Dünyanın önde gelen silah ihracatçıları, Gazze’deki çatışmanın tırmanmasıyla İsrail’e yönelik silah sevkiyatlarında farklı yaklaşımlar sergiliyor. ABD sevkiyatlarını hızlandırırken Almanya ve Birleşik Krallık bazı kısıtlamalara gitti, İspanya ise tamamen satışları durdurdu.
Gazze’deki savaşın yoğunlaşmasıyla birlikte, uluslararası toplum İsrail’e silah ihracatı meselesi etrafında yoğun bir tartışmaya girmiş durumda. Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü’nün (SIPRI) yakın tarihli çalışması, dünyanın en büyük altı silah ihracatçısının bu krize nasıl tepki verdiğini gözler önüne seriyor.
İsrail’in en büyük silah tedarikçisi olan ABD, Ekim 2023’ten itibaren bomba, füze ve diğer askeri teçhizat sevkiyatlarını hızlandırarak İsrail’e verdiği desteği sürdürdü. Ancak iç kamuoyundaki baskılar sonucu, bu yılın mayıs ayında bazı bomba sevkiyatlarının geçici olarak askıya alınması gibi kararlar alındı.
İsrail’in en büyük ikinci silah tedarikçisi olan Almanya da hukuki zorluklarla karşı karşıya kalmasına rağmen silah ihracatını sürdürmeye devam ediyor. Almanya Şansölyesi Olaf Scholz, temmuz ayında yaptığı bir açıklamada, Kasım 2023’ten itibaren silah ihracat lisanslarında önemli bir azalma yaşandığını, fakat İsrail’e silah teslimatını tamamen durdurma kararı almadıklarını belirtti.
Daha küçük bir tedarikçi olan İtalya ise 7 Ekim 2023’ten önce imzalanan sözleşmelere bağlı kalarak ihracatını sürdürüyor. Ancak, özellikle sivil kayıpların önlenmesi için ihracat incelemelerini sıkılaştırdığını duyurdu.
Birleşik Krallık, İsrail’e ana silahlar yerine bileşenler tedarik ediyor ve uluslararası insancıl hukukun olası ihlallerine yönelik endişeler nedeniyle geçen ay bazı ihracat lisanslarını askıya aldı. Buna rağmen, F-35 savaş uçaklarının parçaları bu kısıtlamalardan muaf tutuldu.
Fransa da Ekim 2023’ten bu yana ihracat kontrollerini sıkılaştırarak özellikle temel bileşenlere odaklanıyor. Bununla birlikte, Fransa’da sivil toplum örgütleri, ülkenin İsrail’e silah tedarikini tamamen durdurması için baskı yapmaya devam ediyor.
İspanya ise çatışmanın başlarında katı bir tutum sergileyerek, Dışişleri Bakanlığı aracılığıyla şubat ayında, 7 Ekim 2023’ten bu yana İsrail’e hiçbir silah satışı yapılmadığını teyit etti.
