Trump, ticaret savaşından önce vergi savaşını başlattı: OECD’ye darbe

ABD Başkanı Donald Trump, vergi rejimleri konusunda küresel bir çatışmayı tetikleme tehdidiyle, yetkililere ABD’li çokuluslu şirketlere “bölge dışı” vergi uygulayan ülkelere karşı misilleme tedbirleri hazırlama talimatı verdi.

ABD Başkanı bugün yayınladığı bir kararnameyle, geçen yıl OECD’de kabul edilen ve diğer ülkelerin ABD merkezli çokuluslu şirketlerden ek vergi almasına olanak tanıyan küresel vergi anlaşmasına verdiği desteği geri çekti.

Koruyucu önlemler için seçenekler listesinin 60 gün içinde hazırlanması gerektiğini de sözlerine ekleyen Trump, AB üye ülkeleri, Birleşik Krallık, Güney Kore, Japonya ve Kanada’nın da aralarında bulunduğu OECD anlaşmasını imzalayan ülkeleri, Washington’un küresel vergi kurallarına geniş kapsamlı meydan okumalar getirme niyetinde olduğu konusunda uyardı.

Trump, ABD Hazine Bakanına gönderdiği iki bölümlük notta, önce Joe Biden yönetiminin OECD anlaşmasına verdiği taahhütlerin iptal edilmesini emretti fakat daha sonra saldırının kapsamını genişletti.

Trump, başkan olarak ilk döneminde Apple ve Google’ın sahibi Alphabet gibi büyük ABD teknoloji gruplarını etkileyecek dijital vergi önerileri nedeniyle Avrupalı liderlerle çatışmış ve bir noktada Fransa’yı gümrük vergileriyle tehdit etmişti.

Kanada da geçen yıl ABD’nin Amerikan şirketlerine karşı “ayrımcı” olduğu gerekçesiyle karşı çıktığı bir “dijital hizmetler vergisi” getirmişti.

Trump’ın pazartesi günkü başkanlık emri, “herhangi bir yabancı ülkenin ABD ile herhangi bir vergi anlaşmasına uyup uymadığının ya da Amerikan şirketlerini orantısız bir şekilde etkileyen vergi kurallarına sahip olup olmadığının ya da vergi kuralları koyup koymayacağının” araştırılmasını içeriyor.

Şu anda SEC Newgate danışmanlık şirketinde çalışan ve Financial Times’a konuşan eski Birleşik Krallık Ticaret Bakanlığı yetkilisi Allie Renison, bu hamlenin Trump’ın ABD’nin diğer ülkelerin ayrımcı uygulamaları olarak gördüğü şeylere karşılık olarak “ekonomik savaş” ağını tarifelerin çok ötesine genişlettiğini gösterdiğini söyledi.

Renison, “Şimdiye kadarki küresel taahhütlerin arkasından bu ülkelerin yerel vergi rejimlerinin peşine düşmek, Trump’ın ‘Önce Amerika’ mücadelesinde yaratıcı olmaya başladığını gösteriyor. Ekonomik savaş ağı gümrük vergilerinin ötesine geçerek giderek genişliyor ve hükümetler verecekleri yanıtı düşünmeye başladıkça, endişeler de misilleme olarak başka nelerin hedef alınabileceğine ve bunun kaçınılmaz maliyetlerine yönelecek,” dedi.

Paris merkezli OECD’de 2021 yılında kabul edilen ve geçen yıl bazı ülkeler tarafından kısmen uygulamaya konulan küresel anlaşmanın, dünyanın en büyük çokuluslu şirketlerinden alınan vergiyi yılda 192 milyar dolara kadar yükseltmesi bekleniyordu.

OECD anlaşmasının “ikinci sütunu” uyarınca, şirket kârlarının çokuluslu şirketin merkezinin bulunduğu ülkede yüzde 15’in altında vergilendirilmesi halinde, imzacı ülkeler potansiyel olarak ek vergi talep edebilecekti. 

Fakat birbirine bağlanan önlemlerin bir parçası olan ve düşük vergilendirilmiş kârlar kuralı olarak bilinen kural, Cumhuriyetçilerin uzun süredir öfkesini çekiyor ve parti tarafından “ayrımcı” olarak nitelendiriliyor.

KPMG’nin küresel vergi politikası başkanı Grant Wardell-Johnson, ABD’nin vereceği yanıtlar arasında ülkede faaliyet gösteren yabancı sermayeli işletmelere ek vergi uygulanması ya da bu ülkelere yapılan ödemelerden vergi kesilmesinin yer alabileceğini söyledi.

Üst düzey bir AB yetkilisi Trump’ın milyarder teknoloji girişimcilerinin onu ticaretten ziyade vergi konusunda harekete geçmeye zorladığını söyledi.

Yetkili, “Gümrük tarifeleriyle ilgili konuşma alışverişe dayalı olacak ama asıl mücadele servetlerin tehlikede olduğu ve büyük teknolojinin çıkarının olduğu yerlere taşınacak,” diye ekledi.

OECD Genel Sekreteri Mathias Cormann ise, “Uluslararası vergi anlaşmamızın çeşitli yönleri hakkında ABD temsilcileri tarafından bize iletilen endişeler var,” dedi.

Cormann, örgütün “kesinliği teşvik eden, çifte vergilendirmeyi önleyen ve vergi tabanlarını koruyan uluslararası işbirliğini desteklemek için ABD ve masadaki tüm ülkelerle birlikte çalışmaya devam edeceğini” sözlerine ekledi.

AB’nin ekonomiden sorumlu komiseri Valdis Dombrovskis ise Avrupa Komisyonunun vergi duyurusundan “üzüntü duyduğunu” ama “bu konuyu yeni ABD vergi idaresiyle görüşmek için zaman ayırmak istediğini” söyledi.