Ukrayna, AB’ye Rus petrolü alıcılarına da yaptırım uygulanmasını istedi

Ukrayna, ABD Başkanı Trump’ın Moskova’ya yönelik yaptırımları sıkılaştırmaktan geri adım atması üzerine, Avrupa Birliği’ne Rusya’yı tecrit etmek amacıyla Rus varlıklarına el konulması ve Rusya’dan petrol alanlara yaptırım uygulanması gibi yeni ve kapsamlı adımlar önermeye hazırlanıyor. Kiev, Washington’un konuya ilişkin belirsiz tutumu nedeniyle AB’nin yaptırımlar konusunda daha agresif ve bağımsız bir rol üstlenmesini talep ediyor.

Kiev, ABD Başkanı Donald Trump yönetiminin Moskova’ya yönelik yaptırımları sıkılaştırma konusunda geri adım atmasının ardından, gelecek hafta Avrupa Birliği’ne (AB) Rusya’yı daha fazla “tecrit etmeyi” amaçlayan yeni ve kapsamlı adımlar önermeye hazırlanıyor.

Reuters haber ajansının gördüğü ve daha önce kamuoyuna yansımayan strateji belgesine göre Ukrayna, Washington’un gelecekteki rolüne ilişkin belirsizliklerin sürdüğü bir ortamda 27 üyeli ittifakın yaptırımlar konusunda daha agresif ve bağımsız bir tutum sergilemesini talep ediyor.

Ukrayna tarafından AB’ye sunulacak olan 40 sayfalık tavsiye metninde, AB’nin yaptırım uygulanan kişilerin mal varlıklarına el koyma sürecini hızlandıracak ve bu varlıkları Ukrayna’ya gönderecek bir yasal düzenlemeyi kabul etmesi çağrısında bulunuluyor.

Belgede, yaptırım uygulanan kişilerin daha sonra Rusya’dan tazminat talep edebileceği bir mekanizma öneriliyor.

Strateji belgesinde ayrıca, AB’nin yaptırımlarının kendi toprakları dışında daha güçlü bir şekilde uygulanmasını sağlamak için, Rusya’ya yardım etmek amacıyla AB teknolojisini kullanan yabancı şirketlerin hedeflenmesi ve “Rus petrolü alanlara ikincil yaptırımlar getirilmesi” gibi bir dizi adımın değerlendirilmesi isteniyor.

Hindistan ve Çin gibi büyük alıcıları etkileyebilecek bu tür ikincil yaptırımlar, Avrupa’nın şimdiye kadar atmaktan çekindiği büyük bir adım anlamına geliyor.

Başkan Trump, şimdilik harekete geçmeme kararı almadan önce bu konuyu kamuoyunda tartışmaya açmıştı.

Beyaz kitapta ayrıca, AB’nin yaptırımlar konusunda daha fazla çoğunluk kuralıyla karar alma mekanizmasını değerlendirmesi ve böylece bireysel üye devletlerin oy birliği gerektiren tedbirleri engellemesinin önüne geçilmesi çağrısı yapılıyor.

Başkan Trump, pazartesi günü Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile görüştükten sonra Rusya’ya yeni yaptırımlar uygulamama kararı almıştı.

Bu karar, haftalardır Moskova üzerindeki baskının artırılması için lobi faaliyeti yürüten Avrupalı liderler ve Kiev için hüsran yaratmıştı.

Reuters‘a konuşan ve görüşmeler hakkında bilgi sahibi olan bir kaynak, Trump’ın Putin ile yaptığı görüşmenin ardından Ukraynalı ve Avrupalı liderlerle konuştuğunu ve onlara şu anda yaptırım uygulamak istemediğini, görüşmelere zaman tanımak istediğini söylediğini aktardı.

AB ve İngiltere ise dün Rusya’ya karşı ek yaptırımlar uygulayarak Washington’un kendilerine katılmasını hâlâ umut ettiklerini belirtti.

Fakat Avrupalılar, Washington’un artık katılmaya istekli olmaması durumunda Moskova üzerindeki baskıyı sürdürmenin yollarını açıkça tartışıyor.

Ukrayna, Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy’nin şubat ayında Beyaz Saray’da Başkan Trump tarafından sert bir şekilde uyarılmasından bu yana Washington’a yönelik herhangi bir eleştiri imasından kaçınmaya çalışıyor.

Yaptırımlarla ilgili beyaz kitap, AB tarafından şimdiye kadar uygulanan “eşi benzeri görülmemiş” yaptırımları vurguluyor ve daha fazlasını yapma potansiyelinden bahsediyor.

Belge aynı zamanda Trump yönetiminin şimdiye kadarki koordinasyon çabalarına olan bağlılığına dair çarpıcı bir değerlendirme içeriyor.

Belgede, “Bugün pratikte Washington, yaptırımlar ve ihracat kontrolüne odaklanan neredeyse tüm hükümetler arası platformlara katılımı durdurmuştur,” ifadelerine yer verildi.

Ayrıca, Washington’un Rus petrolüne tavan fiyat uygulanmasını denetleyen izleme grubundaki çalışmaları yavaşlattığı, yaptırım ihlallerini soruşturan federal bir görev gücünü lağvettiği ve önemli sayıda yaptırım uzmanını başka sektörlere kaydırdığı belirtildi.

Belgede, biri hükümet diğeri ise Trump yanlısı senatör Lindsey Graham tarafından olmak üzere iki büyük ABD yaptırım paketinin hazırlandığı ancak Başkan Trump’ın bunlardan herhangi birini imzalayıp imzalamayacağının “belirsiz” olduğu kaydedildi.

ABD’nin tutumundaki belirsizliğin ekonomik karşı tedbirlerin ve çok taraflı koordinasyonun hızını yavaşlattığı, ancak bunun “Avrupa Birliği’nin yaptırım baskısını hafifletmesine neden olmaması” gerektiği ifade edildi.

Aksine, “Bu durum, AB’yi bu alanda öncü bir rol üstlenmeye teşvik etmelidir,” denildi.

Kıdemli bir Ukraynalı hükümet yetkilisi Reuters‘a yaptığı açıklamada, “Amerika’nın yaptırım rejiminden çekilmesi, AB’nin birliğine büyük bir darbe olur. Çok büyük,” dedi.

Bunun yanı sıra Harvard Üniversitesi Davis Merkezi’nden Rus enerji uzmanı Craig Kennedy, Avrupa’nın kararlı durması halinde ABD’nin Rusya’ya yönelik yaptırımları hafifletmesinin yabancı yatırımcıların ve yatırımların önemli ölçüde geri dönüşünü sağlamayacağını belirtti.

Kennedy, “Avrupa, sandığınızdan çok daha fazla karta sahip,” iddiasında bulundu.