Rusya’nın en büyük bankalarından VTB, Türkiye’ye lira transferlerini durdurdu

VTB, 19 Ocak’ta başlattığı Türkiye’ye Türk Lirası üzerinden para transferi hizmetini 24 Ocak itibarıyla durdurdu. Banka, hesap açılışı ve transfer işlemlerini askıya aldı. Türk bankalarının Rusya’dan gelen ödemelerle ilgili temkinli yaklaşımı, bu hizmetin başarısını engelleyen ana neden olarak görülüyor.

Rusya’nın en büyük bankalarından VTB’nin dış ticaret ödemeleri için açtığı Türkiye’ye lira transferi kanalı, faaliyete geçtikten kısa süre sonra kapatıldı.

Yalnızca bir hafta önce, 19 Ocak’ta, VTB tüm Türk bankalarına Türk Lirası cinsinden para transferi yapma hizmetini başlatmıştı.

Yaptırımlara tabi bir kamu bankası olan VTB, müşterilerine lira hesapları açmayı öneriyor, mevcut müşterilerin ise bu işlemi uzaktan gerçekleştirebileceğini belirtiyordu.

Banka çalışanları, işlemlerin oldukça hızlı bir şekilde tamamlanacağını ve maksimum beş gün süreceğini ifade ediyordu. Ücretlendirme ise yüzde 0,75 işlem komisyonu, yüzde 0,15 döviz kontrol ücreti ve muhabir bankanın yüzde 1 komisyonu olarak belirlenmişti.

Yalnızca karşı tarafın bu ödemeyi kabul edip etmeyeceğini kontrol etmek gerekiyordu. Bir ödeme aracı şirketinin yöneticisi, Vedomosti gazetesine verdiği demeçte, bu hizmetin mevcut koşullarda Türkiye’ye para göndermek için oldukça uygun maliyetli bir seçenek olduğunu ifade etti.

Ancak, 24 Ocak itibarıyla transferlerin tamamen durdurulduğu bildirildi. Bankanın bu hizmetle ilgilenen fakat henüz kullanma fırsatı bulamayan birkaç müşterisi, bu durumu doğruladı.

Bir ithalatçı, “Banka, şu anda lira hesabı açmadığını ve transfer kabul etmediğini belirtti, gerekçeler açıklanmadı. İşlemlerin yeniden ne zaman başlayacağı kişisel hesaplar üzerinden bildirilecek,” diye konuştu.

Bu bilgi, VTB’nin çağrı merkezi çalışanları tarafından da doğrulandı. Lira işlemlerinin ne zaman tekrar başlayacağı ise belirsiz.

Rusya’dan Türkiye’ye para göndermek, ikincil yaptırımlar tehdidi nedeniyle oldukça zor bir hal aldı.

Türk bankaları, 2024 yılının başlarında Rus muhataplarla çalışmayı büyük ölçüde durdurmuştu. Dolar, avro ve sonrasında lira ile hatta yuanla yapılan ödemeleri kabul etmeyi bıraktılar.

Daha sonra ödemeler yalnızca sınırlı bir tüketim malı listesi için tekrar başladı. “2024 yılı itibarıyla Rusya’dan Türkiye’ye doğrudan para transferleri için yalnızca ruble seçeneği kaldı.

Fakat, bu durumda hem Rusya’da hem de Türkiye’de uygun bir banka bulmak gerekiyordu. Üstelik Türkiye’de doğrudan ödemeleri kabul eden banka sayısı bire ya da ikiye düşmüştü. Bu bankalar da talepleri sıkılaştırarak ve ruble-lira dönüşümünde oldukça dezavantajlı bir kur sunarak işlemleri zorlaştırıyordu.

Sürekli olarak Türk tüketim malları satın alan bir şirketin çalışanı, “Sonuç olarak toplamda ödemelerin yüzde 5-6’sı kadar bir kayıp oluşuyordu,” dedi.

Kendisinin genellikle aracı firmalar üzerinden ödeme yaptığını ve bu yöntemin maliyetinin en az yüzde 3 olduğunu belirtti. Bu yüzden VTB’nin teklifi ilgisini çekmişti.

Ancak VTB, baştan itibaren gönderilen fonların kabul edilmesiyle ilgili garanti vermemişti.

Banka yetkilileri, bu durumun tamamen alıcı bankanın pozisyonuna bağlı olduğunu ve yaptırım kapsamındaki ürünler için ödemenin yapılamayacağını müşterilere iletmişti.

Yeni hizmetten yararlanmak isteyen ithalatçılara göre, VTB yetkilileri, Türk muhatapların ödeme kabul edip etmeyeceğini mutlaka kontrol etmelerini öneriyordu. Ayrıca, gönderilen transferlerin yüzde 10 ila 30’unun geri dönebileceği konusunda da uyarılar yapıldı. Ancak, bu transferler dahi tamamlanamamış görünüyor.

Bir ithalatçıya göre VTB, Türk bankalarının Rus fonlarına karşı temkinli yaklaşımını hafife almış olabilir.

Geçen hafta lira hesabı açmayı başaran ancak bu hesaptan ödeme yapamayan ithalatçı, bu görüşü desteklediğini belirtti.