ABD seçimleri yaklaşırken İsrail’e verdiği destek nedeniyle tepkilerin odağına yerleşen Biden yönetimi, Gazze’de geçici ateşkes için yürüttüğü diplomaside Ramazan ayına günler kala başarılı olamadı. ABD, büyük bir insani dramın yaşandığı ve İsrail’in yardımların çoğunun girişini engellediği Gazze’ye geçici bir liman kurma fikrini ortaya attı. ABD’nin bu adımı, İsrail’e, şu an Gazze’de yürüttüğü kanlı saldırılara ve yıkıma devam etmesi için fırsat sunarken kendisine yöneltilen eleştirileri hafifletme girişimi olarak görünüyor.
ABD Başkanı Joe Biden, Kongre’de yaptığı “Birliğin Durumu” konuşmasında itiraf niteliğinde bir açıklama yaparak, “Gazze’de 30 binden fazla Filistinli öldürüldü, bunların çoğu Hamas üyesi değildi; binlerce masum kadın ve çocuk öldürüldü” dedi. Biden, Gazze’ye yüksek miktarda insani yardım girişini mümkün kılmak için Gazze sahiline geçici liman kurulacağını da duyurdu.
ABD Başkanı Biden, başkanların yıllık olarak Kongre ortak oturumunda yaptığı “Birliğin Durumu” (State of the Union) konuşmasında Gazze’deki son duruma ilişkin değerlendirmeler yaptı. Biden, konuşmasının Gazze ile ilgili bölümünde 7 Ekim’deki Hamas saldırısından “İsrail Holokost’tan sonraki en kanlı gününü yaşadı” diyerek bahsetti ve “İsrail’in Hamas’ın ardından sonuna kadar gitmeye hakkı olduğunu” savundu.
Biden, buna karşılık, İsrail’in saldırılarını yaparken sivilleri hedef almamak gibi bir sorumluluğunun da olduğunu kaydederek, “Bu savaş, Gazze’deki daha önceki tüm savaşların toplamından daha fazla masum sivilin hayatına mal oldu. 30 binden fazla Filistinli öldürüldü ve bunların çoğu Hamas üyesi değil. Binlerce ve binlerce kadın ve çocuk öldürüldü, erkek ve kız çocukları yetim kaldı” şeklinde konuştu.
“İsrail üzerine düşeni yapmalı”
Biden, Amerikan ordusuna, Gazze sahiline geçici bir liman kurulması yönünde talimat verdiğini de açıkladı.
Söz konusu geçici liman ile Gazze’ye deniz yoluyla daha yüksek miktarda insani yardımın gireceğini ancak Amerikan askerlerinin Gazze’ye ayak basmayacağını belirten Biden şöyle konuştu: “Bu geçici liman yüksek miktarda insani yardımın her gün Gazze’ye girişini mümkün kılacaktır, ancak İsrail de üzerine düşeni yapmalıdır. İsrail Gazze’ye daha fazla insani yardım girişine izin vermeli ve insani yardım çalışanlarının ateş altında kalmadığından emin olmalıdır. İsrail liderlerine bunu söyledim. İnsani yardım bir pazarlık unsuru ya da ikincil konu olamaz.”
Biden ayrıca, İsrail-Filistin sorununa kalıcı siyasi tek çözümün iki devletli çözüm olduğunu bir kez daha dile getirdi.
Biden’ın açıklamasından önce Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Konseyinden bir yetkili de telefonla düzenlediği bilgilendirme toplantısında, söz konusu askeri limanın kurulmasıyla birlikte büyük gemilerin daha yüksek miktarlarda insani yardımları Gazze’ye ulaştırabileceğini, bu yardımlar içerisinde gıda ve suyun yanı sıra ilaçların ve geçici konaklama ekipmanlarının yer alacağını kaydetti.
