Çekya’da önümüzdeki günlerde ikinci turu düzenlenecek olan cumhurbaşkanlığı seçimlerinin öne çıkan adaylarından eski Başbakan Andrej Babiš’in ülkesinin komşu NATO müttefiklerine yardım etme taahhüdünü karşı çıktığı açıklamaları, Baltık ülkeleri ve Polonya’nın dışişleri bakanlarından tepki aldı.
Babiš, geçen hafta katıldığı bir televizyon programında ‘Rusya’nın Polonya ya da Baltık ülkelerine saldırması halinde Çekya’nın askerlerini seferber edip etmeyeceği’ yönündeki soruya olumsuz yanıt vermişti.
Daha sonra tartışma yaratan açıklamasını düzelten Babiš, dün Twitter hesabından yaptığı açıklamada NATO’nun 5. maddesine ‘kesinlikle uyacağı’ mesajını verdi.
Açıklamalara Rusya’nın sınır komşusu olan Baltık ülkeleri ve Polonya’dan tepki geldi. Estonya Dışişleri Bakanı Urmas Reinsalu, Babiš’in açıklamalarını güvenlik meselelerinin ‘iç siyasi kampanyalarına meze edilmesinin en kötü örneği’ olarak nitelendirirken, Letonyalı mevkidaşı Edgars Rinkēvičs de açıklama hakkında ‘sorumsuzca’ yorumunu yaptı.
‘Birileri Çekya’yı işgal ederse Çek halkıyla omuz omuza dururuz’
Litvanya Dışişleri Bakanı Gabrielius Landsbergis, Brüksel’deki AB Dışişleri Konseyi toplantısı öncesinde basın mensuplarına verdiği demeçte, “Çekya’nın özgürlüğüne, egemenliğine ve toprak bütünlüğüne herhangi bir dış güçten kasıt olursa, Litvanyalılar Çek halkıyla omuz omuza durur” dedi.
Diğer yandan Polonya Hükümet Sözcüsü Pyotr Müller, TVP Info kanalına yaptığı açıklamada “Çekyalı ortaklarımız son dönemde müttefik olarak taahhütlerine sadık olduklarını ispatladıkları için bunun sadece tartışma esnasındaki siyasi bir duygu meselesi olduğunu umuyoruz” ifadelerini kullandı.
‘Çekya’nın imza attığı sözleşmeler hakkında bilgi sahibi değil’
Ayrıca Dışişleri Bakanı Zbigniew Rau, açıklamayı ‘üzücü’ olarak nitelendirdi. İktidardaki Hukuk ve Adalet (PiS) partisi milletvekili Ryszard Czarnecki de Babiš’in NATO’nun Washington Anlaşması da dahil olmak üzere Çekya’nın imzaladığı sözleşmeler hakkında bilgi sahibi olmadığını belirterek, seçimi Babiš’in rakibi Petr Pavel’in kazanmasını beklediğini kaydetti.
Bununla beraber Polonya’da muhalefetteki Sol Parti milletvekili Wanda Nowicka, Babiš’in açıklamasını ‘aptalca’ olarak yorumladı ve bunun Varşova ile Prag arasındaki ikili ilişkilere zarar verebileceğini savundu.
Ana muhalefetteki Sivil Koalisyon’dan (EPP) Paweł Kowal da RMF FM radyosuna verdiği röportajda Babiš’in ‘Kremlin taraftarı söylemlerde Macaristan Başbakanı Viktor Orban ile yarıştığını ve Putin’in müzik kutusu haline geldiğini’ öne sürdü.
‘NATO taahhütlerini sorgulamak güvenliğimizi tehdit ediyor’
Cumhurbaşkanı adayının açıklamaları, Çek kabinesinden de tepki gördü. Dışişleri Bakanı Jan Lipavský, “Andrej Babiš, yaptığı açıklamayla ülkenin itibarına zarar verdi. NATO üyeliğimiz ve diğer ülkelerle olan ittifakımız sayesinde dünyanın en güçlü askeri örgütünün parçasıyız. Bu ittifak taahhütlerini sorgulamak güvenliğimizi tehdit ediyor” diye konuştu.
Çekya’da cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ikinci turunun 27-28 Ocak tarihlerinde yapılması planlanıyor. Kamuoyu yoklamaları, eski NATO Askeri Komitesi Başkanı Petr Pavel’in önde olduğunu gösteriyor.
