Avrupa Birliği liderleri Pazartesi günü altı Balkan ülkesine, birliğe tam üyelikleri öncesinde, reformlar karşılığında AB ortak pazarının bir kısmını açan yeni bir büyüme planı sundu.
Arnavutluk, Bosna, Kosova, Karadağ, Kuzey Makedonya ve Sırbistan’ın AB’ye entegrasyonu, ‘Berlin Süreci’ olarak adlandırılan yıllık görüşmelerin bir parçası olarak Pazartesi günü Arnavutluk’un başkenti Tiran’da düzenlenen bir zirvede ele alındı.
Toplantıya Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen ve Avrupa Konseyi Başkanı Charles Michel’in yanı sıra Almanya Şansölyesi Olaf Scholz da katıldı.
Ukrayna savaşı, Balkanların AB’ye entegrasyonunu birliğin gündeminin en üst sıralarına taşıdı. AB, 2013’te Hırvatistan’ın birliğe alınmasından bu yana durmuş olan genişleme sürecini yeniden canlandırmaya çalışıyor.
Altı Balkan ülkesi birliğe entegrasyon konusunda farklı aşamalarda bulunuyor. Sırbistan ve Karadağ birkaç yıl önce, Arnavutluk ve Kuzey Makedonya geçen yıl üyelik müzakerelerine başlarken, Bosna ve Kosova entegrasyon sürecinde henüz ilk adımlarını atmış durumda.
Zirvede konuşma yapan Şansölye Scholz, “Berlin süreci sadece bölgesel işbirliğinin tüm potansiyelini ortaya çıkarmak için değil, aynı zamanda tüm Batı Balkan ülkelerinin entegrasyonunu hızlandırmak için de en iyi araçtır,” dedi.
Fon akışı ‘reformlara’ bağlı
Leyen ise AB’nin bu ülkelere yönelik yeni iktisadi büyüme planının, yapılacak reformlar karşılığında bu ülkelerin AB ortak pazarının bazı bölümlerine girmelerine izin vereceğini söyledi.
Von der Leyen, ülkelerin mal ve hizmetler, karayolu taşımacılığı, enerji, elektrik, gümrük işbirliği, e-ticaret ve nakitsiz ödemeler alanlarında AB pazarına katılabileceklerini söyledi.
Leyen, talep edilen reformları hızla yerine getiren ülkelerin yatırım alacağını söyledi. Komisyon Başkanı, AB liderlerinin 2 milyar avro hibe ve 4 milyar avro kredi olmak üzere 6 milyar avroluk bir yatırım paketi önerdiklerini söyledi. Leyen, zirvenin sonunda düzenlenen basın toplantısında, “Fonlar reformların gerçekleştirilmesi üzerine serbest bırakılacak. Yani şarta bağlı,” dedi.
AB, üç yıl önce taahhüt ettiği 30 milyar avroluk yatırımın 16 milyar avrosunu bölgeye aktarmış durumda. Leyen, “Batı Balkanlar’daki potansiyeli gerçekten değerlendirmek ve bölgeyi Avrupa ortak pazarına yaklaştırmak zorundayız,” dedi.
Kosova sorununda ilerleme yok
Öte yandan Sırbistan-Kosova anlaşmazlığı Brüksel için engel yaratmaya devam ediyor. Geçen ay Kosova’nın kuzeyinde etnik Sırplarla polis arasında yaşanan çatışma sonucunda 4 kişinin ölmesi üzerine AB arabuluculuğundaki siyasi diyalog mekanizması askıya alındı.
Scholtz hem Sırbistan hem de Kosova’ya ‘müzakere masasına dönmeleri’ çağrısında bulunarak ‘birlikte çalışmaya ve düşmanlıkların üstesinden gelmeye duyulan acil ihtiyacın’ altını çizdi.
Öte yandan Euractiv’e konuşan Alman hükümetinin Batı Balkan ülkeleri özel temsilcisi Manuel Sarrazin’e göre Almanya bölgesel bir konferans ya da Kosova-Sırbistan diyaloguna yeni bir yaklaşım fikrini desteklemiyor.
Konferans fikrini Arnavutluk Başbakanı Edi Rama ortaya atmıştı. Sarrazin ise “İyi bir anlaşma yaptıktan sonra yeni bir şey icat etmenin mantıklı olduğuna inanmıyorum,” dedi.
Kurti’ye göre Belgrad anlaşmayı reddetti
Kosova Başbakanı Albin Kurti’ye göre ise Sırbistan, Berlin Süreci zirvesinde AB’nin kolaylaştırıcı olduğu temel anlaşmayı ve Ohri anlaşmasını imzalama şansına sahipti fakat bunu reddetti.
Anlaşma ve ekleri, iki ülke arasındaki ilişkilerin normalleştirilmesine yönelik AB destekli bir diyalog sırasında sözlü olarak kabul edilmişti. Fakat Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksander Vucic, Kosova’nın ilgisine rağmen anlaşmayı imzalamayı reddetti.
Vucic, zirveye katılmak yerine Çin’e gitmeyi tercih etti ve Tiran’a Sırbistan Başbakanı Ana Brnabic’i gönderdi.
