Elon Musk, Başkan Donald Trump’ın “büyük, güzel yasasına” karşı sert bir açıklama yaparak, onu “iğrenç bir rezalet” olarak nitelendirdi.

Tesla ve SpaceX CEO’su Musk, sosyal medya platformu X’te yaptığı bir paylaşımda, “Üzgünüm, ama artık dayanamıyorum. Bu devasa, çirkin, domuz eti dolu Kongre harcama tasarısı iğrenç bir rezalet,” dedi.

Temsilciler Meclisinde kabul edildikten sonra şu anda Senatonun önüne gelen tasarının federal açığı artıracağını düşünen Musk, “Buna oy verenler utanmalı: yanlış yaptığınızı biliyorsunuz. Bunu biliyorsunuz,” diye ekledi.

Cumhuriyetçi bütçe açığı karşıtları, Trump’ın en önemli “yasama başarısı” olarak nitelendirilen 2017 vergi indirimlerini uzatırken, askeri harcamaları ve sınır güvenliğini artıracak olan tasarıya ilişkin endişelerini dile getiriyorlar.

Temsilciler Meclisi, geçen ay, Kongre Bütçe Ofisinin bu önlemin federal hükümetin 36,2 trilyon dolarlık borcuna 3,8 trilyon dolar ekleyeceğini açıklamasının ardından, bir oy farkla kabul etti.

Cumhuriyetçilerinin kontrolündeki Senato da, önümüzdeki ay tasarıyı kabul etmeyi hedefliyor, fakat senatörlerin Temsilciler Meclisinin versiyonunu revize etmesi bekleniyor.

Beyaz Saray Musk’tan rahatsız

POLITICO’ya göre Beyaz Saray’a yakın Cumhuriyetçiler, Musk’ın tasarıya kendi ticari çıkarlarına zarar verdiği için karşı çıktığını iddia ediyor.

“MAGA” ile “Büyük Teknoloji” arasındaki bir başka gerginlik olarak kayda geçen tartışma ayrıca, bazı üyelerin tasarıyı nihayetinde desteklemeleri halinde Musk’ın baskısıyla karşı karşıya kalma olasılığını da artırıyor.

Beyaz Saray’dan ayrılan ve kendi imparatorluğu ile ilgilenmek isteyen Musk’a karşı Trump yönetiminin “hayal kırıklığına uğramış” durumda olduğu öne sürülüyor.

Yasa tasarısı, Amerika’nın en büyük elektrikli araç üreticilerinden biri olan Tesla’nın şu anda hak kazandığı çok sayıda vergi indirimini sonlandırıyor; yeni elektrikli araçlar için 7.500 dolarlık federal vergi indirimi, kullanılmış elektrikli araçlar için 4.000 dolarlık indirim ve Seviye 2 şarj cihazı kurulumu için 1.000 dolarlık indirim. Tasarı ayrıca, yalnızca elektrikli araç sahiplerine yıllık 250 dolarlık federal kayıt ücreti getiriyor.

Tasarı şu anki haliyle kabul edilirse, Tesla’nın 11,4 milyar dolarlık düzenleme indirimleri 2025 sonunda sona erecek. Bu indirimler, Tesla’nın bu yılın ilk çeyreğinde karlılığına katkıda bulunmuştu.

Beyaz Saray’a yakın bir Cumhuriyetçi, “İşadamları yasaları eleştirdiğinde, gazeteciler onların sözlerine inanmaz, yasanın iş çıkarlarına nasıl etki edeceğini inceler. Bu durumda da öyle yapmalılar,” dedi.

Cumhuriyetçiler Trump ile görüşecek

Vergi politikasını denetleyen Senato Finans Komitesindeki Cumhuriyetçiler, panel üyesi Senatör Steve Daines’e göre, bugün (4 Haziran) öğleden sonra Beyaz Saray’da Trump ile bir araya gelerek, tasarıdaki iş dünyasına yönelik vergi indirimlerinin kalıcı hale getirilmesini görüşecek.