Yetkili, yardımların İsrail ile koordine edileceğini, Birleşmiş Milletler (BM) ve ilgili sivil toplum örgütleri ile çalışacaklarını ve rota olarak da Güney Kıbrıs Rum Yönetimi’nin (GKRY) Larnaka Limanı’nın yer alacağı bir güzergahın kullanılacağını bildirdi.
Yardımlar konusunda Avrupa’dan ve bölge ülkelerinden de destek beklediklerini kaydeden yetkili, Gazze’de en az 6 haftalık geçici bir ateşkese de ihtiyaç olduğunu ve bu durumda yardımların daha hızlı bir şekilde iletilebileceğini söyledi.
ABD, Kahire’deki ateşkes görüşmelerinde Hamas’ı, İsrail’in geçici ateşkes karşılığında tüm İsrailli rehineleri serbest bırakma talebine zorlamaya çalışıyor. Hamas’ın önceliği ise İsrail saldırılarının tamamen durması. ABD yönetimi, İsrail’e talepleri konusunda herhangi bir baskı yapmazken ve Tel Aviv yönetimi Kahire’ye müzakereler için heyet bile yollamazken Hamas’ı İsrail’in dayatmalarını kabul etmeye zorluyor. İsrail müzakerelerin çökmesi halinde Hamas’ın Gazze’deki son büyük kalesi olarak gördüğü ve bir milyondan fazla Filistinlinin barındığı Refah kentine askeri operasyon düzenlemekle tehdit ediyor.
ABD Başkanı Biden, Gazze’de başarısız diplomasisi ve İsrail’e verdiği destek nedeniyle hem ülke içinde hem de uluslararası arenada eleştiri oklarının hedefi oluyor. Nitekim, Biden’ın Gazze’ye geçici liman kurulacağı açıklamasını yapmak üzere Kongre binasına giderken kullanacağı Pennsylvania Caddesi, yüzlerce gösterici tarafından trafiğe kapatıldı. Filistin destekçisi göstericiler, ellerinde dev Filistin bayrakları ve Gazze’de acil ateşkes sloganları eşliğinde cadde üzerinde oturma eylemi yaptı.
Biden’ın geçici liman açıklaması eleştirileri hafifletme ve İsrail’e şu an düzenlediği saldırılara devam etmesi için fırsat verme amacı taşıyor. ABD’nin hedefi İsrail’in Gazze’ye yönelik saldırılarını sonlandırmak değil, bu saldırıları düzenlerken sivil kayıpları, en azından dünyada infial yaratmayacak kadar azaltmak. Böylece Kasım ayında yapılacak seçimlere kadar katliamlara destek verdiği yönündeki imajını düzeltmiş olmayı umuyor.
BM: Öncelik kara yoluyla yardım ulaştırmak
Öte yandan Birleşmiş Milletler (BM), ABD’nin liman kurma planıyla ilgili, tüm yardımların memnuniyetle karşılanacağını ancak uluslararası toplumun Gazze’ye kara yoluyla büyük ölçekli yardım ulaştırmaya odaklanması gerektiğini söyledi.
BM Sözcüsü Stephane Dujarric, günlük basın toplantısında gazetecilerin sorularını yanıtladı. Gazze’ye deniz ya da havadan fırlatma olmak üzere her türlü yardımın memnuniyetle karşılandığını belirten Dujarric, “Uluslararası toplum Gazze’ye kara yoluyla büyük ölçekli yardım ulaştırmaya odaklanmalı” dedi. Dujarric, bunun çok daha az maliyetli ve boyut açısından daha etkili olduğunu söyledi.
BM’nin en başından beri bu konuya odaklandığını dile getiren Dujarric, “Daha fazla giriş noktası ve daha büyük ölçekli yardım sağlamaya ihtiyacımız var” diye konuştu.
Dujarric, yardımlarla ilgili son durum hakkında, şubat ayında BM’nin planladığı 224 yardım misyonunun sadece yarısına İsrailli yetkililer tarafından destek verildiğini, Gazze’nin kuzeyine planlanan 24 misyondan ise sadece 5’inin gerçekleşebildiğini anlattı.
