AB, Çin’in tarımı bir dizi ticari anlaşmazlığın dışında tutması için lobi faaliyetleri yürütüyor ve “stratejik sektörün” yenilenebilir enerji ve elektrikli araç endüstrilerindeki ticari gerilimlerden korunması çağrısında bulunuyor.
Financial Times’ta (FT) yer alan habere göre blok geçtiğimiz yıl, Brüksel’e AB’de faaliyet gösteren üçüncü ülke şirketlerine fayda sağlayan “çarpıklıkları ele alma” yetkisi veren yeni bir dış sübvansiyon yönetmeliğini ihlal ettiğini iddia ettiği Çinli tedarikçiler hakkında çeşitli soruşturmalar başlattı.
AB Tarım Komiseri Janusz Wojciechowski geçen ayın sonlarında Pekin’e yaptığı bir ziyaret sırasında verdiği bir mülakatta, “Amacım tarımın diğer sektörlerdeki sorunların kurbanı olması durumundan kaçınmak için mümkün olan her şeyi yapmaktır,” demişti.
Wojciechowski, Çinli ortaklarına ‘tarımı özel koruma gerektiren bir sektör olarak ele almamız gerektiğini … stratejik bir sektör olarak, güvenlik için stratejik’ olduğunu söylediğini de sözlerine eklemişti.
AB, Çin’in en büyük ikinci ticaret ortağı fakat Brüksel’in, Pekin’in ‘ekonomik büyümeyi artırmak için endüstriyel kapasite fazlasını körüklediği’ ve Avrupa pazarlarında damping korkusu yarattığı yönündeki suçlamaları nedeniyle tansiyon yükseliyor.
Brüksel ayrıca Çin’in artan ticaret fazlasına da itiraz ediyor. 2023’te 291 milyar avro olan ticaret fazlası, bir yıl önceki yaklaşık 400 milyar avroluk rekor seviyeden düşse de önceki on yıldaki seviyelerin oldukça üzerinde.
Öte yandan Wojciechowski, tarım ürünlerinin AB’nin fazla verdiği bir alan olduğuna da dikkat çekti. AB’nin Çin’e tarımsal gıda ihracatı 2022’ye göre neredeyse %8 düşüşle 14,6 milyar avro olurken, Çin’den AB’ye ithalat %15 düşüşle 8,3 milyar avroya geriledi.
AB son aylarda temiz enerji ve altyapı sektörlerindeki Çinli şirketleri hedef alan çeşitli ‘sübvansiyon karşıtı’ soruşturmalar başlattı. Eylül ayında Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Çin’in elektrikli araçlarına yönelik olarak gümrük vergilerinin uygulanmasıyla sonuçlanabilecek bir soruşturma başlatıldığını duyurdu.
Elektrikli araç soruşturmasının duyurulmasının ardından Çin, Fransa’nın en önemli ihracat kalemlerinden biri olan konyağa yönelik bir soruşturma başlattı. Pekin bu eylemlerin birbiriyle bağlantılı olduğunu reddetti ama tarım üreticileri AB’nin Çin’in sübvanse ettiği ürünlere yönelik baskısının Pekin’in AB gıda ihracatına karşı misilleme yapmasına yol açabileceğinden endişe ediyor.
AB tarım lobisi grubu Copa Cogeca’nın bir sözcüsü, “Çin’e tarımsal gıda ihracatımız önemlidir ve diğer sektörlerle ilgili anlaşmazlıkların bedelini sektörümüzün ödemesi sorunludur,” dedi.
Bununla birlikte Çin’in AB tarımsal gıda sektörüne karşı daha yumuşak bir yaklaşım sergilediğine dair bazı işaretler var. Ocak ayında Pekin, başlangıçta domuz gribi nedeniyle Belçika domuz ürünlerine uygulanan beş yıllık yasağı kaldırdı.
Wojciechowski, Çinli yetkililerin gezisi sırasında tarımsal ticareti ‘cezalandıracaklarına’ dair herhangi bir sinyal göndermediklerini söyledi. Çin Devlet Başkanı Xi Jinping geçmişte gıda tedarikinin ulusal güvenlik için hayati önem taşıdığını belirtmişti.
Fakat AB’nin Çin’e tarımsal gıda ihracatı hacmi, kısmen yüksek enerji maliyetlerinden etkilenen domuz eti ve süt ürünleri sevkiyatlarının azalması nedeniyle 2020-2022 seviyelerinin çok gerisinde.
