Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi, cumartesi günü Münih Güvenlik Konferansı’nda yaptığı konuşmada Pekin’in Moskova ile olan bağlarını güçlü bir şekilde savundu ve Batı’yı Tayvan konusunda kırmızı çizgileri aşmaması için uyardı. Wang, Filistin meselesini ise “dünyadaki en uzun süreli adaletsizlik” olarak tanımladı.
Çin Dışişleri Bakanı Wang, dünyanın çalkantılarla dolu olduğunu ve insanlığın birçok zorlukla karşı karşıya bulunduğunu söyledi. Korumacılık ve pan-güvenlik dünya ekonomisini etkilerken, tek taraflılık ve blok politikalarının uluslararası sisteme ağır bir darbe indirdiğini belirtti.
Ukrayna krizinin sürdüğünü ve şiddetlendiğini, Orta Doğu’daki çatışmaların yeniden alevlendiğini belirten Wang, yapay zeka, iklim değişikliği ve uzaydaki kutup bölgeleri gibi yeni zorlukların birbiri ardına ortaya çıktığını sözlerine ekledi.
Bununla birlikte, uluslararası durum nasıl değişirse değişsin, “sorumlu bir büyük ülke olarak Çin’in her zaman ana politikalarının sürekliliğini ve istikrarını koruyacağını ve çalkantılı bir dünyada istikrar için bir güç olmaya kararlı kalacağını” vurguladı.
Wang, konuşmasında, ABD’li mevkidaşı Antony Blinken ile görüşmesinden sadece bir gün sonra ABD’ye yönelik üstü kapalı eleştiriler yaptı.
Pekin’in üst düzey diplomatı Ukrayna konusunda Çin’in “barış ve barış görüşmelerini teşvik etmek için durmaksızın çalıştığını” ancak “tarafların müzakere masasına geri dönmesi için şartların olgunlaşmadığını” söyledi.
Rusya’nın dizginlenmesi için Çin’e yapılan doğrudan talebi ise kesin bir dille reddetti.
Pekin’in Moskova ile yakın ilişkilerine yönelik eleştirilere karşı çıkan Wang, bu ilişkinin “ittifaklık ya da çatışma değil, herhangi bir üçüncü tarafı hedef almama” üzerine kurulu olduğunu söyledi.
Deneyimli diplomat, moderatör ve konferans başkanı Christoph Heusgen’in, tartışmalı sularda ve Tayvan Boğazı’nın yanı sıra Kızıldeniz’de seyrüsefere yönelik tehditler ve “riskli karşılaşmalar” göz önüne alındığında Çin’in “Güney Çin Denizi için bir davranış kuralını” kabul edip etmeyeceğini sorması üzerine güldü.
“Tayvan sorunu Kızıldeniz’de olup bitenlerle karşılaştırılamaz. Tayvan sorunu Çin’in iç meselesidir … Tayvan Çin’in bir parçasıdır. Hiçbir zaman bir ülke olmamıştır,” yanıtını verdi.
Wang ayrıca, İsrail-Filistin çatışmasında iki devletli bir çözüm çağrısında bulundu.
“İki devletli bir çözüm için çaba sarf edilmelidir. Ancak bu gerçekleştiğinde Filistin devleti ve İsrail devleti barış içinde yaşayabilir ve uluslararası toplumun güvencesiyle İsrail’in güvenliği kalıcı hale gelebilir,” dedi.
Çin ekonomisine ilişkin endişeleri ise reddeden Wang, riski azaltmayı düşünenleri “dünya ekonomisinin izole göllere bölünemeyecek büyük bir okyanus gibi olduğu” konusunda uyardı.
“Risksizleştirme adına Çin’i dışarıda bırakmaya çalışanlar tarihi bir hata yapacaktır,” diyen Wang, “küresel ekonominin korumacılık nedeniyle ağırlaştığını” sözlerine ekledi.
Sincan’a davet
Büyük Alman şirketleri BASF ve Volkswagen’in Çin’in batısındaki Sincan bölgesinde zorla çalıştırıldıklarına dair yeni iddiaların ortaya atılması üzerine Wang, bu iddialara kısa bir yanıt verdi: “Farklı taraflardan gelen çok fazla uydurma bilgi gördük. Sözde zorla çalıştırma sadece asılsız bir suçlamadır.”
Konferans katılımcılarını Sincan’a gitmeye davet eden Wang, buranın “ziyaret etmek isteyen herkese açık” olduğunu söyledi.
ABD ve İngiltere ile görüşme
Cuma günü Wang, İngiltere, Avrupa Birliği ve ABD’den mevkidaşlarıyla bir araya gelmişti.