Cumhuriyetçi Senato Çoğunluk Lideri John Thune, Musk’ın yasa tasarısının maliyeti hakkındaki değerlendirmesine katılmadığını ve 4 Temmuz’a kadar yasa tasarısının kabul edilmesi hedefini desteklediğini söyledi.

Güney Dakota senatörü gazetecilere, “Yapmamız gereken bir iş var. Amerikan halkı bizi bu iş için seçti. Herkesin, özellikle de ABD başkanının seçim kampanyasında vaat ettiği bir gündemimiz var ve bu gündemi yerine getireceğiz,” dedi.

Cumhuriyetçi Temsilciler Meclisi Başkanı Mike Johnson da Musk’ın şikayetlerini reddetti ve gazetecilere “Arkadaşım Elon çok yanılıyor,” dedi.

Beyaz Saray Sözcüsü Karoline Leavitt de, Beyaz Saray brifinginde “Bakın, başkan Elon Musk’ın bu yasa tasarısı hakkındaki tutumunu zaten biliyor. Bu, başkanın görüşünü değiştirmez. Bu büyük ve güzel bir yasa tasarısı ve başkan bu tasarıya bağlı kalacak,” dedi.

Senato Cumhuriyetçileri bölünmüş durumda

Öte yandan Senato Cumhuriyetçileri, Musk’ın açıklamalarından önce bile tasarı konusunda bölünmüştü. Bütçe açığı karşıtları, Temsilciler Meclisinin tasarısında öngörülen 10 yılda 1,6 trilyon dolarlık kesintiden daha fazla kesinti yapılmasını isterken, kırsal eyaletlerden gelen Cumhuriyetçilerden oluşan bir başka koalisyon ise düşük gelirli Amerikalılar için Medicaid sağlık programının korunmasını istiyor.

Bütçe açığı karşıtlarından Senatör Mike Lee, parti üyelerine Trump’ın tasarısını ve gelecekteki harcama önlemlerini bütçe açığını azaltmak için kullanma çağrısında bulundu.

Utah Cumhuriyetçisi, Musk’ın mesajını paylaşırken, “Bunu yapmak için şimdi kararlılık göstermeliyiz, çünkü seçmenler bunu Cumhuriyetçi Konvansiyon’dan haklı olarak bekliyor ve hak ediyor,” dedi.

Cumhuriyetçiler Senato’da 53-47 çoğunluğa sahip ve 4 Temmuz’a kadar Başkan Yardımcısı JD Vance’in eşitliği bozacak oyuyla yasayı geçirmeyi umuyorlarsa, en fazla üç üyenin desteğini kaybetmeyi göze alabilirler.

Medicaid ve yeşil enerji meselesi soru işareti

Bir başka sertlik yanlısı Senatör Ron Johnson, milletvekillerinin son tarihi yakalayamayacağını ve yeterli sayıda kesinti sağlayamayacağını öngördü.

Lee ve Johnson, borç ve açığın büyümesini sınırlamak için tasarının değiştirilmesini talep eden en az dört Senato “şahin” Kongre üyesi arasında yer alıyor.

Öte yandan Medicaid yararlanıcıları ve yeşil enerji girişimlerine yönelik yatırımları korumak için harcama kesintilerini sınırlamaya kararlı olan parti senatör fraksiyonu da benzer büyüklükte.

Senatör Jerry Moran gazetecilere, “Engelli kişilerin zarar görmemesini sağlamak kesinlikle benim de ilgimi çekiyor. Ancak bunun hastanelerin geri ödemelerine nasıl etki edeceği gibi daha geniş bir sorun da var,” dedi.

Kansaslı Cumhuriyetçi senatör, “Daha fazlasını yapmak için baskı yapan bir grup meslektaşım var. Dolayısıyla, tasarıyı geçirmek için oyları nasıl toplayacağımız önemli,” dedi.

Diğer Senato Cumhuriyetçileri, Kongre üyelerinin tasarrufları artırmak için başka yerlere bakmak zorunda kalabileceklerini, Trump’ın çok övülen bahşişler, fazla mesai ücretleri ve Sosyal Güvenlik yardımları için vergi indirimi önerilerini daha sonraki yasama dönemine bırakma olasılığını da dahil ederek belirtti.

