Arktik LNG-2 projesi altı aylık aradan sonra yeniden faaliyete geçmeye çalışıyor

Rus enerji şirketi Novatek, ABD yaptırımları nedeniyle altı aydır duran Arktik LNG-2 projesini yeniden canlandırmaya çalışıyor. Uydu görüntüleri, tesisin ilk hattında düşük kapasitede de olsa üretimin yeniden başladığına işaret ederken, ihracatın önündeki engeller ve yaptırımlar devam ediyor. Şirketin, Trump yönetiminin yaptırımları hafifleteceği beklentisiyle hareket ettiği belirtiliyor.

Rus enerji devi Novatek, Moskova’nın, Rusya’nın LNG üretiminin yaklaşık yüzde 20’sini karşılamasını planladığı ancak bir yılı aşkın süredir yakıt ihracatına başlayamayan Arktik LNG-2 projesini yeniden canlandırmaya çalışıyor.

Tesis, Ekim-Kasım 2023’te önce ticari sıvılaştırmayı, ardından da gaz üretimini durdurmuştu. Ancak güncel uydu görüntüleri, tesisin ilk sıvılaştırma hattının düşük kapasitede de olsa yeniden faaliyete geçtiğini gösteriyor.

Reuters‘ın konu hakkında bilgi sahibi iki kaynağa dayandırdığı haberine göre, tesisin ilk hattı kademeli olarak yeniden faaliyete geçiyor.

Kaynaklardan biri, Rusya’nın ABD Başkanı Donald Trump’ın Rus LNG’sine yönelik yaptırımlar konusundaki pozisyonunun netleşmesini beklediği için üretimin yavaş ilerlediğini belirtti.

Bloomberg‘in haberine göre de Avrupa’nın Sentinel 2 uydusu tarafından çekilen 30 Mart tarihli görüntülerde tesiste gaz yakma işlemi görülürken, 22 Mart tarihli görüntülerde herhangi bir alev ya da faaliyet belirtisi bulunmuyordu.

Reuters da bu durumu Planet Lab uydu görüntüleriyle teyit etti.

Gaz yakma işlemi otomatik olarak faaliyetlerin yeniden başladığı anlamına gelmiyor ve yalnızca teknik bakıma işaret ediyor olabilir.

Fakat son zamanlarda, projenin en büyük hissedarı, inşaatçısı ve işletmecisi olan Novatek’in, 2023 sonbaharında uygulanan ABD yaptırımlarının hafifletilmesini umduğuna dair başka işaretler de ortaya çıktı.

Bloomberg‘e göre, Washington’da yeni rüzgarlar estiğini hisseden Novatek yöneticileri, şubat ayında Hindistan’daki büyük bir petrol konferansında yerli şirketleri, fiyatı henüz düşükken Arktik LNG-2’den gaz almaya ikna etmeye çalıştı.

Gaz şirketi yöneticileri, Trump’ın Ukrayna’daki savaşı sona erdirmek için Putin ile anlaşacağını ve sonunda yaptırımları kaldıracağını vaat etti.

Trump’ın bu müzakereleri başlattığı dönemde, ABD’nin Moskova ile Avrupa’ya doğalgaz tedarikinin Kuzey Akım-2 boru hattının hasar görmemiş kısmı üzerinden yeniden başlatılmasını görüşebileceğine dair haberler çıkmıştı.

Ancak Trump, ilk başkanlık döneminde tam tersine bu boru hattına karşı yaptırımlar uygulamıştı.

Ayrıca, ister doğalgaz ister sıvılaştırılmış hâlde olsun, Rus gazı, Ukrayna savaşının başlamasından sonra Avrupa’nın en büyük LNG tedarikçisi hâline gelen ABD gazıyla rekabet edecek.

Gazprom Avrupa’ya ihracatının yaklaşık yüzde 90’ını kaybetmiş olsa da, Rus LNG’sinin AB ülkelerine satışı savaş yıllarında birkaç kat artmıştı.

Ancak LSEG’nin ön verilerine göre, bu yılın başında satışlar düşmeye başladı ve ilk çeyrekte yıllık bazda yüzde 1,2 azalarak 8,1 milyon tona geriledi.

Bu düşüşün temel nedeni, Batı yaptırımlarına maruz kalan Baltık Denizi’ndeki Gazprom LNG Portovaya tesisinin ihracatı fiilen durdurması oldu.

Novatek’in diğer projesi olan Yamal LNG’den yapılan toplam sevkiyat, ilk çeyrekte yüzde 2 artışla 5 milyon tona ulaştı.

Fakat Rusya’dan Avrupa’ya yapılan sevkiyatlar yüzde 12,5 düşüşle 4,2 milyon tona geriledi; bu da geçen yılın aynı dönemine göre daha büyük bir kısmın uzak bölgelere gönderildiği anlamına geliyor.

İkinci çeyrekten itibaren bu yöndeki ihracat, 26 Mart’ta yürürlüğe giren Avrupa limanlarında Rus LNG’sinin aktarılmasına yönelik yasaktan olumsuz etkilenecek.

Arktik LNG-2’ye gelince, şu anda sıvılaştırılmış gaz üretse bile, önümüzdeki aylarda ihracat yapması mümkün görünmüyor.

Bloomberg‘in belirttiği üzere, uydu görüntüleri tesisin çevresinde hâlâ buz olduğunu gösteriyor, bu da sıradan tankerlerin tesise yaklaşamayacağı anlamına geliyor.

Rusya, yaptırımlar nedeniyle ithal buz sınıfı tankerleri de temin edemedi.

Arktik LNG-2 projesinin yılda 19,8 milyon ton LNG üretmesi hedefleniyor; ilk hattın kapasitesi ise 6,6 milyon ton.

Projenin faaliyete geçmesi, Putin’in Rusya’nın yıllık LNG üretimini 2030 yılına kadar üç katından fazla artırarak 100 milyon tona çıkarma planının önemli bir parçasıydı.

Geçen sonbaharda kurulan ikinci üretim hattı henüz faaliyete geçmedi ve üçüncü hattın devreye alınması 2026’dan 2028’e ertelendi.