Rusya’nın çekildiği tahıl koridoru anlaşmasının yeniden devryee alınmasıyla ilgili diplomasi trafiği hız kazandı. Konuyu Harici’ye değerlendiren Prof. Dr. Barış Doster, Türkiye’nin tahılı işleyen ve dağıtan bir ülke olarak öne çıkmasının “Türkiye’nin hem Batı’ya karşı hem de Rusya’ya karşı elini kuvvetlendireceğini” söyledi.
Ukrayna Dışişleri Bakanı Dmitro Kuleba, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Karadeniz Tahıl Koridoru Anlaşması’nın yeniden başlamasını sağlayabileceğini belirtti.
Kuleba, İtalyan Corierre Della Sera gazetesine verdiği röportajda Türk diplomasisinin Ruslarla çalıştığını biliyoruz. Bu arada tahıl ve diğer ürünlerin Karadeniz’den geçmeden ihracatı için alternatif rotalar inşa ediyoruz” dedi.
Ukrayna-Rusya Savaşı’nın küresel gıda fiyatları üzerindeki etkisini azaltmak için Birleşmiş Milletler (BM), Rusya, Türkiye ve Ukrayna, 22 Temmuz 2022’de İstanbul’da düzenlenen törende Karadeniz Tahıl Koridoru Anlaşması’nı imzalamıştı.
Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, süresi dolan anlaşmaya ilişkin 17 Temmuz’da yaptığı açıklamada, “Rusya, ilgili şartlar uygulanır uygulanmaz derhal tahıl anlaşmasına geri dönecek. Anlaşmanın Rusya ile ilgili kısmı yerine getirilmedi” demişti.
Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Mihail Galuzin, Rusya’nın en başta beyan edilen insani amaçlara uygun olması halinde sadece tahıl anlaşmasına dönmeyi gözden geçireceğini belirtti.
Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcü Yardımcısı Aleksey Zaytsev, Karadeniz Tahıl Girişimi ile ilgili Amerikan tarafının gerçekleri gizlediğini söyledi. Zaytsev, “Batılılar, ağırlıklı olarak yem olan Ukrayna tahılının esas olarak ‘iyi beslenmiş’ Avrupa’ya gittiği konusunda sessizler” ifadesini kullandı.
Erdoğan: Savaşın yayılması felaket
Konuya ilişkin 8 Ağustos’ta konuşan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, “Şüphesiz bu sorunun daha fazla çıkmaza girmeden çözümü, Batılı ülkelerin sözlerini yerine getirmelerine bağlıdır. Girişimlerimiz sürüyor, geçen hafta Putin’le görüşerek konuyu masaya yatırdık. Bu konuda ortak bir paydada buluşabileceğimize inanıyorum” ifadelerini kullanmıştı.
Beştepe’de düzenlenen 14. Büyükelçiler Konferansı’nda konuşan Erdoğan, “Savaşın Karadeniz’e yayılması tüm bölgemiz için tam anlamıyla bir felaket olacaktır” sözleriyle Ukrayna savaşının yayılma riskine dikkat çekmişti.
Prof. Dr. Barış Doster: Tahıl siyaseti Türkiye’nin elini güçlendirir
Türkiye’nin tahıl koridorundaki rolünü Harici’ye değerlendiren Marmara Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Barış Doster, “Dünya tahıl ihracatında Rusya’nın payı Ukrayna’dan daha yüksek. Rusya’nın payı yüzde on sekiz, on dokuz civarında. Yani kabaca yüzde yirmiye yakın. Ukrayna’nın tahıl ihracatına baktığımızda bunun yüzde yedi sekiz yani Rusya’nın payının yarısından bile daha az olduğunu gözlemliyoruz. Rusya’nın Türkiye’ye vadettiği Türkiye için daha kazançlı” yorumunu yaptı.
Doster, “Türkiye’nin sadece bir güzergah olarak değil, yol üzerindeki bir ülke olarak değil, aynı zamanda bunu işleyen ve dağıtan bir ülke olarak öne çıkması Türkiye’nin hem Batı’ya karşı ilişkilerinde elini kuvvetlendirir hem de Rusya’ya karşı elini kuvvetlendirir” tespitinde bulundu.
ABD’nin Karadeniz’de kalıcı olarak “bayrak gösterme” ve “Karadeniz’i bir NATO gölüne çevirme” hedefiyle hareket ettiğin belirten Doster, bu senaryo gerçekleşmesi durumunda, “Karadeniz karışır, istikrarsızlaşır. Bu da en çok bizim başımızı ağrıtır” dedi.
ABD ve NATO’nun Karadeniz’in güvenliğini sağlayan Montrö Anlaşmasını delme girişimlerine işaret eden Doster, Rusya’nın kuşatılmasının en sonunda Türkiye’nin de kuşatılması anlamına geldiği değerlendirmesinde bulundu.
