Türk ve Japon yetkililere göre Türkiye ve Japonya, çatışmalar sona erdiğinde Ukrayna’nın yeniden inşası için işbirliği yapacak.
The Japan Times’ın haberine göre, Türkiye, Japon şirketlerinin enerji, ulaşım, sağlık ve altyapı gibi sektörlerde ihale almalarına yardımcı olmak için coğrafi imkanlarından ve ticari bağlarından yararlanacak.
Türk ve Japon kabine üyelerinin salı günü İstanbul’da bir araya geleceği kaydedildi. Japon yetkililer, Ukrayna da dahil olmak üzere üçüncü ülkelerde işbirliği konusunda ortak bir bildiri yayınlanacağını söyledi.
Habere göre, Türkiye Ticaret Bakanı Ömer Bolat ve Japonya Ekonomi, Ticaret ve Sanayi Bakanı Yasutoshi Nishimura, Tokyo’nun ticareti geliştirme kolu olan Japonya Dış Ticaret Örgütü tarafından düzenlenen bir iş forumunda konuşma yapacaklar. Forumda Ukrayna ile işbirliğine ilişkin bir oturum da yer alacak.
Ayrıca, Türk, Japon ve Ukraynalı şirket temsilcilerinin ve yetkililerinin, Türk-Ukrayna İş Derneği tarafından düzenlenen üçlü iş forumunun açılışı için 21 Eylül’de İstanbul’da bir araya gelecekleri bildirildi. Etkinliğin Ukrayna Ticaret ve Sanayi Odası tarafından desteklendiği ve Japon makine üreticisi Yanmar’ın sponsorluğunda gerçekleştirileceği kaydedildi.
Organizatörlere göre üçlü forumda enerji, ulaşım, sağlık, altyapı, konut inşası ve yatırım alanlarında işbirliği konuları ele alınacak.
Ticaret Bakanı Bolat Nikkei Asia’ya konuyla ilgili verdiği röportajda, Ukrayna’nın yeniden inşasının Türk ve Japon şirketlerinin işbirliği yapması için “önemli bir fırsat” olacağını söyledi.
Mayıs ayındaki seçimlerin ardından göreve gelmesinden bu yana verdiği ilk röportajda Bolat, “Bu konuda mümkün olan en kısa sürede bir iş toplantısı düzenlemenin ve görüş ve deneyim alışverişini kolaylaştırmanın faydalı olacağını düşünüyoruz” dedi ve şunları ekledi: “En önemli hedefimiz, Türk müteahhitlerin girişimcilik becerilerini ve yerel pazar bilgilerini Japonya’nın finansman kabiliyetleri ve teknolojileriyle birleştirerek bir sinerji yaratmak ve önemli projeler üstlenmektir.”
Bakan, Türkiye’nin inşaat sektörünün Ukrayna da dahil olmak üzere “çok rekabetçi ve güçlü” olduğunu söyledi.
Türkiye Müteahhitler Birliği Başkanı Erdal Eren de Nikkei’ye yaptığı açıklamada Türk müteahhitlerin bugüne kadar Ukrayna’da 9,3 milyar dolar değerinde 262 proje aldığını söyledi.
Türk ve Japon müteahhitlerin Türkiye, Orta Doğu, Afrika ve Orta Asya’da sık sık ortak milyarlarca dolar değerinde altyapı, sanayi ve enerji projeleri üstlendiği ifade edildi.
Türk ve Japon şirketleri, Ukrayna savaşından önce Japon finansmanıyla Kiev’deki Boryspil Uluslararası Havalimanı’nda bir terminal inşa etmişti.
Eren Nikkei’ye yaptığı açıklamada, Türk şirketlerinin savaş sırasında Kiev ve İrpin çevresindeki kritik köprülerin onarımı gibi önemli projelere katılmaya başladığını söyledi. Eren, bu katılımın Ukrayna’nın talebi üzerine gerçekleştiğini ve “Türk müteahhitlerin Ukrayna’nın yeniden inşasında nasıl önemli sorumluluklar üstlenebileceğini” gösterdiğini belirtti.
Eren, “Şu anda bile ülkenin güvenli Batı yakasında ve savaştan uzakta enerji projelerinin gerçekleştirilmesi mümkün” diye ekledi. “Savaş sona erdiğinde hasar gören yolların, köprülerin, demiryollarının, enerji altyapısının, hastanelerin, okulların ve idari binaların yeniden inşa edilmesi gerekecek.”
Eren, Ukraynalı yetkililerin “tarım ürünleri ihracatı ve lojistikle ilgili altyapıya yatırım ihtiyacının altını çizdiklerini”, özellikle de Polonya sınırındaki kontrol noktalarının iyileştirilmesi gerektiğini söyledi.
Bolat ise, yeniden inşa çalışmalarının başlayabilmesi için işçi güvenliğini de göz önünde bulundurarak “savaşın sona ermesi gerektiğini” belirtti.
Yeniden inşa süreci
Ağustos 2022’de Türk ve Ukraynalı bakanlar yeniden inşa için bir mutabakat zaptı imzalamıştı. İmza töreni Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Ukrayna ziyareti sırasında gerçekleşmişti.
Japonya da haziran ayında Ukrayna ile benzer bir anlaşma imzalamıştı.
Yanmar Türkiye Başkanı Mustafa Kemal Erdoğan Shoshi, Nikkei Asia’ya yaptığı açıklamada üçlü forumun üçlü işbirliğini artırmak için önemli bir platform haline gelmesinin amaçlandığını söyledi. İkinci bir forumun Japonya’da düzenlenmesi bekleniyor.
Ukrayna hükümeti ve Dünya Bankası tarafından yapılan ortak bir değerlendirmeye göre 10 yıllık yeniden yapılanmanın maliyeti 411 milyar dolar.
Türk-Ukrayna İşadamları Derneği Başkanı Burak Pehlivan, “Kamu sektörü ve devletin katılımı tek başına yeterli olamaz. Özel sektörü de oyuna dahil etmeliyiz” dedi.
Japonya, yeniden yapılanma desteği de dahil olmak üzere Ukrayna’ya 7 milyar dolardan fazla yardım sözü verdi.
Pehlivan, “Japonya’nın finansal ve teknolojik gücü, Türk inşaat şirketlerinin deneyim, bilgi ve becerileri, halihazırda Ukrayna’ya yurtdışından en büyük makine ve enerji ekipmanı tedarikini sağlayan Türk ekipman üreticileri ile Ukraynalı şirketlerin işbirliği, şüphesiz Ukrayna’nın yeniden yapılanma çabalarını hızlandıracaktır” yorumunu yaptı.
