ABD ekonomisi, 2022 yılının 4. çeyreğinde yüzde 2,9 büyümesine rağmen, birçok ekonomist bir yavaşlamanın yaklaştığını söylüyor.
2022’de yüzde 2,1 büyüyen ABD ekonomisi, ülkenin durgunluğun eşiğinde olabileceği yönündeki uyarılara rağmen altı aylık istikrarlı bir büyüme kaydetti.
Ülke ekonomisi, Ekim ve Aralık ayları arasında art arda bir çeyrek daha istikrarlı büyüme kaydetti ve ekonomik aktivite yıllık yüzde 2,9 oranında arttı. Yine de Ekonomik Analiz Bürosu Perşembe günü yaptığı açıklamada, rakamın bir önceki çeyrekteki yüzde 3,2’lik büyümeden bir soğuma olduğunu söyledi.
The Washington Post analizine göre, son rakamlar, “ABD Merkez Bankası’nın enflasyonu kontrol etmeye yönelik agresif çabaları tarafından yumuşatılmış, dirençli ancak yavaşlayan bir ekonomiye” işaret ediyor. ABD Merkez Bankası faiz oranlarını geçen yıl yedi kez artırmıştı.
Açıklanan bu oran artışlarının bir kısmının caydırıcı bir etkiye sahip olsa da – en önemlisi konut piyasasında – ekonomistler, enflasyonun normale dönmesinin aylar alabileceğini söylüyor. Birçok büyük banka bu yıl ekonomik bir gerileme öngörüyor.
‘Ekonomi düzlüğe çıkmadı’
SMBC Nikko Securities America’nın baş ekonomisti Joseph LaVorgna Washington Post’a yaptığı değerlendirmede, büyüme görülse de bunun ekonominin düzlüğe çıktığı anlamına geleceğini düşünmenin doğru olmadığını söyledi.
Yıl ortasında bir resesyon bekleyen Joseph LaVorgna, “Hepsi aynı yönü gösteren birçok değişken var: Bir konut durgunluğu var. Üretim durgunluğa yaklaşıyor gibi görünüyor. Geçici işe almada zayıflık görüyoruz. Ve Fed’in tüm faiz artırımlarının tüm etkilerini hissettiğimiz şüpheli” dedi.
2022’nin son çeyreğinde, sağlık ve kamu hizmetleri gibi hizmetlere yönelik devam eden tüketici harcamaları, ABD ekonomisinde üretilen mal ve hizmetleri özetleyen GSYİH okumasının yükselmesine yardımcı oldu. Federal hükümet harcamalarındaki artış da bu yükselmeye katkıda bulundu. Ancak hızla soğuyan konut piyasası, özellikle müstakil evlerin inşaatındaki düşüş ve ihracattaki düşüş ekonomiyi aşağı çekti. Tüketici harcamaları darbe aldı. İşten çıkarma duyuruları oldukça sarsıcı oldu.
İşten çıkarmalar ve konut piyasası krizi
Microsoft, Amazon ve Salesforce dahil olmak üzere ülkenin en büyük teknoloji firmaları son haftalarda binlerce işten çıkarma duyurdu. Bu kesintiler henüz daha geniş istihdam piyasasına yansımamış olsa da ekonomistler, yavaşlayan işgücü piyasasının ailelerin alımları geri çekmeye başlamasına yol açabileceğinden ve bunun da ekonomiyi daha da köreltebileceğinden endişe ediyor.
The Washington Post’a konuşan ekonomistler, halihazırda serbest düşüşte olan konut piyasasının, işten çıkarılan işçilerin yeni iş bulamamaları ve evlerini satmak zorunda kalmaları halinde ek bir kargaşayla karşı karşıya kalabileceğini söyledi. Genel konut yatırımları 2022’de yaklaşık yüzde 20 düştü ve yeni ev inşaatı 2009’dan bu yana ilk yıllık düşüşünü kaydetti.
Bu arada, Ulusal Emlakçılar Birliği’ne göre ev satışları, yüksek borçlanma maliyetlerinin bir sonucu olarak 11 ay boyunca düştü. Ortalama ipotek oranları geçen yıl iki kattan fazla artarak yüzde 3’ten yüzde 7’ye çıktı ve bu da ev sahibi olmayı müstakbel alıcılar için önemli ölçüde daha pahalı hale getirdi.
Sonbaharda 50 çalışanından 10’unu işten çıkaran CEO Marc Russo, “Ülkedeki en hızlı pazarlardan biriydik – insanlar evlerini satmamız için bize yalvarıyordu – ve sonra aniden durdu. Faiz oranlarının sekiz ay içinde üç katına çıkacağını kimse tahmin edemezdi” dedi.
En son gayri safi yurtiçi hasıla okuması, iki yıllık şiddetli dalgalanmaların ardından salgın öncesi büyüme oranlarına dönüşü işaret ediyor. ABD ekonomisi, bir önceki yıl yüzde 3,4 küçüldükten sonra 2021’de yüzde 5,7 gibi büyük bir büyüme kaydetti.
Daha genel olarak ise, ABD ekonomisi her yıl yüzde 1,5 ile yüzde 2,9 arasında büyüdü. 2022 büyümesi tam anlamıyla bu aralıkta yer alsa da ekonomistler, bu ortalamanın gerisinde kalan dalgalı rakamların (iki çeyrek daralma ve ardından iki çeyrek genişleme) olumlu bir gidişatı yansıtmadığını söylüyor.
