Etiyopya, pazartesi günü faiz ödemesi yapamamasının ardından Afrika’nın temerrüde düşen son ülkesi oldu.
Afrika Boynuzu ülkesi 11 Aralık’ta 33 milyon dolarlık bir faiz ödemek zorundaydı. Etiyopya Maliye Bakanı Ahmed Shide perşembe günü devlet televizyonunda yaptığı açıklamada, hükümetin ödemeyi yapmak istemediğini çünkü ‘tüm alacaklılara aynı şekilde davranmak istediğini’ söylemişti.
Maliye Bakanlığının üst düzey reform danışmanı Hinjat Shamil pazartesi günü yaptığı açıklamada, ödemenin yapılmadığını ve yapılmayacağını doğruladı. Etiyopya, borç ödemelerini askıya almak için geçen ay ikili alacaklılarla anlaşmaya vardı.
Temerrüd, Etiyopya’yı Zambiya, Gana ve Sri Lanka da dahil olmak üzere son yıllarda Eurobond’larda temerrüde düşen artan sayıda gelişmekte olan ülke arasına soktu.
Hükümet, yeniden yapılandırma için yaptığı karşı teklifte, tahvil sahiplerinden itfa vadesini Temmuz 2028’den Ocak 2032’ye kadar uzatmalarını ve faizi mevcut %6,625’ten %5,5’e düşürmelerini istedi. Bununla birlikte, nominal değer 1 milyar dolarda kalacak, bu da alacaklıların varlıklarında nisbi bir kesintiyi sineye çekmelerine gerek kalmayacakları anlamına geliyor.
Bu ayın başlarında tahvil sahiplerinden oluşan geçici bir komite, ödeme yapmama kararını ‘hem gereksiz hem de talihsiz’ olarak nitelendirdi.
Etiyopya, Zambiya ve Gana’nın borçlarını yeniden yapılandırma konusunda ilerleme kaydetmesinin ardından ivme kazanmaya başlayan ‘20’ler Grubu Ortak Çerçevesi’ aracılığıyla yükümlülüklerini yeniden müzakere etmeye çalışıyor. Bu, kamu ve özel borç verenlerin borç tahliyesinin koordine edilmesine, borç muamele standartlarının belirlenmesine olanak tanıyor.
Bloomberg’e göre Kuzey Tigray bölgesindeki savaşın ‘yatırımcı duyarlılığını’ bozması ve ekonomik büyümeyi baltalaması nedeniyle 2021’den bu yana yükümlülüklerini yeniden düzenlemeye çalışan ülke, borç ödemelerini askıya almak için ikili alacaklılarla prensipte bir anlaşmaya vardı.
Batılı kreditörlerin yeni aracı ‘Ortak Çerçeve’
‘Ortak Çerçeve’, kamu ve özel borç verenler tarafından sunulan borç indirimlerini koordine etmek ve hem geleneksel Batılı borç verenler hem de Çin, Hindistan ve Suudi Arabistan gibi büyük yeni alacaklılar arasında borç muamele standartlarını belirlemek için 2020’deki G20 zirvesinde tasarlanmıştı.
Plan, Uluslararası Para Fonu ve Dünya Bankası’nın, yardım isteyen herhangi bir ülkenin ihtiyaçlarını analiz etmesiydi, bu da hükümet veya hükümet destekli borç verenlerden borç anlaşmalarının önünü açacaktı. Umut, bankalar gibi özel borç verenlerin benzer şartlar kullanarak imza atmasıydı.
Fakat yine Bloomberg’in kabul ettiği üzere, aralık ayı itibariyle, hiçbir ülke Ortak Çerçeve aracılığıyla önemli bir borç rahatlaması sağlamış değil. Etiyopya, Ocak 2021’de Ortak Çerçeve aracılığıyla borçlarının yeniden yapılandırılmasını talep etmişti. 8 Aralık’ta hükümet, emeklilik fonları ve devlet tahvillerini elinde tutan diğer özel sektör alacaklılarıyla yaptığı paralel müzakerelerin bozulduğunu açıklamıştı.
Devletler tarafından ihraç edilen tahviller, geçmişte olduğundan çok daha fazla, New York hedge fonlarından Ortadoğu varlık fonlarına ve Asya emeklilik fonlarına kadar yüzlerce alacaklı arasında bölünmüş durumda. Bu, ‘Ortak Çerçeve’de bir bir fikir birliği oluşturmayı da zorlaştırıyor.
Çin’den kredi yeniden yapılandırması
Boston Üniversitesi’nin hesaplamalarına göre 2006-2022 yılları arasında Çinli kreditörler Etiyopya’ya 14 milyar dolarlık kredi verdi.
Addis Ababa, Çin ile borçların yeniden yapılandırılması anlaşmasına varabilmişti.
Etiyopyalı yetkililer ağustos ayında Çin’in Etiyopya’nın 7 Temmuz 2024’e kadar sürecek mali yıl için borç ödemelerini askıya almasına izin verdiğini söylemişti.