Cumhuriyetçi Senatör Thom Tillis, “Bunların hepsi Demokratların öncelikleri. Bu tasarıya yer açmak için potansiyel bir iki partili tasarıda bunu neden yapmamamız gerektiğini anlamıyorum,” dedi.

Meta, markaların sıfırdan reklamlar oluşturması ve sosyal medya platformlarındaki kullanıcıları hedeflemesi için yapay zeka araçları sağlayacak.

Wall Street Journal’ın (WSJ) dün yayınladığı habere göre, sosyal medya şirketi, gelecek yılın sonuna kadar markaların yapay zeka kullanarak reklamları tamamen oluşturup hedefleyebilmesini sağlamayı hedefliyor.

Instagram veya Facebook’ta gezinmenizi kesintiye uğratmak isteyen şirketler şu anda Meta’nın yapay zeka araçlarını kullanarak mevcut reklamları düzenleyebiliyor.

Fakat yakında Meta’nın geliştirmekte olduğu reklam araçlarını kullanarak, bir marka tanıtmak istediği ürünün görüntüsünü bütçe hedefi ile birlikte sunabilir ve yapay zeka, görseller, videolar ve metinler dahil olmak üzere reklamın tamamını oluşturabilir.

Zuckerberg ve AI terapistler: Aklınıza mukayyet olun!

Konuya yakın kaynaklara göre, sistem daha sonra hangi Instagram ve Facebook kullanıcılarının hedefleneceğine karar verecek ve bütçe önerilerinde bulunacak.

Meta ayrıca, coğrafi konuma dayalı gerçek zamanlı kişiselleştirme planlıyor. Böylece, şehirde bulunan kullanıcılar ürünü şehrin sokaklarında görürken, aynı ürünü Orta Doğu’da gören kullanıcılar ürünü kendi şehirlerinde görecek.

Mark Zuckerberg, AI destekli reklamları Meta’nın geleceği olarak görüyor. 2024 yılında Meta’nın gelirinin %97’sini reklam gelirleri oluşturdu ve bu para, AI çiplerine, veri merkezlerine ve AI modelleri için eğitime yeniden yatırılıyor.

Geçen ay The Verge’e konuşan reklam yöneticileri, Zuckerberg’in Meta’nın kendi kendine yeten reklam ekosisteminden vaat ettiği performans sonuçlarına şüpheyle yaklaşmışlardı.

AI terapistler yasal hale gelebilir

Demeç veren reklamcılardan biri açıkça, “Hiçbir müşteri, kendi ödevlerini kontrol ettikleri için onların söylediklerine güvenmeyecek,” dedi.

Meta’yı reklam erişim rakamlarını %400 şişirmekle suçlayan 7 milyar dolarlık potansiyel bir toplu dava, bu yıl Yüce Mahkeme tarafından görülmeye başlandı.

AI’ın reklam dünyasına kaçınılmaz gibi görünen yayılmasına rağmen, bazı büyük markalar Meta’ya daha fazla kontrol vermek konusunda tereddütlü ve teknolojinin üretebileceği görüntü ve videoların kalitesinden endişeli.

Yine de, Meta’nın gelecek vizyonu, reklam devleri WPP, Omnicom ve Interpublic’in hisselerinin düşmesine neden oldu.

Bir grup iktisatçı, bankacı ve ABD’li yetkili, özel kredilerin artık büyük bankalar ve sigorta şirketleriyle fazlasıyla iç içe geçmiş durumda olduğunu ve bir sonraki finansal krizde “bulaşma odağı” haline gelebileceği konusunda uyardı.

Moody’s Analytics, Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu (SEC) ve Hazine Bakanlığının eski üst düzey danışmanlarından oluşan araştırmacılar, özel kredi fonlarının bankacılık sistemiyle iç içe geçmiş hale geldiğini ve “yeni sistemik stres biçimleri getiren yeni bağlantılar” oluşturduğunu tespit etti.

