Atlantik’in her iki yakasındaki regülatörler bakışlarını Apple üzerinde yoğunlaştırmış durumda.
ABD Adalet Bakanlığı ve 16 başsavcı iPhone üreticisine antitröst yasalarını ihlal ettiği gerekçesiyle dava açıyor. Avrupa’da ise şirketin bölgenin Dijital Piyasalar Yasasına uyup uymadığı konusunda soruşturmalarla karşı karşıya olduğu söyleniyor.
Şirket hisseleri perşembe günü %4,1 değer kaybederek piyasa değerinden yaklaşık 113 milyar dolar buharlaştı ve yılbaşından bugüne kadar olan kaybını %11’e çıkardı. Bir zamanlar 3 trilyon doları aşan değeriyle dünyanın en değerli şirketi olan Apple, 2024 yılında hem Nasdaq 100 hem de S&P 500’ün altında performans gösterdi.
Apple ilk kez yasal incelemeye tabi tutulmuyor. Şirket ve benzerleri yıllardır rakiplerini bastırarak kendilerini zenginleştirmekle suçlanıyor.
Perşembe günü New Jersey federal mahkemesinde açılan dava, Apple’ı rakiplerinin popüler cihazlarındaki donanım ve yazılım özelliklerine erişimini engellemekle suçluyor. Apple’ın bazı rakiplerini de hedef alan Avrupa’daki potansiyel soruşturmalar ise firmanın uygulama mağazası geliştiricilerine yönelik yeni ücretlerine, hüküm ve koşullarına odaklanacak.
Apple ABD’de açılan davaya ‘gerçekler ve hukuk açısından yanlış’ diyerek karşılık verdi. Davanın ‘tehlikeli bir emsal oluşturacağı ve hükümete insanların teknolojilerini tasarlama konusunda ağır bir müdahale yetkisi vereceği’ uyarısında bulundu ve buna karşı çıkma sözü verdi. Şirket, Avrupa’daki olası soruşturmalarla ilgili yorum talebine yanıt vermedi.
‘Rekabeti bastırma’ suçlaması
ABD’de açılan dava, Apple’ın iPhone’da uygulama dağıtımı üzerindeki gücünü, tüketicilerin telefon değiştirmesini kolaylaştıracak yenilikleri engellemek için kullandığını iddia ediyor. Adalet Bakanlığına göre şirket, platformlar arası mesajlaşma uygulamalarını desteklemeyi reddetti, üçüncü taraf dijital cüzdanları ve Apple olmayan akıllı saatleri sınırladı ve mobil bulut akış hizmetlerini engelledi.
Bakanlık, Apple’ın rekabeti bastırdığını söylediği beş teknoloji örneğinin altını çiziyor: süper uygulamalar, bulut üzerinden oyun uygulamaları, mesajlaşma uygulamaları, akıllı saatler ve dijital cüzdanlar. Şirket kısa süre önce bulut tabanlı oyun hizmetleri için destek eklemiş ve bu yıl içinde RCS platformlar arası mesajlaşmayı ekleyeceğini söylemişti.
Şirketten yapılan açıklamada, “Apple olarak, insanların seveceği teknolojiler üretmek için her gün yenilikler yapıyoruz; birlikte sorunsuz bir şekilde çalışan ürünler tasarlıyor, insanların gizliliğini ve güvenliğini koruyor ve kullanıcılarımız için büyülü bir deneyim yaratıyoruz. Bu dava, kim olduğumuzu ve Apple ürünlerini rekabetin yoğun olduğu pazarlarda farklı kılan ilkeleri tehdit ediyor,” denildi.
Apple, yakın zamanda 1,8 milyar avro cezaya mahkum edilmişti
Dünyanın en büyük teknoloji platformlarından bazıları için bir dizi yapılması ve yapılmaması gerekenleri ortaya koyan Dijital Piyasalar Yasası (DMA), Avrupa Komisyonu’nun bir şirketin dünya çapındaki toplam yıllık gelirinin %10’una kadar ve kuralları tekrar tekrar ihlal eden firmalar için %20’ye kadar ağır cezalar vermesine olanak tanıyor.
Apple’ın yanı sıra Google hakkında da resmi soruşturmalar başlatan düzenleyiciler, nihai kararlarını 12 aylık bir süre içinde tamamlamayı hedefliyor.
Müzik uygulamalarının kullanıcıları daha ucuz anlaşmalar hakkında bilgilendirmesini engellediği için Avrupa Birliği’nden aldığı 1,8 milyar avroluk cezadan yeni kurtulan Apple, DMA’nın 7 Mart’ta tam olarak yürürlüğe girmesinden bu yana yoğun bir inceleme altında.
