Senato Çoğunluk Lideri Chuck Schumer liderliğindeki iki partili milletvekillerinden oluşan bir ABD heyeti Pekin’de Çin Devlet Başkanı Xi Jinping ile görüştü.
Görüşme, Schumer’in Pekin’in İsrail-Hamas çatışmasına ilişkin tutumunu eleştirmesinden sonra gerçekleşti.
Bloomberg’in haberine göre Schumer, iki partili bir grup ABD milletvekiliyle birlikte katıldığı toplantıda Xi’ye “Sizi ve Çin halkını İsrail halkının yanında durmaya ve onlara yönelik korkakça ve acımasız saldırıları kınamaya çağırıyorum” dedi ve ekledi: “Bunu saygıyla söylüyorum, ancak Dışişleri Bakanı’nın bu trajediler sırasında İsrail halkına sempati duymadığını ya da destek vermediğini gösteren açıklaması beni hayal kırıklığına uğrattı.”
Günün erken saatlerinde Xi ile görüşme öncesi Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi ile bir araya gelen Schumer, Hamas’ın bu hafta sonu İsrail’e yönelik saldırısına Pekin’in verdiği tepkiyi eleştirdi.
Schumer, ABD heyetinin gezisinin temel amacının “ekonomik mütekabiliyet” sağlamak olduğunu savunduktan sonra Çin’in Hamas saldırısına verdiği tepkiden dolayı “hayal kırıklığı yaşadığını” söyledi.
Schumer, Wang ile Diaoyutai Devlet Konukevinde yapılan görüşmede, “Amerika Birleşik Devletleri ayrışma istemiyor. Çin halkının ekonomik fırsatlara sahip olmasını istiyoruz. Bu Amerika için de iyi olacaktır. Ancak Çin aynı zamanda Amerikan şirketleri ve işçileri için de eşit bir oyun alanı sağlamalıdır,” ifadelerini kullandı.
İlk sözü alan Wang ise, ABD-Çin ilişkilerini istikrara kavuşturmaya yönelik son çabaların iki ülke ve dünyanın geri kalanı tarafından memnuniyetle karşılanan “doğru bir hamle” olduğunu söyledi.
Wang, “Bu ziyaretin ABD tarafının Çin’i daha doğru anlamasına, Çin’i daha objektif görmesine ve mevcut farklılıkları daha rasyonel bir şekilde yönetmesine yardımcı olarak Çin-ABD ilişkilerinin sağlıklı gelişme yoluna dönmesine yardımcı olması umulmaktadır” dedi.
ABD’li senatörlerin Doğu Asya turu
Schumer, Çin’e giden iki partili bir senatör heyetine liderlik ediyor.
Senatör Michael D. Crapo, Bill Cassidy, Maggie Hassan, John Kennedy ve Jon Ossoff’un da yer aldığı Schumer liderliğindeki grubun Japonya ve Güney Kore’yi de ziyaret etmesi bekleniyor.
Heyet, Güney Kore ve Japonya’daki duraklarından önce Doğu Asya’daki üç ülkelik turunun ilk durağı olan Şanghay’a cumartesi öğleden sonra vardı.
Çin Dışişleri Bakanlığı gezi öncesinde yaptığı açıklamada “Bu ziyaretin ABD Kongresi’nde Çin’in daha objektif bir şekilde anlaşılmasına katkıda bulunacağını, iki ülkenin yasama organları arasındaki diyalog ve iletişimi arttıracağını ve Çin-ABD ilişkilerinin büyümesine olumlu faktörler katacağını umuyoruz” dedi.
Schumer’in ofisinden yapılan açıklamada gezinin “ekonomik rekabet ve güvenlik, Amerikan ulusal güvenliği ve ileri teknolojide küresel liderlik konularına odaklanacağı” belirtildi.
