Ukrayna hükümeti, yeni Donald Trump yönetimi için hazırladığı “zafer planı”nda potansiyel iş anlaşmaları, hammaddeye erişim ve asker sevkiyatı gibi konulara vurgu yaparak ABD’nin seçilmiş başkanını etkilemeye çalışıyor.
Financial Times’ın (FT) haberine göre Ukraynalı ve Avrupalı yetkililer, Ukrayna’nın Avrupa ve aralarında üst düzey Cumhuriyetçilerin de bulunduğu ABD’deki müttefiklerinin, ülkeye yapılan kritik yardımları kesmek yerine Kiev ile yakın işbirliğini teşvik eden önerilerin en iyi nasıl ortaya konabileceği konusunda tavsiyelerde bulunduklarını söyledi.
Öneriler, Ukraynalı ve Avrupalı yetkililerin Trump’ın Rusya ile bir barış anlaşması imzalamak için hızla harekete geçebileceği ve bunun da Batının Ukrayna’ya verdiği desteği torpilleyebileceği yönündeki endişelerinden kaynaklanıyor.
Bu fikirlerden ikisinin Volodimir Zelenskiy’in “zafer planı”nda özellikle Trump düşünülerek ortaya atıldığı belirtiliyor. Teklifler daha sonra Ukrayna Devlet Başkanı eylül ayında New York’ta Trump’la görüştüğünde kendisine sunuldu.
Fikirlerden biri Avrupa’da konuşlu bazı ABD birliklerinin savaş sonrasında Ukrayna güçleriyle değiştirilmesini öngörüyor.
Zelenskiy’in “zafer planının” tasarlanmasında yer alan kişilere göre, ilk olarak Trump’ın müttefiki Cumhuriyetçi senatör Lindsey Graham tarafından tasarlanan diğer öneri ise, Ukrayna’nın kritik doğal kaynaklarının Batılı ortaklarla paylaşılmasını öneriyor.
Görüşme hakkında bilgi sahibi bir kişi Trump’ın bu iki noktayla “ilgilendiğini” söyledi.
Ayrıca Ukrayna’daki iş dünyası liderleri de Trump’a ülkede kimin iş yapabileceğini seçmesine olanak tanıyacak “yatırım tarama” yetkileri sunma konusunda hükümetle görüşüyor.
Planlamaya dahil olan bir kişi bu fikri “ABC, yani Çin hariç herkes [anybody but China]” olarak tanımladı ki bunun da Trump’ın hoşuna gidebileceği düşünülüyor.
İlgili kişiye göre telekomünikasyon gibi Çin teknolojisine ve malzemelerine bağımlı olan Ukrayna endüstrileri ABD’li tedarikçilere geçebilir ve daha fazla Batı yatırımı çekebilir. Fikir henüz erken aşamalarda ancak başkanlık ofisine yakın bazı iş dünyası liderleri bunun Trump’ın işine yarayabileceğine inanıyor.
Zelenskiy geçen hafta yeniden seçilmesinin ardından Trump ile “harika” bir ilk telefon görüşmesi yaptığını söyledi. Fakat yetkililer, Kiev ve müttefiklerinin, Cumhuriyetçilerin ocak ayında göreve gelmesinin ardından ABD’nin askeri desteğini azaltabileceğinden korktuğunu söyledi.
Yetkililer, Ukrayna ve müttefiklerinin, Rusya’nın savaş alanındaki üstünlüğünden cesaret alan Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in “sıkı bir pazarlığa” girişmesinden ve Washington’u savaşı Moskova’nın lehine sonuçlandıracak bir barış anlaşmasını kabul etmeye zorlamasından endişe ettiklerini de sözlerine ekledi.
Kiev’in Trump’a sunacağı teklifin oluşturulmasında yer alan bir kişi, “İlk göz kırpan bu oyunu kaybeder. Putin şu anda iyi bir yolda olduğuna ve istediği her şeyi alabileceğine inanıyor,” dedi.
Bu arada Avrupalı yetkililer, Trump liderliğindeki görüşmelerin dışında bırakılmaktan ve kıtanın orta vadeli güvenliğini belirleyebilecek olası bir çözüm üzerinde kendilerine hiçbir baskı gücü verilmemesinden endişe duyuyorlar.
Batılı müttefikler “zafer planına”, özellikle de Kiev’i NATO’ya katılmaya resmen davet etme ve daha gelişmiş silahlar sağlama çağrısına oldukça kayıtsızca yanıt verdiler.
Planlamaya dahil olan bir kişi, Ukrayna’nın önerilerini yaz boyunca, “Trump kendi söylemini dayatmadan önce bizim söylemimizi dayatmak için” tasarlamaya başladığını söyledi.
Görevden ayrılan ABD Başkanı Joe Biden’ın askeri desteği artırma konusundaki tereddütleri nedeniyle uzun süredir hayal kırıklığı yaşayan Kiev, Trump’ın özellikle kendisi düşünülerek tasarlanan hususlardan etkileneceğini umuyor.
Söz konusu kişi, “Biden yönetiminden duyulan memnuniyetsizlik öyle bir seviyedeydi ki, bir değişimin zamanının geldiğini ve [Trump’a] yönelik bu değişimin belki de iyi olabileceğini hissettiler,” dedi.
Ukrayna Parlamentosu Dış İlişkiler Komitesi Başkanı Oleksandr Merejko, ABD’nin yeni başkanına yapılan teklifi “Ukrayna’nın Batı için bir yük olmadığını göstermek için akıllıca bir hamle” olarak nitelendirdi.
Merejko, “Trump kaybeden değil kazanan olmak istiyor. Kazanan olmak için de Putin’e yerini göstermesi gerekiyor,” diye ekledi.
Konuyla ilgili bilgi sahibi kişiler, Kiev’in Washington Büyükelçisi Oksana Markarova’yı değiştirerek “Trump kampını yatıştırmaya çalıştığını” da söyledi.
Cumhuriyetçi Temsilciler Meclisi Başkanı Mike Johnson, Zelenskiy için eylül ayında sadece Demokratların katıldığı bir ABD mühimmat fabrikası ziyareti düzenledikten sonra Makarova’nın görevden alınmasını talep etmişti.
Eski dışişleri bakanı Dimitro Kuleba’ya bu görevin teklif edildiği ancak Kuleba’nın bunu reddettiği belirtildi.