Grup, Moody’s Analytics tarafından yayınlanan bir çalışmada, “Şeffaf olmamaları ve finansal ağın daha yoğun bir şekilde birbirine bağlanmasında oynadıkları rol, gelecekteki bir [finansal] krizi orantısız bir şekilde büyütebilecekleri anlamına geliyor,” dedi.

2008 finansal krizinin ardından getirilen düzenlemeler bankaları kredi standartlarını sıkılaştırmaya zorladığından, özel krediler son yıllarda büyük bir patlama yaşadı. Genellikle önemli borç yükü olan riskli şirketlere kredi veren fonlar, bankalara göre daha gevşek denetime tabi ve bu durum, sektörün büyümesi ile birlikte endişe yaratıyor.

Moody’s Analytics’ten Mark Zandi, SEC’den Samim Ghamami ve eski Hazine danışmanı Antonio Weiss tarafından yazılan rapor, piyasalarda çalkantı dönemlerinde özel kredilerin daha geniş finansal sistemi nasıl etkileyeceğine dair bugüne kadarki en kapsamlı analizlerden biri.

Araştırmacılar, aksi takdirde şeffaf olmayan özel kredi sektörünü temsil etmek üzere, finansal raporlama ve halka açık orta ölçekli kurumsal kredi kuruluşları olan iş geliştirme şirketlerinin hisse senedi fiyatlarını temel aldı.

Araştırmacılar, son dönemdeki piyasa stresinde iş geliştirme şirketlerinin diğer sektörlerdeki çalkantılarla daha sıkı bir korelasyon içinde olduğunu tespit etti.

Raporda, “Günümüzün finansal sistemindeki bağlantı ağı, kriz öncesine göre daha dağınık ve daha yoğun bir bağlantıya sahip. Kriz öncesinde sistem, bankaların ağın merkezinde yer aldığı bir ‘hub and spoke’ modeli gibi işliyordu,” deniyor ve özel kredi şirketleri, diğer özel finans grupları ve sigorta şirketlerinin kredilendirmede daha büyük bir rol üstlendiği belirtiliyor.

Özel kredi şirketleri, daha uzun vadeli kurumsal yatırımcıların sermayesine dayandıkları ve panik anlarında daha geniş çaplı “bulaşmaya” yol açabilecek banka mevduatları gibi “koşma”lara maruz kalmadıkları için bankalardan daha iyi kredi verdiklerini savunuyorlar.

Moody’s Analytics’in araştırmasında, “Bankalar, bilanço dışı varlıklarını devrederek kredi piyasalarına iktisadi maruziyetlerini sürdürmelerine olanak tanıyan ortaklıklar, fon finansmanı ve yapılandırılmış risk transferleri yoluyla özel kredi ve diğer banka dışı finansal kurumlara giderek daha fazla dahil oluyorlar,” denildi.

Boston Fed de geçen ay, bankaların özel kredi fonlarına ve diğer benzer gruplara kredi vererek kendilerini yeni risk kanallarına maruz bıraktığı konusunda benzer bir uyarıda bulunmuştu.

Fitch Ratings ise bu hafta, özel kredilerin “gelişen ürünleri ve varlık sınıflarının, piyasa döngüleri boyunca test edilmemiş olanların çoğu nedeniyle yakından izlenmesi gerektiğini” belirtti.

Moody’s Analytics raporunda, özel kredi sektörünün kredileriyle ilgili daha fazla kamuya açık veri paylaşması ve finansal düzenleyicilerin genel “sistemik risk izleme” faaliyetlerinde özel kredilere daha fazla önem vermesi gerektiği belirtildi.

Raporda, “Amaç, özel kredilerin sağladığı faydalı yenilikleri engellemek değil, risklerini ve bağlantılarını ortaya çıkarmak ve böylece hızla büyüyen kurumsal finansman ve potansiyel olarak diğer sektörlerin kör noktası haline gelmemesini sağlamaktır,” denildi.