Uzmanlar, Tayland başbakanının aniden görevden alınmasının ülkeyi siyasi kargaşaya sürüklese bile, bu belirsizliğin Çin’le ilişkileri etkilemeyeceği görüşünde.
Tayland Anayasa Mahkemesi çarşamba günü aldığı 5-4’lük kararla, yaklaşık bir yıl önce göreve gelen Başbakan Srettha Thavisin’in 16 yıl önce hapis cezasına çarptırılmış bir kabine üyesini atayarak etik standartları ihlal ettiğine hükmetti.
Karar, Pekin’in Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi’nin Lancang-Mekong İşbirliği toplantısının yanı sıra Tayland, Laos ve Myanmar’dan mevkidaşlarıyla bir araya gelmek üzere bu hafta Chiang Mai’yi ziyaret edeceğini duyurmasından bir gün sonra geldi.
Ticaret Bakanı Phumtham Wechayachai başbakan vekili olarak atandı ve iktidardaki Pheu Thai Partisi liderliğindeki koalisyon Srettha’nın yerine eski başbakan Thaksin Shinawatra’nın en küçük kızı Paetongtarn Shinawatra’yı aday gösterdi.
Gözlemciler Paetongtarn’ın Çin’e dost bir isim olduğunu belirtiyor.
Görevden alınmadan birkaç gün önce mahkeme, ülkenin ana muhalefet partisi olan ilerici İleri Hareket Partisi’ni de feshetti.
Tayland 2006’dan bu yana iki darbe ve bir dizi sokak protestosu yaşadı ve Srettha’dan önce üç başbakan, Thaksin’in Pheu Thai’si tarafından temsil edilen güçlü ordu, kraliyet yanlıları ve iş dünyası elitleri arasındaki siyasi mücadeleler nedeniyle mahkeme kararlarıyla düşürülmüştü.
Çin yatırımları belirleyici
Chengdu merkezli Fudan Batı-Çin Uluslararası Finans Enstitüsü’nde araştırmacı olan Zhu Ming, değişiklikler ne olursa olsun Bangkok ve Pekin’in bunları atlatacak deneyime ve güçlü ekonomik bağlara sahip olduğunu söyledi.
South China Morning Post’a konuşan Zhu, “Tayland’ın siyasi ortamı doğası gereği kırılgandır ve çeşitli gruplar dönüşümlü olarak iktidara gelmektedir. Ancak ulusal çıkarları göz önüne alındığında Tayland, Çin ile ilişkilerinde dramatik değişikliklere izin vermeyecektir” dedi.
Yeni sanayileşmiş bir ülke olan Tayland, Güneydoğu Asya Ülkeleri Birliği’nin (ASEAN) 10 üye ülkesi arasında ikinci en büyük ekonomi konumunda.
Çin on yıldır Tayland’ın en büyük ticaret ortağı ve ikili ticaret geçen yıl 126.3 milyar ABD doları olarak gerçekleşti.
Tayland ayrıca, Çin’in gelişen elektrikli araç sektörü için önemli bir pazar ve önde gelen Çinli üretici BYD’ye ait bir elektrikli araç fabrikasına ev sahipliği yapmakta.
Çinli turistler ise Tayland’ın turizm sektörü için büyük önem taşıyor, sadece geçen yıl 3,5 milyon Çinli turist Tayland’ı ziyaret etti. Karşılıklı vize muafiyeti programının başlatılmasıyla bu sayının bu yıl artması bekleniyor.
Geçtiğimiz on yıl içinde Çin, savunma alanında da daha yakın ilişkiler kurmak için sürekli çaba sarf etti.
Tayland, ABD’nin bölgedeki en eski ve Güneydoğu Asya anakarasındaki tek anlaşma müttefiki ancak 2014’teki askeri darbenin ardından ABD ile ilişkileri gerildi.
Ayrıca Tayland, Çin’in iddialı Pan-Asya demiryolu için de hayati önem taşıyor; Çin’in güneybatısındaki Yunnan şehrinden Bangkok’a uzanan ve Çin’i Singapur’a ve Güneydoğu Asya anakarasındaki tüm ülkelere bağlayacak üç ana güzergah planlanıyor.
ASEAN unsuru
Xiamen Üniversitesi’nden Güneydoğu Asya uzmanı Zhuang Guotu, Tayland’ın ekonomisini geliştirmek için Çin’in desteğine duyduğu arzunun çok güçlü olduğunu söyledi.
The Post’a konuşan Zhuang, “Siyasi bölünmüşlüğe rağmen Tayland’ın Çin’in altyapısına, imalat sektörlerine ve sanayi gelişimi için internet teknolojisine ihtiyacı var, bu değiştirilemez” dedi.
Zhuang ayrıca Çin’in “yumuşak gücünün” krallıktaki dengeleyici etkisine de dikkat çekti: “Kraliyet ailesinin, ordunun ve rakiplerinin hepsinin homojen kültür, kan ve tarih yoluyla Çin ile yakın bağları var.”
Zhuang, “Tayland, Çin’in tüm komşu ülkeleri arasında en uzun dostluk ve iyi niyet geçmişine sahip ülkedir ve yüzyıllar boyunca süren yakın bağlarıyla rekabet edebilecek başka bir ülke yoktur” değerlendirmesini yaptı.
Zhu Ming ise, Tayland ile istikrarlı ilişkilerin Çin’in daha geniş bölgedeki ilişkileri üzerinde de “olumlu” bir etkisi olduğunu söyledi.
“ASEAN, Çin’in dış yatırım ve ticareti için bir önceliktir, dolayısıyla bu anlamda Tayland, Çin’in Güneydoğu Asya’daki etkisini göstermede bir mihenk taşı rolü oynayacaktır” dedi.
