100 milyar dolarlık ABD çip yatırımını açıklayan TSMC, gümrük tarifelerinden kaçmayı umuyor

Taiwan Semiconductor Manufacturing Company (TSMC) pazartesi günü yaptığı açıklamada, Başkan Donald Trump’ı yatıştırmak ve çip ithalatına yönelik gümrük vergisi tehditlerini savuşturmak amacıyla ABD’ye 100 milyar dolar yatırım yapacağını ve ülkedeki kapasitesini artıracağını söyledi.

Tayvan merkezli çip devi TSMC CEO’su CC Wei ile bir basın toplantısı düzenleyen Trump, dünyanın en büyük çip üreticisinin Arizona’daki son teknoloji çip üretim tesislerine “en az” 100 milyar dolar yatırım yapacağını söyledi. Trump, bu yatırımın TSMC’nin daha önce ABD’de yatırım yapma sözü verdiği 65 milyar dolara ek olduğunu söyledi.

“Bu, ekonomik faaliyette yüz milyarlarca dolar yaratacak ve Amerika’nın yapay zeka ve ötesindeki hakimiyetini artıracak” diyen Trump, yatırımın 20.000-25.000 istihdam yaratacağını da sözlerine ekledi.

Wei, TSMC’nin bu yıl seri üretime başlayacak olan ve daha önce inşa etmeyi taahhüt ettiği iki fabrikaya ek olarak üç ABD çip fabrikası daha kuracağını söyledi. Wei ayrıca, performansı artırmak için çipleri birbirine bağlayan üretim sürecinin kritik bir unsuru olan gelişmiş paketleme için de iki tesis kuracaklarını söyledi.

TSMC ayrıca, “ABD tarihindeki en büyük tek doğrudan yabancı yatırım” olacağını söylediği genel planının bir parçası olarak bir araştırma ve geliştirme merkezi inşa etmeyi planlıyor.

Bu hamle, ABD’ye ihraç edilmek üzere denizaşırı ülkelerde üretim yapan şirketlere gümrük vergisi getirme yönündeki agresif girişiminin ortasında şirketlerin Başkan’ın gönlünü almaya yönelik önlemler açıkladığı bir dönemde, iş dünyasının Trump’a yönelik son hamlesi oldu.

Geçtiğimiz hafta Apple, önümüzdeki dört yıl içinde ABD’de 500 milyar dolardan fazla harcama yapacağını açıkladı. Trump, ülkede üretimini artıracağını duyurmak isteyen “çok sayıda” başka şirket olduğunu söyledi.

Başkan, TSMC’nin ABD’de daha fazla çip üretmeyi kabul ederek “oyunun çok ilerisinde” olduğunu vurguladı ve bunun Tayvanlı şirketin yüzde 50’ye kadar çıkabileceğini düşündüğü gümrük vergilerinden kaçınabileceği anlamına geldiğini söyledi.

“Bu yatırımın uzun vadede ABD çip üretimi üzerindeki etkisinin ne olacağını değerlendirmek için ek ayrıntıları beklememiz gerekecek” diyen Chip War kitabının yazarı Chris Miller, TSMC’nin yeni yatırımın yönetimle verimli bir ilişki için zemin hazırlamasını umduğunu belirtti.

Başkanlık yarışı sırasında ve göreve geldikten sonra Trump birçok kez Tayvan ekonomisi üzerinde dramatik bir etki yaratacak olan çip ithalatına gümrük vergisi uygulamakla tehdit etti.

Trump’ın Tayvan’ın ABD yarı iletken sektörünü “çaldığı” yönündeki suçlamalarının ardından TSMC üzerindeki baskı aylardır artmaktaydı. Pazartesi günü Wei’nin yanında konuşan Başkan, Tayvan’ın çiplerde “tekel” olduğunu söyledi.

ABD’de TSMC ayak izi

Gümrük tarifeleri TSMC’yi, ortaya çıkan maliyetlerin bir kısmını üstlenmesi için Amerikalı müşterilerinin baskısına maruz bırakacaktır. Ancak TSMC’nin daha büyük endişesi, Trump’ın Biden döneminde imzalanan ve Washington’un ABD’deki tesislerini 6 milyar dolardan fazla sübvansiyonla desteklemeyi kabul ettiği bir sözleşmeyi iptal edebilecek olmasıydı.

Ticaret Bakanı Howard Lutnick basın toplantısında, TSMC’nin sübvansiyonlar nedeniyle 65 milyar dolarlık yatırım yapmaya teşvik edildiğini, ancak Trump’ın ABD’de çip üretimini teşvik etme çabaları sayesinde 100 milyar dolar eklediğini söyledi.

Lutnick, “[Şirketler] buraya devasa boyutlarda geliyorlar çünkü dünyanın en büyük pazarında olmak istiyorlar ve gümrük vergilerinden kaçınmak istiyorlar” diye ekledi.

TSMC yatırımı ABD’deki ayak izini daha da genişletiyor. Trump’ın ilk döneminde, grup başlangıçta 5 nanometre teknolojisini kullanan bir fabrika kurma sözü vermiş, ancak daha sonra tesiste daha gelişmiş 4nm teknolojisini kullanmayı kabul etmişti.

TSMC, 2024 yılında Biden yönetimiyle bir anlaşma yaparak 2028 yılına kadar 2nm teknolojisini kullanacak ikinci bir tesis kurmayı ve bu on yılın sonuna kadar ABD’de üçüncü bir fabrika kurmayı taahhüt etti. Toplam genişleme TSMC’nin Arizona’da planladığı yatırımı 65 milyar dolara çıkardı.

Çipleri tasarlayan ve pazarlayan Nvidia ya da yarı iletkenleri tasarlayan ancak bazılarını kendisi de üreten Intel gibi müşterilerinin aksine TSMC yalnızca diğerlerinin tasarımlarına uygun çipler üretiyor.

Bu yaklaşım, son teknoloji ürünü çiplerin giderek daha karmaşık hale gelen üretiminde uygulama becerilerini geliştirmesini sağlamıştır. TSMC en gelişmiş çiplerin üretiminde pazarın yüzde 90’ından fazlasını elinde tutuyor.

AMD’nin CEO’su Lisa Su, Trump yönetiminin ve TSMC’nin çalışmalarını överek, yatırımın ABD yarı iletken endüstrisi için “son derece önemli” olduğunu söyledi ve TSMC’nin en yüksek performanslı çiplerini bu yıl içinde ülkede üretmeye başlayacağını belirtti.

AMD, gelişmiş yapay zeka çipi sektöründe Nvidia ile rekabet eden önemli bir TSMC müşterisi.

TSMC’nin ilk olarak The Wall Street Journal tarafından duyurulan açıklaması, Trump yönetimi yetkililerinin geçtiğimiz haftalarda başkanı yatıştırmak için grubun ABD’deki yatırımlarını büyük ölçüde artırması yönünde önerilerde bulunmasının ardından geldi.

Bu öneriler arasında TSMC’nin, son teknoloji üretimde Tayvanlı rakibinin gerisinde kalan Intel’in fabrikalarının işletilmesine yardımcı olması da yer alıyordu.

Konuya aşina olan kişilere göre bir başka fikir de TSMC’nin Intel’e sermaye yatırımı yapması ya da Tayvanlı çip üreticisinin Amerika’daki operasyonlarının ABD hükümetinin de hissedar olduğu bir şirkete bölünmesi.