Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası’nın (EBRD) yayımladığı altı aylık rapora göre, savaşlar ve aşırı hava olayları, bankanın faaliyet gösterdiği bölgelerde ekonomik büyümeyi olumsuz etkiliyor.
EBRD’nin Afrika, Orta Doğu, yükselen piyasa Avrupa’sı ve Orta Asya’yı kapsayan bölgesi için 2024 yılı gayri safi yurt içi hasıla (GSYH) büyüme tahmini yüzde 2,8’e, 2025 içinse yüzde 3,5’e düşürüldü. Bu oranlar sırasıyla 0,2 ve 0,1 puanlık bir aşağı yönlü revizyonu temsil ediyor. Küçük bir fark gibi görünse de bu ikinci kez yapılan bir revizyon.
Rapoarda, 2024’ün ilk yarısında yüzde 4,7 büyüyen Rusya ekonomisinin, beklentilerin üzerine çıktığı belirtildi. Bu büyüme, özellikle yıllık bazda yüzde 10’dan fazla artan petrol ihracat fiyatlarının etkisiyle gerçekleşti.
Bankanın analizi, ithalatçıların Rus ham petrolüne uyguladığı ve daha önce varil başına 20 dolar olan indirimin ortadan kalktığını gösteriyor. Bu durum, Batı’nın Rus petrolüne koyduğu tavan fiyatın etkinliği konusunda soru işaretleri doğurdu.
EBRD’nin baş ekonomisti Beata Jaworczyk, Reuters’a yaptığı açıklamada, “Yaptırımlar işe yarıyor, ancak etkilerini yavaş yavaş gösteriyor,” dedi. Jaworczyk, yaptırımların kümülatif bir etki yaratacağını ve Rusya’nın ekonomik performansını zamanla yavaşlatacağını belirtti.
Raporda, Rusya’nın 2022’de Ukrayna’daki askeri müdahalesinin başlamasından sonra enerji fiyatlarında düşüş yaşanmasına rağmen, Avrupa’daki gaz fiyatlarının hâlâ ABD’dekinin beş katı olduğu vurgulandı.
Kazakistan ve Özbekistan’daki durgun madencilik faaliyetleri, Gazze Şeridi ve Lübnan’daki çatışmalar, Fas ve Tunus’taki şiddetli kuraklık gibi unsurlar da bölgedeki ekonomik büyümeyi olumsuz etkiliyor.
Jaworczyk, Çin’in teşvik tedbirlerinin EBRD’nin emtia ihracatçısı ülkelerine destek sağlayabileceğini söyledi.
Ayrıca uzman, ticaret kısıtlamalarının Çin’in Macaristan, Sırbistan ve Fas’a milyarlarca dolar yatırım yapmasına yol açtığını da sözlerine ekledi.
Rusya: OECD’nin 2025 yılına ilişkin büyüme tahmini düşük
Öte yandan Rusya İktisadi Kalkınma Bakanlığı Makroekonomik Analiz ve Tahmin Departmanı Direktörü Lev Denisov, Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü’nün (OECD) Rus ekonomisinin 2024 yılı büyümesine dair yeni tahmininin bakanlık tahminlerine yakın olduğunu belirtti.
Ancak Denisov, OECD’nin 2025 yılı için öngördüğü büyüme rakamının ‘beklendiği gibi düşük’ olduğunu ifade etti.
OECD, Rusya’nın 2024 yılı Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYİH) büyüme tahminini yüzde 2,6’dan yüzde 3,7’ye çıkarırken, 2025 için bu oranı yüzde 1,1 olarak belirledi.
Denisov’a göre, uluslararası kuruluşların Rus ekonomisiyle ilgili daha önce muhafazakâr olan tahminlerinin ‘daha gerçekçi rakamlara doğru’ revize edilmesi artık şaşırtıcı değil.
Denisov, son birkaç yılda bu tür tahminlerin istisnasız olarak yukarı yönlü düzeltildiğini, ancak OECD’nin yeni tahminlerinin gelecekteki Rusya’nın ulusal projelerini göz önünde bulundurmadığını vurguladı.
TASS‘a yaptığı açıklamada Denisov, “OECD’nin 2024 yılına ilişkin güncellenen tahminleri, bizim GSYİH büyüme beklentilerimize yakın olsa da, 2025 yılı için yapılan tahminler beklenildiği gibi düşük,” ifadelerini kullandı.
Maliye Bakanlığı’nın tahminlerine göre, Rusya’nın 2024 yılı GSYİH büyümesinin yüzde 3,9 olması bekleniyor.
Ayrıca, bütçe açığının 2025 yılında GSYİH’nin yüzde 0,5’i, 2026 yılında yüzde 0,9’u ve 2027 yılında yüzde 1,1’i seviyesinde olacağı tahmin ediliyor.
Bakanlık, 24 Eylül’de önümüzdeki üç yıl için federal bütçe taslağını sundu. Ulusal projelerin hayata geçirilmesi için yaklaşık 1 trilyon ruble ayrılmış durumda.
Taslağın 1 Ekim’e kadar nihai hale getirilerek alt parlamento kanadı Duma’ya sunulması planlanıyor.
