Singapur merkezli bir düşünce kuruluşu tarafından salı günü yapılan bölgesel bir ankete göre, Güneydoğu Asyalıların yarısından fazlası, ASEAN’ın rakip süper güçler arasında seçim yapmak zorunda kalması halinde, ABD yerine Çin’le ittifak yapmayı tercih edecek.
ISEAS-Yusof Ishak Enstitüsü tarafından derlenen Güneydoğu Asya’nın Durumu 2024 anketine göre, ASEAN’ın taraf seçmek zorunda kalması durumunda katılımcıların %50,5’i Çin’i, %49,5’i ise ABD’yi tercih etti. 2020’de yıllık anketin sorulmaya başlamasından bu yana Pekin ilk kez Washington’u geride bıraktı.
Geçen yılki ankette %38,9 Çin’i, %61,1 ise ABD’yi tercih etmişti.
Düşünce kuruluşunun anketinde özel ve kamu sektöründen kişilerin yanı sıra Güneydoğu Asya’daki akademisyenler ve araştırmacılarla da görüşülüyor.
Kuşak Yol yatırımları etkili oldu
Güneydoğu Asya Ülkeleri Birliği’nin 10 ülkesi arasında Çin’e olası yakınlaşma %75,1 ile en fazla Malezya’dan katılımcılar arasında görülürken, bunu %73,2 ve %70,6 ile Endonezya ve Laos takip ediyor. Bunlar ayrıca Çin’in Kuşak ve Yol altyapı girişiminden ve güçlü ticari ilişkilerinden faydalanan ülkeler.
Çin on yılı aşkın bir süredir Malezya’nın en büyük ticaret ortağı ve kilit sektörlere milyarlarca yatırım yaptı. Geçtiğimiz yıl Malezya hükümeti, yerel ortak Proton’un %49,9 hissesine sahip olan Çinli otomobil üreticisi Geely’nin Malezya’nın batı eyaleti Perak’taki otomobil üretim merkezine yaklaşık 10 milyar dolar yatırım yapacağını açıkladı.
Endonezya’nın güçlü ekonomik bağlarını yansıtan seçilmiş Devlet Başkanı ve Savunma Bakanı Prabowo Subianto pazartesi günü, seçimi kazanmasının ardından ilk yurtdışı ziyaretinde Çin Devlet Başkanı Xi Jinping ile bir araya geldi. Geçtiğimiz yıl Güneydoğu Asya’nın en büyük ekonomisi, Çin ile ortaklaşa inşa edilen bölgenin ilk yüksek hızlı demiryolunu açtı.
Bu arada Çin devlet şirketleri, Pekin’in en büyük yatırımcı olduğu Laos’ta enerji altyapısı yatırımlarını artırıyor.
ABD’nin popülaritesi düştü
Buna karşılık, ABD’nin tercih edilen süper güç olarak popülaritesinde bir düşüş görüldü.
Washington, Filipinler ve Vietnam’dan %83,3 ve %79 oranlarında güçlü destek aldı ki bu kısmen bu iki ülkenin Güney Çin Denizi’nde birbiriyle örtüşen hak iddiaları nedeniyle Çin ile yaşadığı gerilimi yansıtıyor.
Bununla birlikte, Washington’un Güneydoğu Asya politikasına ilişkin ayrı bir soru, ABD’nin Güneydoğu Asya ile ilişkilerinin Başkan Joe Biden yönetiminde azaldığını düşünenlerin oranının %38,2 olduğunu, arttığını söyleyenlerin oranının ise %25,2 olduğunu ortaya koydu.
Tarafsızlık vurgusu
Yine de anket Güneydoğu Asyalıların taraf seçmek istemediğini gösterdi. Yoğunlaşan ABD-Çin rekabetine ASEAN’ın nasıl yanıt vermesi gerektiği sorulduğunda, sadece %8’i tarafsız kalmanın pratik olmadığı için bloğun ikisi arasında seçim yapması gerektiğini söylerken, %46,8’i hem ABD hem de Çin’den gelen baskıya karşı koymak için direncini ve birliğini güçlendirmeye öncelik vermesi gerektiğini söyledi.
Anketin diğer bulguları arasında katılımcıların %59.5’inin Çin’i Güneydoğu Asya’daki en etkili ekonomik güç olarak görmesi ve bu oranın %14.3 ile ABD’nin çok önünde olması yer alıyor. Bu arada, %43,9’luk bir kesim Çin’in bölgedeki en etkili siyasi güç olduğunu söylerken, Amerika’nın oranı %25,8’de kaldı.
3 Ocak-23 Şubat tarihleri arasında gerçekleştirilen ankette 1,994 kişiden yanıt alınmış. Ankete katılanların %33,7’si özel sektörden; %24,5’i hükümetten; %23,6’sı akademi, düşünce kuruluşları ve araştırma kurumlarından; %12,7’si sivil toplum kuruluşları ve medyadan; kalan %5,6’sı ise bölgesel veya uluslararası kuruluşlardan.