Fentanil ve ‘adil rekabet’ gündem
Cumartesi öğleden sonra Çin Komünist Partisi Şanghay Belediye Komitesi Sekreteri Chen Jining heyetle bir araya geldi ve Chen Çin-ABD ilişkilerinin “bugün dünyanın en önemli ilişkileri” olduğunu, “sağlıklı ve istikrarlı ikili ilişkilerin her iki ülke ve dünya için de faydalı” olduğunu söyledi.
ABD’nin “rekabete hazır olduğunu” ancak “çatışma peşinde olmadığını” savunan Schumer, Chen ile görüşmesi sırasında fentanil konusunu gündeme getirdi ve Çinli şirketleri ABD’de “toplumları zehirleyen fentanil krizini körüklemekle” suçladı.
Basında yer alan haberlere göre Schumer ayrıca “mütekabiliyet ve Çinli şirketlerin ABD’de rekabet edebildiği gibi Amerikan şirketlerinin de Çin’de serbestçe rekabet edebilmesi” ihtiyacından bahsetti.
Schumer’in fentanil konusundaki sözlerini reddeden Çin Uluslararası Ticaret Derneği’nde kıdemli bir araştırma görevlisi olan Li Yong, Global Times’a verdiği demeçte, Çin’in fentanil konusunda halihazırda birçok önlem aldığını ve ABD’nin Çin’in gösterdiği büyük çabaları görmezden gelemeyeceğini söyledi.
“Fentanil kullanımı ABD’de önemli bir sosyal mesele haline gelmiştir, ancak bu Çin’le ilişkilendirilemez” diyen Li, iki hükümet tarafından çeşitli temaslar yürütülmesine rağmen, ABD’nin konuyu Çin’i karalama perspektifinden değerlendirdiğini belirtti.
Micron Technology’nin Çin’de iş yapma kapasitesi gibi ABD firmalarına adil muamele söz konusu olduğunda Li, Çin’in Micron ile ilgili meseleleri Çin yasalarına uygun olarak ele aldığını savundu.
Li, Micron ile ilgili konulardan bahsederken Schumer’in ABD’nin 42 Çinli şirketi ihracat kontrol listesine eklediğinden bahsetmediğine dikkat çekti. Çinli gözlemci, ABD’nin Çinli işletmeleri hedef alırken adil muameleyi göz önünde bulundurmadığını da ekledi.
Schumer ile görüşmesi sırasında Chen, Çin’in Amerikan şirketlerinin Şangay üzerinden geniş Çin pazarındaki varlıklarını derinleştirmelerini memnuniyetle karşıladığını kaydetti. Chen, “Piyasa odaklı, hukukun üstünlüğüyle yönetilen ve uluslararasılaşmış birinci sınıf bir iş ortamı yaratmaya devam edeceğiz ve şirketlerin kazan-kazan işbirliği yoluyla daha fazla gelişme kaydetmelerine yardımcı olacağız” dedi.
Başkanlık seçimleri öncesi gelmesi anlamlı
Çin Sosyal Bilimler Akademisi Amerikan Çalışmaları Enstitüsü’nden araştırma görevlisi Wang Wei, pazar günü Global Times’a verdiği demeçte, ABD kongre heyetinin ilk durağının Şanghay olduğunu ve Schumer’in burada üst düzey yetkililerle görüşürken gündeme getirdiği konular göz önüne alındığında, bu konuları Çin’in tutumu hakkında daha fazla bilgi edinmek için bir araç olarak kullanarak “suları test etmek” istediğini söyledi.
Wang, Schumer’in fentanil ve ABD firmalarına adil muamele konularından bahsetmesinin nedeninin bu konuların ABD’li seçmen ve politikacıların kaygıları olduğunu ve bu konuları gündeme getirmenin gelecek yılki başkanlık seçimlerinde etkili olabileceğini vurguladı.
Wang ayrıca, Kongre heyetinin dört yıl aradan sonra Çin’e yaptığı ilk ziyaretin sembolik olduğunu, zira Çin ile ABD arasındaki birikmiş sorunların tek bir ziyaretle çözülemeyeceğini belirtti.
