Şas lideri, Netanyahu hükümetine iki ay süre tanıdı

Şas Partisi lideri Aryeh Deri, hükümetin, yeşiva öğrencilerini (dini eğitim gören Yahudi gençler) askerlik hizmetinden muaf tutacak bir yasa çıkarmaması halinde iktidarı devireceğini açıkladı.

Kol Baramah radyosuna konuşan Deri, Başbakan Binyamin Netanyahu ve koalisyonuna iki ay süre tanıdı ve “Eğer bu mesele yasal çerçeveye oturtulmazsa, seçime gideriz” uyarısında bulundu.

Deri, dini eğitim alan gençlerin askerlik hizmetine tabi tutulmasını eleştirerek, “Kim hayal edebilirdi ki yeşiva öğrencileri suçlu ilan edilsin” dedi. Ayrıca, ulusal-dindar kesimden bazı siyasilerin yeşivaların askere alınmasına destek vermesini sert bir dille eleştirdi ve asıl onların sağcı hükümetin çöküşüne sebep olacağını öne sürdü.

Deri’nin tehdidinin, Şas partisinin 2025 devlet bütçesine verdiği destekle bağlantılı olduğu düşünülüyor. Mart 2025 sonuna kadar bütçenin onaylanmaması halinde hükümet otomatik olarak düşecek ve erken seçim kaçınılmaz olacak.

Netanyahu üzerindeki baskı artıyor

Deri’nin açıklamaları, Netanyahu liderliğindeki aşırı sağcı ve dindar koalisyon üzerindeki baskıyı daha da artırdı. Daha önce aşırı sağcı eski Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir, İsrail ile Hamas arasındaki ateşkes ve rehine anlaşması nedeniyle hükümetten ayrıldığını açıklamıştı. Ayrıca, bir diğer aşırı sağcı isim olan Maliye Bakanı Bezalel Smotrich de İsrail’in Gazze’de Hamas’a karşı askeri operasyonlarına devam etmemesi durumunda istifa tehdidinde bulundu.

Netanyahu şu an savaşa devam etmezse Maliye Bakanı’nın istifa resti ancak savaşa devam ederse İsrail ordusunun asker açığını kapatmak için Haredilerin silah altına alınması ve bu durumda Şas’ın desteği çekme tehdidi ile yüzleşiyor. Hakkındaki yolsuzluk davaları nedeniyle erken seçim tehlikesini göze almak istemeyen Netanyahu’nun koalisyon ortaklarının taleplerini nasıl uzlaştıracağı bilinmiyor.

Ultra-Ortodoks partilerin direnci sürüyor

Bu sırada İsrail parlamentosundaki (Knesset) Dışişleri ve Savunma Komitesi, ultra-Ortodoksların askere alınmasını öngören yasa tasarısını görüşüyor. Komite başkanı Yuli Edelstein (Likud), yasanın ciddi bir düzenleme olacağını ve İsrail ordusunun asker havuzunu genişleteceğini söyledi.

Şas ve Birleşik Tevrat Yahudiliği partileri, Netanyahu’yu askerlik muafiyeti yasasını ilerletmesi için yoğun baskı altında tutuyor. Birleşik Tevrat Yahudiği’nden Agudat Yisrael kanadı daha önce de zorunlu askerlik nedeniyle bütçeye karşı oy kullanabileceğini açıklamıştı.

Şas Milletvekili: Oğlum hapse girmeyi tercih eder

Öte yandan Şas milletvekili Yosef Taieb, dün oğlunun İsrail ordusuna katılmaktansa hapse girmeyi tercih edeceğini söylemişti.

Taieb’in bu açıklamaları hem koalisyon içinden hem de muhalefetten büyük tepki çekti.

Yeş Atid partisi Milletvekili Moshe Tur-Paz, “15 aydır savaşın sürdüğü bir dönemde, Sayın Taieb’in oğlunun da yükü paylaşmasını beklerdim. Savaşta birçok dindar asker cephedeydi, bazıları hayatını kaybetti. Hahamlar bile askerliğin dini bir görev olduğunu söylüyor” dedi. Likud Milletvekili Dan Illouz ise Taieb’e hitaben, “Sen Siyonizm adına İsrail’e göç ettin, IDF’de görev yaptın ve din eğitimi veren büyük hahamlardan ders aldın. Orduda görev yapmakla dini eğitimi sürdürmek çelişmez. Bu yüzden sözlerin hayal kırıklığı yaratıyor. Senin gibi biri orduda görev yapıp inancını koruyabildiyse, oğlun neden yapamasın?” ifadelerini kullandı.

Şas partisindeki bazı siyasetçiler, tam zamanlı olarak dini eğitim görmeyen ultra-Ortodoks gençlerin askere alınabileceğini savunmuştu. Ancak Şas’ın Manevi Liderler Konseyi, geçen yaz taraftarlarına “hiçbir celbe yanıt vermemeleri ve askerlik merkezlerine gitmemeleri” talimatını vermişti.

Konsey üyesi Rabbi Moshe Maya, haziran ayında yaptığı bir açıklamada, dini eğitim görmeyenlerin de orduya katılmasının yasak olduğunu savunarak, “Orduya gidenler dini kimliklerini kaybeder” ifadelerini kullanmıştı. Maya, “Eğer yeşiva öğrencileri olmasaydı, çok daha fazla insan ölmüş olurdu” diyerek, ultra-Ortodoks cemaatinin savaşa “dualarıyla” katkı sunduğunu ileri sürmüştü.