yükseltirken, bu durum iş dünyasında maliyetleri artırıyor ve büyümeyi engelliyor. Ancak, Devlet Başkanı Putin’in Nabiullina’ya desteği sürüyor.
Enflasyonu dizginlemek için şimdiye kadar sonuçsuz kalan çabalarında Rusya Merkez Bankası Başkanı Elvira Nabiullina, baz faiz oranını rekor seviyelere çıkararak borçlanma maliyetlerini artırdı.
RBK gazetesine konuşan çelik üreticisi Severstal’ın sahibi milyarder Aleksey Mordaşov, “Bugünkü merkez bankası faiz oranları, ekonomi ve sanayinin gelişimi için çok ciddi bir engel. Bu doğru ilaç mı? Umarım ilaç hastalıktan daha zararlı çıkmaz,” değerlendirmesini yaptı.
Petrol satışları ve devasa askeri harcamalarla desteklenen ekonomi şaşırtıcı şekilde direnç gösterse de Ukrayna’daki askeri müdahale ekonomik dengesizlikleri artırdı, enflasyonu yükseltti ve ciddi bir iş gücü sıkıntısına yol açtı. ABD’nin son yaptırımları rubleyi düşürürken, yerli şirketler genişleme planlarını azaltıyor.
Berlin’deki Carnegie Rusya Avrasya Merkezi’nde görev yapan eski Rusya Merkez Bankası yetkilisi Aleksandra Prokopenko, Wall Street Journal (WSJ) gazetesine verdiği demeçte, “Seçkinler hayatta kalma mücadelesi veriyor; Putin’e sadık kalsalar da giderek daha memnuniyetsizler. Nabiullina uygun bir hedef haline geldi,” ifadelerini kullandı.
Rusya’nın politika faiz oranı yüzde 21’de ve merkez bankasının cuma günü bunu daha da artırması bekleniyor. Ancak enflasyon hâlâ yüzde 9 civarında seyrediyor. Tereyağı fiyatlarındaki artış, Rusya genelinde süpermarketlerde ürün hırsızlıklarının artmasına neden oldu. Votka fiyatları da yükseldi.
Yönetim kurulu toplantılarında, faiz oranları ve enflasyon birlikte yükselirken, maliyetler arttıkça kar marjları daralıyor. Rusya’nın en büyük mobil operatörü MTS, üçüncü çeyrek net karındaki yüzde 90’a yakın düşüşün, faiz ödemelerini finanse etme maliyetlerinin artmasından kaynaklandığını açıkladı.
Rosneft, ülkenin en büyük petrol üreticisi, geçen ay yüksek faiz oranlarını gerekçe göstererek rafinerilerini modernize etme planlarını ertelemek zorunda kalacağını duyurdu.
İflas dalgası korkuları da artıyor. Rusya’da 200’den fazla alışveriş merkezi, artan borç yükleri nedeniyle iflas riski altında. Rus nakliye şirketlerinin neredeyse üçte biri önümüzdeki yıl iflas etmekten korktuklarını belirtiyor.
Savunma holdingi Rostec’in başkanı olan Sergey Çemyozov, faiz oranlarının “sanayi büyümesinde ciddi bir fren” olduğunu ifade etti.
İnterfaks ajansına konuşan Çemyozov, “Delice yüksek bir faiz oranıyla kredi almak bir işletme için intihar demektir. Bu iflas yoludur,” dedi.
Merkez bankasının sık sık eleştiren milyarder Oleg Deripaska ise, bu yılın başlarında “köleleştirici” oranların ülkenin nefes alabilmesi için yüzde 5’e indirilmesini talep etti.
Nabiullina’ya yönelik tepkiler artarken, bazıları onun görevden alınması çağrısında bulundu. Bu ayın başlarında, Rusya parlamentosunun alt kanadı Duma’daki üçüncü en büyük partinin lideri Sergey Mironov, Nabiullina’nın görevden alınması ve ekonomideki sorunlardan kişisel olarak sorumlu tutulması gerektiğini öne sürdü. Rusya Sanayiciler ve Girişimciler Birliği, para politikasının bazı yönlerine hükümetin müdahale etmesini önerdi.
Yine de gözlemciler, Putin’in başkanı değiştirmesi ya da para politikasında değişiklik yapmasının olası olmadığını söylüyor. Nabiullina, savaşın başlarında aldığı acil tedbirlerle rublenin düşüşünü durdurdu ve hükümetin teşvik tedbirlerinin reel ekonomiye ulaşması için zaman kazandırdı.
Ekim ayında Nabiullina, “Yüksek enflasyon sürdürülebilir ekonomik büyümeyi engeller. Yüksek enflasyonun belirli bir aralıkta tutulabileceği fikri tehlikeli bir yanılsamadır,” demişti.
Putin şimdiye kadar tartışmalara müdahale etmedi. Perşembe günü yıllık televizyon konuşmasında, “enflasyonla ilgili bazı sorunlar” olduğunu kabul etti, ancak ekonominin genel olarak istikrarlı olduğunu söyledi. Gözlemciler, enflasyonun kontrolden çıktığı 1990’lardaki derin ekonomik kriz konusunda son derece hassas olan Putin’in fiyat istikrarına öncelik vereceğini söylüyor.
Alman Uluslararası ve Güvenlik İşleri Enstitüsü’nde Rusya’ya odaklanan iktisatçı Janis Kluge, “Nabiullina, Putin’in tam desteğine sahip. Gerekirse enflasyonu kontrol altına almak için Rus ekonomisini resesyona sürükleyebilir,” diye konuştu.
