ABD, Japonya, Filipinler liderleri Çin’in Güney Çin Denizi’ndeki faaliyetlerinden duydukları “ciddi endişeyi” dile getirdiler. Çin ise “bölgedeki asıl tehdidin ABD ve Japonya” olduğunu söyledi.
Joe Bide, Fumio Kishida ve Ferdinand Romualdez Marcos Jr, Washington’da üç ülke arasında ilk kez düzenlenen zirvenin sonunda yaptıkları ortak açıklamada, “Çin Halk Cumhuriyeti’nin Güney Çin Denizi’ndeki tehlikeli ve saldırgan davranışlarına ilişkin ciddi endişelerimizi ifade ediyoruz” dediler.
Açıklamada “1982 Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi’nde [UNCLOS] yansıtıldığı üzere uluslararası hukuka uygun olarak devletlerin münhasır ekonomik bölgeleri [MEB] içindeki egemenlik haklarına saygı gösterilmesinin önemi” kaydedildi.
Ayrıca üç devletin Çin’in “Güney Çin Denizi’nde Sahil Güvenlik ve deniz milis gemilerini tehlikeli ve zorlayıcı bir şekilde kullanmasına” karşı olduğu yinelendi.
Güney Çin Denizi gerginliği
Filipinler’de Ayungin olarak bilinen İkinci Thomas Sığlığı, son aylarda Pekin ve Manila arasında birçok çatışmaya sahne olmuş, Çin sahil güvenliği kasıtlı olarak karaya oturtulan ABD yapımı savaş gemisi Sierra Madre’ye ikmal yapmaya çalışan Filipinler gemilerine karşı tazyikli su kullanmıştı.
Pekin, Filipinler’in geminin oradan kaldırılacağını bildirmesine rağmen 25 yıldır bunu yapmadığını ve konuyu Çin’e karşı kullandığını savunuyor.
Geçtiğimiz ay Filipinler Devlet Başkanı Ferdinand Marcos, İkinci Thomas Sığlığı açıklarında yaşanan bir çatışmada Filipinli askerlerin yaralanması ve gemilerin hasar görmesinin ardından Manila’nın Çin’e karşı önlemler alacağını ve ‘müttefiklerinden’ destek alacağını söylemişti.
Filipinler’i bölgede askeri üs olarak kullanan ABD, ‘müttefikinin’ yanında olduğunu ve olası bir saldırıda müdahalede edeceğini açıkladı.
Washington’ın bölgedeki Asyalı müttefikleri aracılığıyla Çin’i çevreleme stratejisi izlediğini defalarca dile getiren Pekin ise, Washington’ın çatışmayı kışkırttığını savunuyor.
‘Çevreleme’ suçlamasını reddeden Washington ise Filipinler ve Japonya başta olmak üzere bölge ülkeleri ile savunma bağlarını güçlendirerek Asya-Pasifik’teki askeri varlığını da artırıyor.
ABD-Japonya ittifakında en büyük gelişme
Üçlü zirve öncesinde ABD Başkanı Joe Biden ve Japonya Başbakanı Fumio Kishida arasında yapılan ikili zirve sonrasında ise iki ülke arasındaki savunma bağlarında şu ana kadarki “en büyük gelişmeye” imza atıldığı duyuruldu.
İki liderin toplantı sırasında “savunma, uzay ve teknoloji alanlarında 70 kadar işbirliği anlaşmasını” görüştüğü bildirildi.
Beyaz Saray’da, Japonya Başbakanı Fumio Kishida’nın onuruna verilen yemekte konuşan Biden, Japonya’nın Asya-Pasifik bölgesinde Pekin’e karşı “kilit bir müttefik” olduğunun altını çizdi, bir Japon astronotun “Ay’da yürüyen ilk Amerikalı olmayan kişi” olması konusunda anlaştıklarını da sözlerine ekledi.
Hem Biden hem Kishida, ABD’nin 5. Madde kapsamında Japonya’yı savunma taahhüdünün “sarsılmaz” olduğunu söyledi.
ABD ve Japon askeri kuvvetlerini daha çevik hale getirmeyi amaçladıklarını belirten iki lider, ABD’nin Japonya’daki askeri komutanlığının yeniden yapılandırılacağını açıkladı. Söz konusu plan, 1960’lardan bu yana ilişkilerde yapılan en büyük değişiklik olma özelliğine sahip.
ABD’li yetkililer, ilişkilerdeki geniş çaplı güçlenişin, eski Başkan Donald Trump’ın kasım ayındaki ABD başkanlık seçimlerinde Biden’ı yenmesi durumunda bile müttefiklere uzun vadeli destek konusunda güvence vermeyi amaçladığını söyledi.
Çin: Soğuk Savaş zihniyeti
Çin Dışişleri Bakanlığı ise, ABD ve Japonya’nın “Soğuk Savaş zihniyetini” ve bölgesel barış ve istikrarı baltalayan eylemlerini sert bir dille eleştirdi.
Çin Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Mao Ning perşembe günü düzenlediği basın brifinginde “Çin’in ciddi endişelerine rağmen, ABD ve Japonya Tayvan sorunu ve denizcilik konularında Çin’e saldırdı ve karaladı, Çin’in iç işlerine kaba bir şekilde müdahale etti ve uluslararası ilişkilerdeki temel normları ihlal etti” dedi.
Sözcü, Çin’in bundan “üzüntü duyduğunu, buna karşı çıktığını ve ilgili taraflara ciddi uyarılarda bulunduğunu” söyledi.
‘Asıl tehdit ABD ve Japonya’
Mao, ABD-Japonya ilişkilerinin diğer ülkeleri hedef almaması, onların çıkarlarına zarar vermemesi ya da bölgesel barış ve istikrarı baltalamaması gerektiğini vurguladı: “Çin, Soğuk Savaş zihniyetine ve küçük grup politikalarına kesinlikle karşıdır. Çin, gerilim yaratan ve tırmandıran ve diğer ülkelerin stratejik güvenlik ve çıkarlarına zarar verebilecek her şeyi kesin bir dille reddetmektedir.”
ABD ve Japonya’nın bölgesel barış ve istikrar için “gerçek tehditler” oluşturduğunu söyleyen Mao, Çin’in egemenliğini, güvenliğini ve kalkınma çıkarlarını savunacağını ve Asya-Pasifik bölgesinin barış, istikrar ve kalıcı refahına bağlı kalacağını söyledi.
