Hakan Fidan, Suriyeli mevkidaşıyla iki ülkenin bakan düzeyinde kurulacak ilk teması için hazırlık yapıyor. Dışişleri düzeyindeki temas için Kasım ayına işaret edilirken görüşmenin Rusya ya da Kazakistan’da yapılabileceği belirtiliyor.
Ankara’dan yapılan Suriye ile normalleşme açıklamalarından sonra arka kapı diplomasisi hızlandı. İki ülkenin istihbarat yetkilileri iki yıldır zaman zaman görüşüyor olsa da son toplantıların peş peşe gelmesi, temasların kısa sürede bir üst seviyeye çıkacağı beklentisi yarattı.
Reuters haber ajansı, Milli İstihbarat Teşkilatı Başkanı Hakan Fidan’ın Şam’daki Suriye İstihbarat Başkanı Ali Memlük ile son haftalarda birkaç görüşme yaptığını yazdı. Habere göre görüşmede her iki ülke istihbarat başkanları, Türkiye ve Suriye dışişleri bakanlarının nasıl bir araya gelebileceklerini ele aldı. Haberde bilgisine başvurulan Türk yetkili, “Rusya, Suriye ve Türkiye’nin aralarındaki sorunları aşmasını ve hem Türkiye’nin hem de Suriye’nin kendi çıkarına olan bazı anlaşmalara varmasını istiyor” dedi. Türk yetkiliye göre en büyük zorluklardan biri Türkiye’nin Şam’la yapılacak görüşmelere Suriyeli muhalifleri de dahil etme isteği.
Rusya’dan doğacak boşluğu doldurma beklentisi
Türk güvenlik yetkilisi, Rusya’nın Ukrayna’ya odaklanmak için Suriye’deki askeri varlığının bir kısmını kademeli olarak geri çektiğini ve Suriye’de “siyasi çözümü hızlandırmak” için Türkiye’den Esad ile ilişkilerini normalleştirmesini istediğini söyledi. Şam’a yakın bir kaynak da aynı noktaya dikkat çekerek, “Rusya Ukrayna’ya yeniden kuvvet kaydırmak zorunda kalması halinde Esad’ın ve kendisinin pozisyonunu sağlamlaştırmaya çalışıyor” dedi.
Üst düzey Türk yetkili, Rusya’nın Suriye’deki varlığını azaltırken İran etkisinin genişlemesinin istenmediğini belirterek, “Ankara, Suriye hükümeti tarafından kontrol edilen bölgelerde halihazırda geniş bir alana yayılmış durumdaki İran destekli kuvvetlerin, Rusya’nın çekilmesiyle doğacak boşlukları doldurmasını istemiyor” dedi.
7 aşamalı plan
Reuters’ın haberinden sonra canlı yayında programa katılan Habertürk Dış Politika ve Güvenlik Politikaları Yayın Koordinatörü Çetiner Çetin, iki ülkenin dışişleri bakanlarının 20 gün içinde üçüncü bir ülkede görüşeceğini söyledi. Çetin, görüşmenin yapılacağı ülke için Türkiye’nin Rusya ya da Kazakistan’ı talep ettiğini kaydetti. Çetin’e göre, Ankara, Şam’la normalleşme süreci için 7 aşamalı bir plan oluşturdu ve olası Erdoğan-Esad görüşmesi ilk aşamalardan biri değil. Çetin, iki ülke için en büyük zorluğun da İdlib olduğunu sözlerine ekledi.
Erdoğan: Gelseydi Esad’la görüşürdüm
Öte yandan Ak Parti’ye yakınlığı ile bilinen Hürriyet gazetesi yazarı Abdülkadir Selvi, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “Keşke Esed Özbekistan’a gelseydi, görüşürdüm” dediğini yazdı. Yazıya göre, geçen haftalarda İran merkezli Tasnim haber ajansının ileri sürdüğü, Erdoğan ile Esad’ın Şanghay zirvesinin yapıldığı Semerkant’ta görüşeceğine ilişkin haber, Ak Parti MKYK toplantısında gündeme geldi ve böyle bir görüşmenin olup olmayacağı Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’na soruldu. Selvi, Çavuşoğlu’nun “Esad Şanghay beşlisine gelmiyor. Böyle bir davet de yok” açıklamasını yaptığını daha sonra söz alan Erdoğan’ın da “Keşke Esed Özbekistan’a gelseydi, görüşürdüm” dediğini yazdı.
