ASEAN savunma bakanları bölgesel konuları görüşmek üzere salı günü Laos’un kuzeyindeki Luang Prabang kentinde bir araya geldi. Toplantının ardından Tayland Savunma Bakanı Suthin Klungsaeng, bloğun ASEAN Savunma Bakanları Toplantısı-Artı (ADMM-Artı) olarak bilinen genişletilmiş savunma toplantı platformu için yeni üyeleri değerlendirdiğini söyledi.
Suthin gazetecilere yaptığı açıklamada “Yeni üyeler kabul etmeyi düşünüyoruz, zira katılmak istediklerini belirten Avrupa ülkeleri var” dedi ve Fransa, Kanada ve İngiltere’nin ADMM-Artı’ya katılmak istediklerini sözlerine ekledi.
Halihazırda platformun Avustralya, Çin, Hindistan, Japonya, Yeni Zelanda, Rusya, Güney Kore ve ABD olmak üzere ASEAN üyesi olmayan sekiz üyesi bulunuyor.
Laos Savunma Bakanlığı Daimi Sekreteri Saichay Kommasith, bakanların ayrıntıları belirlemek üzere bir çalışma komitesi görevlendirdiğini söyledi. Kommasith, “Üst düzey resmi komitenin süreci sonuçlandırması ve kasım ayında yapılacak olan ASEAN savunma bakanları toplantısında bir onay önermesi bekleniyor” dedi.
Rekabet alanı
Çin’in etkisini artırması ve ABD ile rekabetinin yoğunlaşması nedeniyle ASEAN bölgesinde jeopolitik gerilimler artıyor. Devam eden Ukrayna-Rusya ve İsrail-Hamas savaşları da bölgeyi etkiledi ve emtia maliyetlerini yükseltti.
Laos Savunma Bakanı Chansamone Chanyalath salı günkü toplantının açılışında yaptığı konuşmada “Şu anda bizi etkileyen jeopolitik çatışmalara tanık oluyoruz” dedi ve ekledi: “ASEAN önümüzdeki riskleri ve zorlukları göz önünde bulundurmalı ve bunlarla başa çıkmak için çözümler bulmalıdır.”
Bakan’ın toplantı sırasındaki yorumları, Filipinler’in aynı gün Çin’i Güney Çin Denizi’nde konuşlu birliklerine ikmal yapma misyonunu aksatmakla suçladığı sırada geldi.
Myanmar krizi
ASEAN için, üyelerinden biri olan Myanmar’daki insani kriz de daha acil bir gündem haline geldi. Şubat 2021’de ordunun yönetime el koymasının üzerinden üç yıl geçmesine rağmen Myanmar’da barışın yeniden tesis edilmesi konusunda çok az ilerleme kaydedildi.
Pazar günü Birleşmiş Milletler İnsani İşler Koordinasyon Ofisi, Myanmar genelinde 18,6 milyon kişinin insani yardıma ihtiyaç duyduğunu belirterek, insanların “çatışma ve güvensizlik, sivillerin güvenliği ve korunmasına yönelik tehditlerin yanı sıra yükselen enflasyonun ortasında hayatta kalma mücadelesi verdiğini” söyledi.
Myanmar salı günkü savunma toplantısına bürokratlarını göndererek bölgesel savunma çerçevesine geri dönüş yaptı. ASEAN’ın askeri liderlerin blok toplantılarına katılımını reddetmesi nedeniyle yönetim, 2021’de ordunun yönetime el koymasından bu yana üst düzey toplantıların çoğuna katılmamıştı.
Ocak ayında Myanmar da iki yıldan uzun bir süredir ilk kez ASEAN dışişleri bakanları toplantısına bürokratlarını gönderdi ve bu toplantı sırasında üyeler Tayland sınırı üzerinden Myanmar’a insani yardım göndermeyi kabul etti. Taylandlı yetkililer yardım için uygun kontrol noktaları oluşturmak üzere 8-9 Şubat tarihlerinde Mae Sot sınır bölgesini ziyaret etti.
Başta Tayland olmak üzere savunma makamlarının tıbbi ve diğer temel ihtiyaçların sınır ötesine ulaştırılmasını desteklemede önemli bir rol oynaması bekleniyor.
Ancak Taylandlı bakan Suthin gazetecilere yaptığı açıklamada toplantıda bakanların Myanmar’a özel yardımdan ziyade sadece “tüm ASEAN ülkelerine insani yardımın nasıl artırılabileceğini” konuştuklarını söyledi.
ASEAN üyesi ülkeler, Myanmar’ın Nisan 2021’de ASEAN liderleri ve Myanmar’ın askeri lideri arasında kabul edilen bir barış restorasyonu yol haritası olan “beş maddelik mutabakata” uyması konusunda ısrarcı oldular. Bu yol haritası şiddetin derhal durdurulmasını, ilgili tüm taraflar arasında yapıcı bir diyalog kurulmasını, barış görüşmelerini kolaylaştırmak üzere bir ASEAN özel temsilcisinin gönderilmesini, insani yardım sağlanmasını ve Myanmar’daki ilgili tüm taraflarla görüşmek üzere özel bir elçi gönderilmesini öngörüyor.
