Çin ve ABD, aralarında çeşitli konularda devam eden gerilimlere rağmen, her iki taraftan yetkililerin ve iş dünyası liderlerinin giderek sıklaşan toplantıları ve ziyaretleriyle angajmanlarını artırmaya devam ediyor.
Son gelişmeler çerçevesinde iki ülkenin ticaret şefleri Birleşik Arap Emirlikleri’nin başkenti Abu Dabi’de devam etmekte olan Dünya Ticaret Örgütü Bakanlar Konferansı çerçevesinde bir araya geldi. ABD’nin önde gelen iş dünyası grubunun başkanının bu hafta Pekin’e gidecek bir heyete liderlik edeceği bildirildi. Buna ek olarak, ABD ulaştırma yetkilileri Çinli havayolu şirketlerine ABD’ye daha fazla uçuş izni verdi. Aralarında ABD Hazine Bakanı Janet Yellen’in de bulunduğu daha fazla üst düzey ABD yetkilisinin bu yıl içinde Çin’i ziyaret etmesi bekleniyor.
Ancak, olumlu temaslara rağmen, ekonomik, teknolojik ve askeri rekabet devam ediyor.
Giderek sıklaşan temasların ilişkilerin istikrara kavuştuğuna dair olumlu bir sinyal gönderdiğini ve bunun da dünyanın dört bir yanındaki işletmeler ve hükümetler arasında artan endişeleri hafifletmeye yardımcı olduğunu belirten Çinli uzmanlar, ancak bu istikrar eğiliminin sürdürülebilmesi için ABD’nin Çin’i çevrelemeye çalışmaması, Soğuk Savaş zihniyetini terk etmesi ve kazan-kazan işbirliğine odaklanma taahhütlerini somut eylemlerle dökmesi gerektiğini söylüyor.
Reuters’ın haberine göre, ABD Ulaştırma Bakanlığı pazartesi günü yaptığı açıklamada, Çinli havayolu şirketlerinin 31 Mart’tan itibaren ABD’ye haftalık gidiş-dönüş uçuşlarını mevcut 35 uçuşa kıyasla 50’ye çıkarmalarına izin verileceğini bildirdi. Reuters’in departmandan aktardığına göre bu hamle “2024 Yaz trafik sezonu beklentisiyle ABD-Çin pazarının daha da normalleşmesinde önemli bir adım.”
Çin Uluslararası Ticaret Derneği’nde kıdemli araştırma görevlisi olan Li Yong, salı günü Global Times’a verdiği demeçte “Daha fazla uçuşun eklenmesi, daha fazla iş seyahati yapan kişiye hizmet verilmesine yardımcı olacak ve iki ülke arasında insanlar arası ve kültürel değişimler için daha fazla fırsat sağlayacaktır” dedi.
Reuters’ın ayrı bir haberine göre, ABD’de iş dünyasının çıkarlarını temsil eden önde gelen grup olan ABD Ticaret Odası’nın CEO’su Suzanne Clark, eski ABD hükümet yetkililerinden oluşan bir heyetin bu hafta Pekin’e gitmesine öncülük ediyor. Heyet üst düzey Çinli yetkililer ve yerel iş dünyası liderlerinin yanı sıra ABD’li iş dünyası liderleri ve yabancı diplomatlarla da bir araya gelecek.
Bu ziyaret, Çinli ve ABD’li yetkililerin etkileşimlerinin arttığı bir döneme denk geliyor. Pazartesi günü Çin Ticaret Bakanı Wang Wentao, Abu Dabi’de düzenlenen 13. DTÖ Bakanlar Konferansı çerçevesinde ABD Ticaret Temsilcisi Katherine Tai ile bir araya gelerek iki tarafı da ilgilendiren ikili ve çok taraflı ticaret konularında derinlemesine görüş alışverişinde bulundu. Wang ayrıca ABD’nin Çin ve Tayvan’la ilgili ekonomik ve ticari konulara yönelik ek gümrük vergileri konusunda Çin’in ciddi endişelerini dile getirdi.
Angajmanı sürdürme ihtiyacı
Bu görüşme aynı zamanda Çinli ve ABD’li yetkililerin geçen yıl kurulan Ekonomik Çalışma Grubu kapsamında bu ayın başlarında Pekin’de bir tur görüşme daha gerçekleştirmelerinden kısa bir süre sonra gerçekleşti. Toplantının Yellen’ın bu yıl içinde yapacağı bir ziyaretin önünü açabileceği bildiriliyor. Ocak ayında Çin ve ABD, geçen yıl kurulmasından bu yana ilk kez yüz yüze görüşen Mali Çalışma Grubu’nun üçüncü toplantısını gerçekleştirmişti.
ABD’nin Çin Büyükelçisi Nicholas Burns pazar günü Amerikan haber kanalı CBS’e verdiği bir mülakatta şunları söyledi: “Bazıları ‘Çin’le o kadar rekabetçiyiz ki ekonomik ilişkiyi bitirmeliyiz’ diyor. Bunun sonucunda 750,000 Amerikalı aile akşam yemeğini masaya koyamaz hale gelecektir.”
Analistler, bu nedenle ABD’nin Çin ile rekabete ve hatta Çin’i çevrelemeye odaklanırken bile Çin ile angajmanı sürdürmek istediğini düşünüyor.
Pekin merkezli bir ekonomist olan Tian Yun salı günü Global Times’a verdiği demeçte, “Çin mallarının ABD’ye ihracatının artması, ABD’nin enflasyonunu daha da düşürmesine yardımcı oluyor” dedi ve Çin ve ABD arasında ekonomik ve ticari alanlarda artan etkileşimlerin ABD ekonomisinin yüksek faiz seviyelerinde istikrara kavuşmasına da yardımcı olacağını söyledi.
Gerginlik de devam ediyor
Öte yandan iki ülke arasında artan rekabet de devam ediyor.
CBS’e verdiği mülakatta Burns, “Çinlilerin baskın ülke olduğu bir dünyada yaşamak istemiyoruz” diyerek bunu açıkça ortaya koydu.
Abu Dabi’deki toplantı öncesinde ABD Ticaret Temsilciliği Çin’in DTÖ’ye uyumuna ilişkin bir rapor yayınladı ve bu rapor Çin’e yönelik suçlamalarla doluydu. Raporda, “Çin’in Dünya Ticaret Örgütü tarafından kurulan uluslararası ticaret sisteminin önündeki en büyük engel olmaya devam ettiği” iddia edildi.
Rapor, Çin Ticaret Bakanlığı tarafından sert bir dille eleştirildi, Bakanlık iddiaların temelsiz olduğunu ve raporun ABD’nin tek taraflı ve zorba davranışlarını yansıttığını söyledi. Çin bakanlığı, “DTÖ kurallarını hiçe sayan, küresel ticaret düzenini baltalayan ve tüm DTÖ üyelerine zarar veren tarafın ABD olduğunu” vurguladı.