Wang-Blinken görüşmesinin ardından her iki taraf da uzlaşmacı açıklamalar yaptı.
Wang’ın ardından Münih sahnesinde konuşan Blinken şunları söyledi: “Bu ilişkiyi sorumlu bir şekilde yönetme yükümlülüğümüz var ve bence bu dünyanın dört bir yanındaki ülkelerden duyduğumuz bir şey.”
Çin Dışişleri Bakanlığı hesabına göre Wang, İngiltere Dışişleri Bakanı David Cameron ile yaptığı ayrı görüşmelerde İngiltere’yi “farklılıkları ve çatışmaları uygun bir şekilde ele almaya ve Çin-İngiltere ilişkilerini doğru yola geri döndürmeye” çağırdı.
İngiltere’den yapılan açıklamada Cameron’ın “Sincan ve Hong Kong’daki insan hakları da dahil olmak üzere bir dizi anlaşmazlık alanını” gündeme getirdiği belirtildi.
Eski başbakan ayrıca Çin tarafından yaptırım uygulanan İngiliz milletvekillerine yönelik itirazlarını dile getirdi ve “İngiliz vatandaşı Jimmy Lai’nin serbest bırakılması çağrısını yineledi”.
Almanya ile görüşme
Cumartesi günü Almanya Başbakanı Olaf Scholz ile görüşen Wang, Berlin’in “uluslararası ve bölgesel meselelerde daha büyük bir rol oynamasına” destek verdi ve iki ülkenin “dünya için daha fazla istikrar ve kesinlik sağlamak üzere birlikte çalışması” çağrısında bulundu.
Pazar gecesi yayınlanan bir bildiriye göre Wang ayrıca Çin ve Almanya’nın bu yıl “çok yönlü stratejik ortaklıklarının” 10. yıldönümünü kutladıklarını ve işbirliğini güçlendirmek için bu deneyimden ders çıkarmaları gerektiğini söyledi.
Çinli diplomat, Avrupa’da Pekin’den uzaklaşmaya yönelik çağrıların arttığı bir dönemde, Çin ve Almanya’nın “açıklık ve serbest ticarete bağlı kalması” ve politika ortamını “öngörülebilir” tutması gerektiğini savundu.
Wang, “İki taraf da müdahaleleri ortadan kaldırmalı, açıklık ve serbest ticarete bağlı kalmaya devam etmeli, ekonomik ve ticari işbirliğinin ‘balast taşı’ rolünü tam olarak oynamalı ve bunun için öngörülebilir bir politika ortamı sağlamalıdır” dedi.
Buna karşılık, nisan ayında Çin’i ziyaret etmeyi planladığı bildirilen Scholz, Berlin’in korumacılığa ve ayrışmaya karşı olduğunu ve “Almanya’daki diğer ülkelerin işletmelerine kaliteli bir iş ortamı” sağlamaya istekli olduğunu söyledi.
Çin’den yapılan açıklamaya göre Scholz, “Mevcut uluslararası durum zor bir dönemden geçiyor ve Almanya barış ve istikrarın korunmasında aktif bir rol oynamak için Çin ile birlikte çalışmaya istekli” dedi.
Wang ayrıca cumartesi günü “ortak çıkar alanlarında” daha fazla işbirliği çağrısında bulunan Alman mevkidaşı Annalena Baerbock ile de görüştü.
Baerbock, “Almanya, bölgesel konularda istişarelerde bulunmak ve iklim değişikliği ile uluslararası ticaret yollarının sorunsuz hale getirilmesinde işbirliğini güçlendirmek için Çin ile birlikte çalışmaya isteklidir” dedi.
Bu adım, sırasıyla dünyanın ikinci ve üçüncü en büyük ekonomileri olan Çin ve Almanya arasındaki ilişkilerin gergin olduğu bir dönemde geldi.
Scholz hükümeti temmuz ayında, Avrupa Birliği’nin Çin’i “ekonomik bir rakip ve sistemik bir rakip” olarak tanımlayan dilini yineleyerek, bu ülkeyi “sistemik bir rakip” olarak niteleyen ilk Çin stratejisini açıklamıştı.
Ayrıca Alman şirketlerini ve yatırımcılarını, ülkenin en büyük ticaret ortağı olan Çin’e ekonomik bağımlılıklarını azaltmaya çağırmıştı.
Pekin, Batı’dan gelen Çin’e bağımlılığı azaltma çağrılarını reddetmiş, Başbakan Li Qiang haziran ayında bunun “zorlama bir teklif” olduğunu söylemişti.
Çinli Bakan zirvenin ardından İspanya’ya geçti ardından da Fransa’yı ziyaret edecek ve Çin-Fransa Stratejik Diyaloğu’na katılacak.
