Bangladeş’in Hindistan’ın şebekesi aracılığıyla Nepal’den hidroelektrik ithal etmesine izin veren bir Güney Asya enerji ticareti anlaşması, bölgenin enerji manzarasını yeniden şekillendirmeye hazırlanıyor.
Bangladeş Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığından yetkililere göre, önerilen üçlü anlaşmanın önümüzdeki ay içinde imzalanması bekleniyor.
Hindistan Başbakanı Narendra Modi 1 Haziran’da konuk Nepalli mevkidaşı Pushpa Kamal Dahal’a Yeni Delhi’nin bölge genelinde daha fazla enerji bağlantısı oluşturmak için hattın kullanımına izin vereceğini bildirmişti.
Bangladeş’in enerjiden sorumlu devlet bakanı Nasrul Hamid, Nikkei Asia’ya “Hindistan’dan bu onayı bekliyorduk” dedi ve ekledi, “Hem Bangladeş hem de Nepal anlaşmanın çeşitli yönleri üzerinde zaten anlaştıkları için işler çok hızlı ilerleyecek.”
Bu hamle, Bangladeş’in yakıt ithalatını sıkıştıran döviz sıkışıklığının ortasında sık sık kesintilerle mücadele ettiği bir dönemde geldi. Bu arada Nepal, yağışlı mevsiminde ihtiyaç duyduğundan yaklaşık %30 daha fazla hidroelektrik üretiyor ve uzun süredir fazlanın bir kısmını Bangladeş’e ihraç etmek istiyordu.
Nepal’in enerji sekreteri Dinesh Kumar Ghimire, Nikkei’ye “Her şey yolunda giderse, üçlü anlaşma büyük olasılıkla Temmuz ayının üçüncü haftasında imzalanacak” dedi.
Devlete ait Bangladeş Güç Geliştirme Kurulu ve Nepal Elektrik Otoritesi kısa süre önce Hindistan’ın sınır ötesi enerji ticareti ajansı NTPC Vidyut Vyapar Nigam (NVVN) ile Bahrampur-Bheramara yüksek voltaj hattını kullanma planları üzerinde çalıştı.
Asya Kalkınma Bankası tarafından finanse edilen 193 milyon dolarlık hat, Bangladeş’in Bheramara’daki batı elektrik şebekesini Hindistan’ın Baharampur’daki doğu şebekesine bağlayarak ikili elektrik ticaretinin önünü açıyor.
Nepal’den Ghimire, hattın kullanılması için Hindistan ile anlaşmanın imzalanmasının daha fazla bölgesel güç bağlantısına yönelik bir “buzkıran” olacağını söyledi.
“İlk başta Bangladeş’e sadece 50 megavatlık elektrik ihraç etmeyi planlıyoruz, ancak bir yıl içinde 500 MW’lık [ihraç] sözleşmeleri imzaladık” dedi.
Nepal’in fazla enerjisi için en uygun pazarlar Hindistan ve Bangladeş
Mevcut yüksek voltajlı Hint hattını kullanmanın yanı sıra, Nepal ve Bangladeş, Hindistan üzerinden özel bir iletim hattı kurmayı düşünüyor. Çok sayıda Bangladeş Enerji Bakanlığı yetkilisi Nikkei’ye bu konuda hiçbir şeyin kesinleşmediğini söylemesine rağmen, şimdiden iki potansiyel rota belirlediler.
Önerilen mevcut 500 MW’lık ihracat anlaşmasının, Bangladeş’in %40’tan fazlası operasyonel olmayan 25.000 MW’ın üzerindeki mevcut üretim kapasitesine çok ihtiyaç duyulan bir ek olacağı söyleniyor. Ülkenin enerji kuruluşları, yakıt kıtlığı nedeniyle günlük yaklaşık 2.000 MW değerinde yük atma veya planlı elektrik kesintilerine başvurmak zorunda.
Mayıs ayı ortasında, Bangladeş ve Nepal arasındaki enerji işbirliğine ilişkin sekreter düzeyindeki ortak yönlendirme komitesi toplantısında, müzakerelerde bulunan resmi bir sunuma göre, iki taraf tarifeler üzerinde bir fikir birliğine varmaya çalıştı.
Nepal’in toplam kurulu kapasitesi yaklaşık 2.600 MW olup, bunun %97’sinden fazlası hidroelektrikle üretilmektedir. Şu anda ülke elektriğinin yaklaşık 450 MW’ını Hindistan’a ihraç ediyor. Ancak kurak mevsimde talebi karşılamak için ihtiyaç duyduğu artan hidro üretimi, yağışlı mevsimde fazla arz yarattı.
Ghimire, “Fazla gücün israf edilmesini önlemek için [dış] pazarlar bulmamız gerekiyor. En uygun hedef pazarlarımız kesinlikle Hindistan ve Bangladeş” dedi.
Yenilenebilir enerji kullanımı artacak
Hem Hindistan hem de Bangladeş, önümüzdeki yıllarda yenilenebilir enerji kullanımlarını önemli ölçüde artırmayı planlıyor. 2030 yılına kadar, Hindistan hükümeti fosil olmayan kaynaklardan 500 gigawatt üretmeyi ve %50 yenilenebilir enerji kullanmayı hedefliyor.
Bangladeş, yenilenebilir enerjinin enerji karışımındaki rolünü, şu anda önemsiz olan %3’ten 2050’ye kadar %40’a çıkarmayı planlıyor.
Gözlemciler, bol su kaynaklarına sahip Nepal’in her iki Güney Asya komşusunun da kendi hedeflerine ulaşmalarına yardımcı olabileceğini söyledi.
Bangladeşli enerji uzmanı M. Tamim, sınır ötesi elektrik ticaretinin halihazırda Güney Asya’da ikili düzeyde gerçekleştiğine dikkat çekti, “Bunu bir adım ileriye taşımanın zamanı geldi” dedi.
Tamim, Nepal ve Bhutan gibi ülkelerin çok büyük hidroelektrik potansiyeline sahip olduğunu söyledi: “Uygulanabilir hidroelektrik üretim kapasiteleri 50.000 MW civarında seyrediyor ve bunun sadece %10’undan daha azını kullanıyorlar. Bölgesel şebeke bağlantısı sayesinde, Güney Asya’nın tamamı bu temiz enerji biçiminden yararlanabilir.”
