AB’nin baş diplomatı Josep Borrell ve bloğun diplomatik servisi (EEAS) tarafından hazırlanan bir belge, Cuma (bugün) Stockholm’de yapılacak ve bloğun Çin’e yaklaşımının ele alınacağı AB dışişleri bakanları toplantısı öncesinde yayınlandı.
‘Çin ile İlişkimizi Yeniden Şekillendirmek, Çin ile Angaje Olmak, Çin ile Rekabet Etmek’ başlıklı belgede, bloğun Pekin ilişkilerini ‘riskten arındırma’ stratejisi ortaya konuyor.
Belgede AB üyesi ülkelerden Çin’in ekonomi ve güvenlik konularında artan etkisi riskini azaltmak için de ‘fırsat penceresi’ yakalamaları isteniyor.
11 Mayıs Perşembe günü AB üyesi ülkelerin başkentlerine gönderilen belgede, AB’nin ‘yeni bir dünya düzeni inşa etmeye çalışan’ Çin’e karşı ‘açık görüşlü’ ama ‘çatışmacı olmayan’ bir yaklaşım benimsemesi gerektiği belirtiliyor.
AB’den dengeli yaklaşım
AB’nin belgesi, bloğun Çin’i eş zamanlı olarak bir ortak, bir rakip ve sistemik bir hasım olarak ele alma stratejisini teyit ederken, bu yaklaşımların dengesinin Çin’in Avrupa’nın angajmanına nasıl karşılık vereceğine bağlı olacağını söyledi.
AB üye ülkelerine ‘bu farklı unsurlar arasındaki ağırlık Çin’in davranışlarına göre değişse bile’ bu tanımlamaya sadık kalmaları çağrısında bulunuluyor.
Belgeye göre, Çin lideri Xi Jinping yönetiminde yükselen ‘milliyetçilik ve ideolojinin’ yanı sıra ABD-Çin rekabetinin artması ve Pekin’in ‘bölgesel ve küresel meselelerde’ rolünü artırması nedeniyle politika güncellemesine ihtiyaç duyuldu.
“Çin ve Avrupa birbirlerine daha fazla yabancılaşamazlar (…) Aksi takdirde, yanlış anlamaların büyümesi ve diğer alanlara yayılması riski vardır,” iddiasında bulunan belgede şunlar yazıyor: “Sistemik rekabet neredeyse tüm angajman alanlarında ön plana çıkabilir. Fakat bu durum AB’yi açık iletişim kanallarını korumaktan ve Çin ile yapıcı işbirliği arayışından alıkoymamalıdır.”
Belgede, “Riskin azaltılması, güvenli ve kurallara dayalı bir yaklaşımı teşvik ederken ekonomik ve ticari ilişkilerimizde öngörülebilirlik ve şeffaflık sağlayabilir,” deniyor.
Belgeye göre, AB’nin Tayvan Boğazı’nda ‘statükonun korunması ve gerilimin azaltılması için Çin ve ABD ile angaje olmak gibi temel bir çıkarı’ var.
Belgede, AB üyesi ülkelerin Pekin’i, yaptırımları delmek de dahil olmak üzere Rusya’yı desteklemekten kaçınması konusunda uyarması gerektiği de belirtiliyor.
Borrell’den ihtiyat çağrısı
Borrell ise, AB dışişleri bakanlarına gönderdiği ayrı bir mektupta, bloğun Pekin ile gelecekteki ilişkisini tanımlayacak üç yeni unsurun ana hatlarını çizdi: değerler, ekonomik güvenlik ve stratejik güvenlik.
Borrell, üye ülkelere gönderdiği mektupta, Ukrayna’da ne olursa olsun Çin’in yükselişinin engellenmeyeceğini analiz ediyor.
AB’nin diplomatik şefi, Çin ile teması kesmek yerine üyelere Pekin ile angajmana devam etmeleri çağrısında bulunuyor.
Mektupta, mümkün olan her yerde, ‘Çin liderliğinin giderek artan izolasyonunu kırabilecek ama en önemlisi AB’nin temel çıkarlarını ilerletecek’ işbirliğinin aranması gerektiği belirtiliyor.
