Trump’ın küresel gümrük vergileri Çin’e ‘çok yönlü abluka’ işlevi görüyor

Çinli dış mekan mobilya üreticisi Jin Chaofeng, ABD’nin yüksek gümrük vergilerinden kaçmak için geçen temmuz ayında Vietnam’da bir fabrika kurdu. Şimdi ise Washington Hanoi’ye ve dünyanın geri kalanına yüksek gümrük vergileri uyguladığı için fabrikayı kapatmak istiyor.

Reuters’a konuşan Jin, “Bunca işi boşuna yaptım” dedi, dış ticaretin, tıpkı talebe aç Çin pazarı gibi ‘çok düşük marjlı’ bir iş haline geleceğini de sözlerine ekledi.

Çin’in ABD’ye her yıl yaptığı 400 milyar dolardan fazla mal satışına başka hiçbir ülke yaklaşamıyor. ABD Başkanı Donald Trump bu mallara uygulanan gümrük vergilerini yüzde 34 daha artırdı.

Trump’ın dünya çapındaki gümrük vergileri, Çinli ihracatçıların ticaret savaşının etkilerini hafifletmeye yönelik iki ana stratejisinin özünü vuruyor: üretimin bir kısmını yurtdışına taşımak ve ABD dışındaki pazarlara satışları artırmak.

Kapsamlı gümrük vergilerinin küresel talebe kalıcı bir darbe vurabileceği ifade ediliyor. Çin, dünya ticaretinin daralması riskine diğer tüm ülkelerden daha fazla maruz kalıyor ve geçen yılki ekonomik büyüme büyük ölçüde trilyon dolarlık ticaret fazlasına dayanıyor.

Kaiyuan Securities, yeni gümrük vergilerinin Çin’in ABD’ye ihracatını %30 oranında azaltabileceğini, toplam ihracatı %4,5’ten fazla düşürebileceğini ve ekonomik büyümeyi yüzde 1,3 puan aşağı çekebileceğini öngörüyor.

Water Wisdom Asset Management’ta hedge fon yöneticisi olan Yuan Yuwei, “Bu Çin’e karşı çok yönlü bir abluka,” dedi ve sonuç olarak altında yükselişe geçtiğini ve Çin ve Hong Kong hisse senetlerinde açığa satış yaptığını söyledi.

Trump’ın kasım ayında yeniden seçilmesinden önce, birçok Çinli üretici bazı üretim tesislerini Güneydoğu Asya ve diğer bölgelere taşımıştı.

Şimdi ise yeni fabrikaları Vietnam’da %46, Tayland’da %36 ve diğer yerlerde en az %10 gümrük vergisiyle karşı karşıya.

Trump, şubat ve mart aylarında Çin’e yönelik gümrük vergilerini yüzde 20 artırırken, üreticilerinin küresel satış gücü Asya, Latin Amerika ve başka yerlerdeki yeni ihracat pazarları için bir yarış halindeydi.

Şimdi bu ekonomiler kendi gümrük vergisi darbelerini alıyor, muhtemelen satın alma güçlerini ve Çin mallarına olan taleplerini azaltıyorlar.

Reuters’a konuşan analistler, Washington’un yeni önlemlerinin Pekin’e vurulan bir yumruk olduğunu ve Çin’in ekonomik büyümesini ve deflasyonla mücadele çabalarını rayından çıkarabileceğini söylüyor.

HKU Business School’da finans profesörü olan Zhiwu Chen, “Bu durum %5’lik büyüme hedefine ulaşılmasını imkansız hale getirecek,” dedi.

“Çin bu deflasyonist durumdan yakın zamanda kurtulamaz. Bu yeni tarife artışı kesinlikle işleri daha da kötüleştiriyor” diye ekledi.

Üreticiler maliyetleri düşürme baskısı altında olduğu için dış talep şoku içeriye de yansıyor.

