Yıllardır yılan hikayesine dönen Avrupa Birliği ile Latin Amerika ticaret bloğu Mercosur arasındaki serbest ticaret anlaşmasında nihayet sona gelindiğine dair işaretler ortaya çıktı.
Financial Times’ta (FT) yer alan habere göre AB ve beş Güney Amerika ülkesinden oluşan Mercosur grubu, ihtilaflı konuların çözümüne yönelik ilerleme kaydetmelerinin ardından uzun süredir ertelenen ticaret anlaşması müzakerelerini yıl sonundan önce tamamlamayı hedefliyor.
Her iki taraftan yetkililer FT’ye yaptıkları açıklamada, Fransa’nın itirazlarına rağmen yirmi yıldır üzerinde çalışılan anlaşmanın imzalanması için yeni bir ivme olduğunu belirttiler. Bir AB diplomatı, “Bu jeopolitik ve iktisadi bir gereklilik,” dedi.
Görüşmelere katılan bir başka diplomat, “Geriye kalan bazı önemli meselelerimiz var. Kolay değil ama çok ilerleme kaydettik,” ifadelerini kullandı.
Brezilya, Arjantin, Uruguay, Paraguay ve Bolivya’yı kapsayan Mercosur, AB ihracatçıları için hayli önemli.
Avrupa Komisyonu’na göre anlaşma 780 milyon kişilik bir pazar yaratacak ve Avrupa’daki işletmelere yıllık 4 milyar avrodan fazla gümrük vergisi tasarrufu sağlayacak. AB şirketlerinin bu beş Güney Amerika ülkesinde 330 milyar avroluk yatırımı bulunuyor.
Fransa, anlaşmaya muhalefetinde yalnız kaldı
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un ocak ayında çevreye zarar vereceğini ve çiftçileri haksız rekabete maruz bırakacağını söyleyerek anlaşmaya muhalefetini artırmasının ardından görüşmeler darbe almıştı.
FT’ye göre Fransa’ya sadece Avusturya destek verdi ki bu da bloğun 27 hükümetinin çoğunluğunun onayını gerektiren bir anlaşmayı engellemek için yeterli değil.
AB yetkilileri, Fransa’nın muhalefetini göğüslemeye hazır olduklarını ve anlaşmanın, küresel ısınmayı 1.5 santigrat derecenin altında tutmayı taahhüt eden Paris Anlaşması’nı uygulama taahhüdünü içermesinde ısrarcı olduklarını söylüyor.
Almanya, İspanya ve diğer birçok üye ülke 2019’da prensipte imzalanan fakat o tarihten bu yana belirsizliğini koruyan anlaşma için yoğun çaba sarf etti. Destekçiler, küresel gerilimin arttığı bir dönemde iki blok arasındaki ekonomi ve ticaret bağlarını güçlendireceğine inanıyor.
Geçtiğimiz ay komisyon başkanlığına ikinci kez seçilen Ursula von der Leyen daha önce anlaşmayı sonuçlandırmayı taahhüt etmişti.
Mercosur, AB’yi “korumacı” olmakla suçluyor
Mercosur üyeleri Avrupa’nın çevre konusundaki kaygılarının korumacı eğilimleri maskelediğinden şikayetçi. Brezilya, Brüksel’in geçen yıl gönderdiği ve bağlayıcı iklim ve ormansızlaşma taahhütleri eklemeyi amaçlayan bir ilave mektuba kızmıştı.
Önümüzdeki yıl yürürlüğe girecek olan ve ormansızlaştırılmış arazilerde üretilen odun, sığır eti ve kahve gibi ürünlerin ithalatını yasaklayan ayrı bir AB ormansızlaşma karşıtı yasa da diğer rahatsız edici unsurlar arasında yer alıyor. Bir yetkili Mercosur’un, mevzuatın ihracatçıları için ticaret anlaşmasının faydalarını geçersiz kılmayacağına dair garanti istediğini söyledi.
Bir diğer tartışmalı konu ise Brüksel’in Arjantin’e Parmesan peyniri gibi koruma altındaki gıda isimlerinin kullanımını engellemesi için yaptığı baskı. Büyük İtalyan göçmen topluluğu uzun zamandır bu lezzetleri üretiyor. Bu arada Brezilya, otomotiv endüstrisini korumaya yönelik tedbirler konusunda istekli.
Avrupa’da çiftçilerin muhalefeti sürüyor
Avrupa’da ise anlaşma, artan maliyetler, düşen karlar ve Brüksel karbon emisyonlarını azaltmaya ve biyoçeşitliliği geliştirmeye çalışırken yeni düzenlemeler nedeniyle bu yıl kitlesel protestolar düzenleyen çiftçiler arasında muhalefetle karşı karşıya.
Çiftçiler, Güney Amerika’dan ithal edilen daha ucuz ürünlerin AB’dekilerden daha düşük standartlarda üretildiğini iddia ediyorlar. Bunun yanı sıra ucuz tarım ve hayvancılık ürünlerinin Avrupa pazarına akması durumunda rekabet edememekten korkuyorlar.
Teknik görüşmeler devam ediyor
Paraguay Devlet Başkanı Santiago Peña geçen hafta FT’ye verdiği demeçte, “Avrupa ülkelerinden ilerleme konusunda pek istek görmediğini” söylemiş, fakat Leyen ve Macron’un son AB ve Fransa parlamento seçimleriyle meşgul olduklarını da kabul etmişti.
Arjantin Devlet Başkanı Javier Milei ise geçen yılki seçim kampanyası sırasında Mercosur’u küçümsediğini ifade etmiş olsa da, kendisi ve Dışişleri Bakanı Diana Mondino o zamandan bu yana anlaşmayı desteklediklerini söylediler.
Komisyon, her iki tarafın müzakere ekiplerinin “çözüm bekleyen konularda ilerleme kaydetmek için teknik düzeyde temas halinde olmaya devam ettiğini” söyledi.
Brüksel, “AB’nin tarım sektöründeki hassasiyetlerine saygı gösterirken anlaşmanın sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşmasını sağlamaya” odaklandığını da sözlerine ekledi.
