ABD, ticaret görüşmelerinde Vietnam’dan ‘sert’ taleplerde bulundu

ABD, gümrük vergisi müzakerelerinde Vietnam’a “sert” taleplerden oluşan “uzun” bir liste gönderdi. Bu talepler arasında, ülkenin Çin’den ithal ettiği endüstriyel ürünlere olan bağımlılığını azaltmaya zorlayabilecek talepler de yer alıyor. Washington, Vietnam’daki fabrikaların Çin’den gelen malzeme ve bileşenlerin kullanımını azaltmasını istiyor ve ülkeden üretim ve tedarik zincirlerini daha dikkatli bir şekilde kontrol etmesini talep ediyor. Görüşmeler hakkında bilgi sahibi olan kişilerden biri, listede nicel hedeflerin yer alıp almadığı konusunda ayrıntılı bilgi vermedi.

Konuyla ilgili dört kişiye göre, liste ABD müzakerecileri tarafından hazırlanan çerçeve metnin “ek” kısmında yer alıyor.

Belgeye doğrudan erişimi olan kaynaklardan biri Reuters’a, listenin Vietnam’dan ithalata uygulanan %46’lık “karşılıklı” gümrük vergilerinin önlenmesi amacıyla Washington ile yapılan ikinci tur görüşmelerin ardından mayıs sonunda Hanoi’ye gönderildiğini söyledi.

Kaynaklar, görüşmelerin kamuya açık olmadığı için isimlerini vermek istemedi.

Reuters pazartesi günü, Trump yönetiminin müzakere ortaklarına gönderilen taslak mektupta, ülkelerin çarşamba gününe kadar ticaret müzakereleri için en iyi tekliflerini sunmalarını istediğini bildirdi.

Mektubun hangi ülkelere gönderileceği belli değildi, ancak toplantılar ve belge alışverişi dahil olmak üzere aktif müzakereler yürüten ülkelere yönelik olduğu belirtildi. Washington, Vietnam, Avrupa Birliği, Japonya ve Hindistan dahil olmak üzere birçok ülkeyle bu tür görüşmeler yürütüyor.

Kaynaklar, ABD’nin Vietnam’a taleplerini “sert” ve “zor” olarak nitelendirdi. Hanoi’nin Washington’un taleplerine nasıl yanıt vereceği ve çarşamba gününe kadar kendi teklifini gönderip göndermeyeceği belli değil.

ABD Ticaret Temsilcisi, ABD çalışma saatleri dışında yorum talebine yanıt vermedi.

Vietnam Ticaret Bakanlığı da yorum talebine yanıt vermedi.

Konuyla ilgili bilgi sahibi bir kaynak, ABD’nin Vietnam’ın Çin’e bağımlılığını etkili bir şekilde azaltma talebinin karşılanması halinde, bu talebin Güneydoğu Asya ülkesinin ekonomisi için ciddi bir sorun oluşturabileceğini söyledi.

Apple cihazları ve Nike ayakkabıları gibi tüketim malları üreten geniş imalat sanayisi, çok daha büyük komşusunun tedarik zincirlerine sıkı bir şekilde entegre durumda.

Bu durum, Vietnam’ın uzun süredir sürdürdüğü, büyük bir yabancı yatırımcı olan ancak Güney Çin Denizi’ndeki ihtilaflı iddialar nedeniyle güvenlik endişelerinin kaynağı olan Çin ile iyi ilişkiler sürdürme politikasını da karmaşıklaştırabilir.

TİCARETİN PATLAMASI

Vietnam, 2018’de ilk Trump yönetiminin Pekin’e geniş kapsamlı gümrük vergileri uygulayarak bazı üreticileri üretimi güneye taşımaya zorladığı ABD-Çin ticaret savaşının başlamasından bu yana ABD’ye ihracatını neredeyse üç katına çıkardı.

Ancak ABD’ye ihracatın patlamasıyla Vietnam, Çin’den ithalatını da büyük ölçüde artırdı. ABD ve Vietnam verilerine göre, ithalatın değeri ve dalgalanmaları, yıllar içinde ABD’ye yapılan ihracatın değerine ve dalgalanmalarına neredeyse tam olarak uydu ve her ikisi de 2024 yılında toplamda yaklaşık 140 milyar dolar olarak gerçekleşti.

ABD’li yetkililer, uzun süredir Vietnam’ı ABD’ye gönderilen Çin mallarının geçiş noktası olarak kullanmakla suçluyor. İddialara göre, bazen mallar ülkede hiçbir katma değer elde etmemiş veya yetersiz katma değer elde etmiş olmasına rağmen “Vietnam’da üretilmiştir” etiketine sahipti. Bu da Çinli ihracatçıların mallarına uygulanan yüksek ABD gümrük vergilerinden kaçınmalarını sağlıyordu.

ABD’nin eleştirilerinin farkında olan Hanoi, malların yasadışı aktarılmasına yönelik bir baskı kampanyası başlattı. Ancak, son verilere göre, ABD’ye yapılan ihracat ve Çin’den yapılan ithalatın her ikisi de Nisan ayında rekor seviyeye ulaştığı için, bu kampanyanın ticaret akışları üzerindeki etkisi henüz görülmüyor.

Vietnam, Washington’un uzun süredir devam eden talepleri doğrultusunda, tarife dışı engelleri azaltma ve daha fazla ABD malı ithal etme konusundaki istekliliğini de defalarca göstermiştir.

Son haftalarda yetkililer, ABD’den uçak satın alma planlarını yineledi ve tarım ürünleri ve enerji alımı da dahil olmak üzere çok sayıda bağlayıcı olmayan anlaşma imzaladı veya taahhütte bulundu.

Ancak ABD’li müzakereciler gerçek sözleşmeler istiyor, bu nedenle bu önlemlerin yeterli olmayabileceği belirtiliyor.