ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken perşembe günü, yeni onarılan ilişkileri tehlikeye atabilecek bir dizi tartışmalı konunun gündeme geleceği bir ziyarete başlarken Çin’e Amerikan işletmeleri için eşit bir oyun alanı sağlama çağrısında bulundu.
Blinken’in gezisi, küresel ticaretten askeri iletişime kadar pek çok konuda oluşturulan çalışma gruplarıyla birlikte, iki ülke arasındaki ilişkileri istikrara koyma çabalarında en son üst düzey temas.
Ancak Washington ziyaret öncesi Amerikan şirketlerinin Çin’deki faaliyetleri, Çin’in ihracatı ve üretim kapasitesi konusunda sert eleştiriler yöneltirken, Pekin’in Ukrayna’daki savaşta Rusya’yı destekledi yönündeki “endişelerini” de dile getirdi. Pekin ise, ilkine Washington’ın ticari meseleleri politikleştirmemesi, ikincisine ise Ukrayna’da savaşı körükleyen tarafın Çin değil ABD olduğu şeklinde yanıt verdi.
Bliken’ın ziyareti bu gergin havada başladı.
ABD Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Matthew Miller, Blinken’in Şanghay’da Çin’in en üst düzey yetkilisi Chen Jining ile yaptığı görüşmede Çin’in “ticaret politikaları ve piyasa dışı ekonomik uygulamaları” konusundaki endişelerini dile getirdiğini söyledi.
Blinken ayrıca “ABD’nin ÇHC ile sağlıklı bir ekonomik rekabet ve Çin’de faaliyet gösteren ABD’li işçiler ve firmalar için eşit bir oyun alanı istediğini vurguladı.”
Günün ilerleyen saatlerinde yorumlara yanıt veren Çin Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Wang Wenbin, olağan bir basın toplantısında “Çin’in her zaman piyasa ilkelerine uygun olarak ekonomik ve ticari işbirliği yürüttüğünü” söyledi.
Wang, “ABD tarafının adil rekabet ilkesine saygı göstereceğini, DTÖ kurallarına uyacağını ve Çin-ABD ekonomik ve ticari ilişkilerinin sağlam ve istikrarlı bir şekilde gelişmesi için elverişli koşullar yaratmak üzere Çin ile birlikte çalışacağını umuyoruz” dedi.
Blinken Şanghay’da bulunduğu sırada iş dünyası liderlerinin yanı sıra New York Üniversitesi’nin yerel kampüsündeki Amerikalı ve Çinli öğrencilerle de görüştü ve kültürlerarası etkileşimin “birbirimizi anlamaya başlamamız için en iyi yol” olduğunu söyledi.
Blinken, mevkidaşı Dışişleri Bakanı Wang Yi ve muhtemelen Devlet Başkanı Xi Jinping ile görüşmek üzere cuma günü Pekin’e gidecek. Bu görüşmeler gergin geçebilir.
Blinken Şanghay’a iner inmez Başkan Joe Biden, Çin’in askeri gücüne karşı koymak için 8 milyar doların yanı sıra Tayvan için milyarlarca dolarlık savunma yardımı ve Ukrayna’ya 61 milyar dolarlık yardım içeren nadir bir iki partili yasa tasarısını imzaladı.
Biden ayrıca, yardım mevzuatına bağlı olarak, sahibi Çinli teknoloji firması ByteDance’ın popüler kısa video uygulamasını önümüzdeki dokuz ay ila bir yıl içinde elden çıkarmaması halinde TikTok’u ABD’de yasaklayan ayrı bir tasarıyı da imzaladı.
ABD basınında Blinken’ın, Çin’e, firmalarının Rusya’nın savunma sanayi üssünü yeniden donatmasını ve yeniden tedarik etmesini durdurması için baskı yapacağı yazıldı.
Üst düzey bir Dışişleri Bakanlığı yetkilisi, ayrıntı vermeden gazetecilere yaptığı açıklamada Washington’un ABD ve Avrupa güvenliğine zarar verdiğine inandığı Çinli firmalara karşı “adım atmaya” hazır olduğunu söyledi.
Çin Devlet gazetesi China Daily ise başyazısında “Blinken ve ev sahipleri arasındaki görüşmelerden ne sonuç çıkacağı konusunda büyük bir soru işareti olduğunu” ve her iki tarafın da “büyük ölçüde birbirlerinin arkasından konuştuğunu” belirtti.
“Ukrayna’daki çatışma konusunda, dünya Ukrayna meselesinin Çin ile ABD arasında bir mesele olmadığını ve ABD tarafının bunu bir mesele haline getirmemesi gerektiğini açıkça görebiliyor” denildi.
Diğer devlet medyası da farklılıklar nedeniyle yaşanan gerginliklerin altını çizdi. Devlete ait Xinhua haber ajansında yer alan bir yorumda, “Washington’ın sıfır toplamlı bir zihniyete bağlı kalması ve Çin’i bir tehdit olarak çerçevelemesinden kaynaklanan pek çok düşmanlık devam ediyor” denildi.