Çin’deki fabrikasında dökme demir küvet üreten Jerry Jiao, bu yıl “bazı çalışanları işten çıkardığını, yönetim maliyetlerini düşürdüğünü ve çeşitli masrafları kıstığını” söyledi.

Güneydeki Guangzhou kentinde bir giyim fabrikasının yöneticisi olan Li Zhaolong, iç siparişlere daha fazla güvenmesi gerektiğini, ancak talebin azalmasından endişe duyduğunu belirtti.

Li, “Daha önce bir kişi için bir pasta vardı ama şimdi beş kişi yemek istiyor” dedi.

YÜKSELEN ENGELLER

Yatırım bankası Jefferies’in araştırmasına göre, 2023 yılında yaklaşık 145 ülke Çin ile ABD’den daha fazla ticaret yapacak ve bu rakam 2008 yılına kıyasla %50’ye yakın bir artış gösterecek.

Bu, Çin’in ABD’nin yarattığı, ancak şimdi adaletsiz ve kendi güvenliği için bir tehdit olarak gördüğü bir dünya ticaret düzeni altında rekabetçi endüstriler geliştirmede on yıllar boyunca elde ettiği başarının bir ölçüsü olarak değerlendiriliyor.

Adının açıklanmaması kaydıyla konuşan Çinli bir ticaret politikası danışmanı, “Hâlâ ihracat pazarlarımızı çeşitlendirmemiz, ihracatı desteklememiz ve işletmeleri yurt içi satışlara daha fazla odaklanmaya teşvik etmemiz gerekiyor,” dedi.

Ancak “küresel durgunluk riski gerçek” uyarısında bulundu ve ekledi:

“Eğer herkes boyun eğerse, sanki diğerleri haraç ödüyormuş gibi ABD gerçekten karlı çıkacaktır. Ancak direnirlerse ve sürekli misilleme yaparlarsa, ABD ekonomisi bunu kaldıramaz.”

Çin için bir diğer risk de, daha fazla ticaret ortağının, ihracatçılarının kendi pazarlarında fiyat konusunda daha fazla rekabet ettiğini görmesi ve yerli sanayilerini korumak için kendi ticaret engellerini koyması.

S&P Global’in baş Asya ekonomisti Louis Kuijs, “Bu hem Avrupa’da hem de birçok yükselen piyasa ekonomisinde geçerli” dedi.

DAHA FAZLA TEŞVİK

Analistler Pekin’in yakında daha fazla teşvik açıklamasını bekliyor.

Bu önlemler, merkez bankası faiz indirimleri ve likidite enjeksiyonlarından ihracatçı vergi iadelerine, emlak piyasası desteğine ve belki de mart ayındaki yıllık parlamento toplantısında işaret edilenden daha yüksek bütçe açığı ve borç ihracına kadar uzanabilir.

Reuters’a konuşan uzmanlara göre, bankaların rezerv olarak tutmaları gereken fonların azaltılması ve borç verme oranlarının düşürülmesi ikinci çeyrek için bir öncelik olmalı, üçüncü çeyrekte ise daha fazla mali teşvikin gelebileceği düşünülüyor.

Ancak analistler, büyüme ve deflasyon risklerini azaltmanın anahtarının, Pekin’in tüketimi artırmak için hangi politikaları uygulayacağı olduğunu söyledi.

Çin on yıldan uzun bir süredir ekonomik modelini yatırımlardan uzaklaştırıp tüketime dayalı büyümeye doğru kaydırma sözü veriyor. Parlamentoda liderler bu vaatlerini daha da yüksek sesle dile getirdiler.

Analistler, küresel ticaretin sekteye uğramasının bu önemleri daha da acil hale getirdiği görüşünde. Economist Intelligence Unit’in Asya baş ekonomisti ve küresel ticaret sorumlusu Nick Marro, “Dış talepte beklenen bu şoku dengelemenin bir yolu olarak iç talebi teşvik etme çabalarının iki katına çıktığını göreceğiz,” dedi.