Bangladeş’teki olaylar Çin’in büyük yatırımlar yaptığı bir hükümeti altüst etti ama uzmanlara göre bu durum Pekin için “sanıldığı kadar olumsuz olmayabilir”.
Nikkei Asia’ya konuşan Singapur Ulusal Üniversitesi Lee Kuan Yew Okulu dekan yardımcısı profesör Kanti Bajpai, pek çok şey belirsizliğini korumasına rağmen, yine de Pekin’in bu durumdan “kazançlı çıkabileceğine” inanıyor.
Şeyh Hasina diplomasisini güçlü bölgesel rakipleri arasında dengelemeye çalışırken, sığındığı Hindistan’a daha yakın olarak algılanıyordu. Bajpai, “Muhalefet her zaman Çin’e daha yakın olmuştur. Bu durum Çin’i Bangladeş’te daha iyi bir konuma getiriyor gibi görünüyor” değerlendirmesini yaptı.
Ancak Çin, Bangladeş protestolarının patlak vermesinden bu yana temkinli davranıyor itidal çağrısı yapmaya devam ediyor.
Şeyh Hasina olayların hemen öncesinde Çin’i ziyaret etti ve iki taraf ekonomi ve ticaretten kamu sağlığına kadar çeşitli konularda işbirliği anlaşmaları imzaladı. Çin ayrıca Bangladeş’e yaklaşık 140 milyon dolar yardım teklif etti ve ilişkilerini “kapsamlı stratejik işbirliği ortaklığına” yükseltti.
Bangladeş’te kargaşa devam ederken Çin Dışişleri Bakanlığı 19 Temmuz’da düzenlediği basın toplantısında orada yaşananların bir “iç mesele” olduğunu vurguladı.
Pazar günü polis ve hükümet karşıtı protestocular arasındaki çatışmaların şiddete dönüşmesi ve toplam ölü sayısının 300’ün üzerine çıkmasının ardından Hasina pazartesi günü istifa etti. Zafer kazanan göstericiler Dakka’daki konutuna saldırırken Hasina helikopterle Hindistan’a götürüldü.
Salı günü geç saatlerde Çin bakanlığı şu açıklamayı yaptı: “Çin Bangladeş’teki durumu yakından takip etmektedir. Dost bir komşu ve kapsamlı bir stratejik ortak olarak Çin, Bangladeş’in kısa süre içerisinde sosyal istikrarı yeniden tesis etmesini içtenlikle ummaktadır.”
Washington merkezli Wilson Center’ın Güney Asya Enstitüsü Direktörü Michael Kugelman, Çin’in Dakka’daki bir sonraki hükümetle çalışmayı daha kolay bulabileceğini ancak “uzun bir belirsizlik döneminden endişe duyacağını” söyledi. “Bangladeş’teki tüm yatırımları ve diğer çıkarları ve özkaynakları göz önüne alındığında bu Pekin’in göze alamayacağı bir şey” dedi.
Çin ve Bangladeş 1975 yılında diplomatik ilişkiler kurdu. Bangladeş 2015 yılında Çin’in Kuşak ve Yol Girişimi’ne katıldı ve Çin Bangladeş’in altyapı projelerine büyük yatırımlar yaptı – halen yapım aşamasında olan ve Hasina’nın ülkenin kurucusu olan babası Şeyh Mujibur Rahman’ın adını taşıyan bir tünel de buna dahil.
Washington merkezli bir düşünce kuruluşu olan American Enterprise Institute’un tahminlerine göre Çin’in 2005-2024 yılları arasında Bangladeş’e yapacağı toplam yatırım yaklaşık 7.56 milyar dolar olacak.
Mayıs ayında Çin ve Bangladeş orduları ilk ortak askeri eğitimlerini gerçekleştirdiler. Devlete ait Xinhua Haber Ajansı bunun “iki ordu arasındaki karşılıklı anlayış ve dostluğu geliştirmeye ve pratik değişim ve işbirliğini derinleştirmeye yardımcı olduğunu” vurgulamıştı.
Dolayısıyla belirsiz bir hükümet dönemi Çin yatırımları için de tehdit ve belirsizlik oluşturuyor. Pekin, Hindistan ve Çin arasında denge izleyen bir Bangladeş hükümetini, kargaşa ve iç savaşa tercih edebilir.
