ABD, bazı Doğu Avrupalı müttefiklerinin, ittifakın Temmuz zirvesinde Ukrayna’ya NATO üyeliği için bir ‘yol haritası’ sunma çabalarına karşı çıkıyor.
Görüşmelerde yer alan dört yetkilinin Financial Times’a (FT) verdiği bilgiye göre Polonya ve Baltık ülkeleri gibi ülkeler, Kiev’e NATO ile daha derin bağlar kurma ve gelecekteki üyeliğini desteklediklerini açıkça ifade etme konusunda bastırırken; ABD, Almanya ve Macaristan buna direniyor.
Habere göre, bu hafta Brüksel’de yapılan NATO dışişleri bakanları toplantısında ihtilaflar açıkça ortaya kondu.
Üye ülke yetkilileri önümüzdeki iki ayı Temmuz ayında Vilnius’ta yapılacak liderler zirvesi öncesinde müzakerelere kilitlenerek geçirecekler.
Ukrayna lideri Volodimir Zelenski, Temmuz ayındaki zirveye, ancak NATO üyeliğine yönelik, üyelerden savaş sonrası güvenlik garantileri ya da ittifakla daha derin işbirliği gibi somut adımlar sunulması halinde katılacağını söylemişti.
Yetkililer, NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg’in geçen ay üye ülkelere, Kiev’e yönelik ‘pratik ve siyasi’ önerilerin taslağını çizen taslak bir belge sunduğunu söyledi.
Bu taslakta, Ukrayna’nın NATO ile ilişkilerine dair 2008’deki bildirinin üzerine inşa edilecek yeni bir bildiri önerisi de yer alıyordu.
Bu hafta görüşmelere katılan diplomatlar Brüksel’de dışişleri bakanları arasında Ukrayna’ya ne sunulması gerektiği konusunda yoğun bir tartışma yaşandığını söyledi.
Batılı bir yetkili, “Bu boşlukları kapatmak ve siyasi bir sonuç oluşturmak için önümüzde birkaç hafta sürecek zorlu müzakereler var,” dedi.
Fakat bu hafta yapılan toplantılara katılan iki kişi, Ukrayna’ya Vilnius’ta ittifak ile Kiev arasındaki bağları ‘sıkılaştıracak’ bir üyelik için ‘siyasi bir yol’ önerilmesini destekleyenlerin sayısının arttığını söyledi.
ABD ise bu öneriye karşı çıktı. ABD bunun yerine müttefiklerini, Ukrayna’ya kısa vadeli askeri, mali ve insani yardıma odaklanmaya çağırıyor.
ABD’li yetkililer, mühimmat sevkiyatı gibi pratik desteğin Vilnius zirvesi için ana öncelik olması gerektiğini, savaş sonrası olası bir siyasi ilişki üzerine tartışmaların sadece bu hedeften uzaklaştırdığını söyledi.
Washington, savaş sırasında derinleşen bağların Putin’in Rusya ile NATO arasında bir savaş olduğu söylemini güçlendirebileceğinden ve Moskova’nın nükleer silah kullanma ihtimali de dahil olmak üzere çatışmayı tırmandırabileceğinden endişe ediyor.
Üst düzey bir ABD’li yetkili şunları söyledi: “Ukrayna’yı ittifaka ne zaman ve nasıl dahil edeceğimiz konusuna gelebilmemiz için, Genel Sekreterin de belirttiği gibi, ‘Ukrayna’nın egemen ve bağımsız bir ulus olarak varlığını sürdürmesini sağlamalıyız.’”
Görüşmeler hakkında bilgi sahibi bir kişi, “Doğu Avrupalılar elbette süreci başlatacak formüller bulmaya çalışıyorlar. Bizi kaçınılmaz olarak kendi arzu ettikleri son duruma [Ukrayna’nın üyeliğine] götürecek bir sürecin içine çekmek istiyorlar ve diğerleri bu konuda tereddütlü,” dedi.
