Latin Amerika’nın en büyük ekonomisi Brezilya ucuz ithal mal dalgasıyla sarsılırken, Sanayi Bakanlığı Çin’in sanayi ürünlerinde damping yaptığı iddiasıyla bir dizi soruşturma başlattı.
Sanayi kuruluşlarının talebi üzerine bakanlık son altı ay içinde metal levhalar ve boyalı çelikten kimyasallar ve lastiklere kadar çeşitli ürünler hakkında en az yarım düzine soruşturma açtı.
Brezilya’nın aldığı önlemler, dünyanın ikinci büyük ekonomisi emlak sektöründeki yavaşlama ve zayıf iç talep nedeniyle kapasite fazlasıyla mücadele ederken, dünyanın Çin’den gelecek bir ‘ithalat seline’ hazırlandığı bir dönemde geldi.
Çin, ekonomisini canlandırmak için özellikle güneş enerjisi, elektrikli araçlar ve bataryalar gibi gelişmiş üretim alanlarına yatırım yapıyor. Brezilya’nın yanı sıra Çin’in Vietnam, Tayland, Malezya ve Endonezya’ya yaptığı çelik ihracatı son aylarda hızla arttı.
Kimya endüstrisi ‘koruma’ istiyor
AB’nin Çin elektrikli araçlarına yönelik sübvansiyon karşıtı bir soruşturma başlatması ve Biden yönetiminin yakın zamanda Asya ülkesinin araçlarına yönelik güvenlik endişelerini dile getirmesiyle birlikte gelişmiş pazarlar Çin’den yapılan ithalata karşı kapsamlı önlemler almaya başladı.
Buna karşın Çin’in ihracatı bu yılın ilk iki ayında yüzde 7,1 artarak ithalattaki büyümenin çok üzerinde gerçekleşti.
Çin gümrük verilerine göre, Çin’in Brezilya’ya ihracatı ve Brezilya’dan ithalatı yılın ilk iki ayında üçte birden fazla artış gösterdi.
Financial Times’ın aktardığına göre Brezilya Kimya Endüstrisi Birliği Başkanı André Passos Cordeiro, “Geçen yıl ulusal kimya endüstrisinin tüm tarihindeki en kritik durumlardan birine tanık olduk. İthalat tarifelerindeki geçici artışları, bu yağmacı operasyonlarla mücadele etmek ve iç pazarı korumak için vazgeçilmez bir düzenleyici araç olarak görüyoruz,” dedi.
Lula, Çin’e karşı ihtiyatlı davranıyor
Ticari gerilimler, hem Pekin ile ilişkileri geliştirmeye hem de Brezilya’nın ulusal sanayilerini korumaya ve geliştirmeye çalışan Devlet Başkanı Luiz Inácio Lula da Silva için bir ikilem yaratıyor.
Geçen yıl üçüncü kez başkanlığa dönen Lula, sanayi politikasını ekonomi stratejisinin merkezine yerleştirdi.
Fakat Brezilya’nın en büyük ticaret ortağı ve soya fasulyesi ve demir cevheri gibi emtiaların önemli bir alıcısı olan Pekin ile karşı karşıya gelmekten kaçınması da muhtemel.
Geçen yıl Brezilya Çin’e 104 milyar dolardan fazla mal ihraç ederken 53 milyar dolarlık ithalat yaptı. 2023’te yıl Brezilya’dan sevk edilen 101 milyon metrik ton soya fasulyesinin yüzde 70’i (yaklaşık 39 milyar dolar değerinde) Çin’e gitti.
En son soruşturmalardan biri, Brezilyalı büyük bir çelik üreticisi olan CSN’nin Temmuz 2022 ile Haziran 2023 arasında Çin’den belirli karbon çelik sac türlerinin ithalatının neredeyse yüzde 85 arttığını iddia eden etmesi üzerine bu ayın başlarında başlatıldı.
Sanayi Bakanlığı, 18 ay sürmesi planlanan soruşturmayı başlatırken, ‘Çin’den Brezilya’ya yapılan ihracatta damping uygulandığını gösteren yeterli unsur … ve bu uygulamadan kaynaklanan yerli sanayiye verilen zarar’ olduğunu söyledi.
Brasília’nın demir hassasiyeti
Brezilyalı çelik üreticileri hükümetten ithal çelik ürünlerine %9,6 ile %25 arasında değişen oranlarda gümrük vergisi getirmesini talep etti. Çin’den yapılan toplam çelik ve demir ithalatı 2014 yılında 1,6 milyar dolardan geçen yıl 2,7 milyar dolara yükseldi.
Latin Amerika ülkesi, çelik üretiminde temel bir bileşen olan demir cevherinde dünyanın en büyük ihracatçılarından biri olduğu için artan çelik ithalatı Brezilya hükümeti için özellikle hassas bir nokta.
Sanayi bakanlığının geçtiğimiz aylarda ayrı soruşturmalar başlattığı kimyasallar ve lastikler de tartışma konusu. Resmi verilere göre, Çin’den yapılan kimyasal ftalik anhidrit ithalatı Temmuz 2018 ile Haziran 2023 arasında hacimsel olarak yüzde 2.000’den fazla arttı. Aynı dönemde lastik ithalatı da yüzde 100’den fazla artarak 23 milyon adetten 47 milyon adede ulaştı ve bunun yaklaşık yüzde 80’i Çin’den geldi.
Tek soruşturma açan ülke Brezilya değil
Brezilya, Çin’den gelen sanayi ürünlerindeki artışla ilgili endişelerini dile getiren tek gelişmekte olan pazar değil.
Tayland’da hükümet Çinli şirketleri anti-damping vergilerinden kaçınmakla suçlarken, endüstri grupları da piyasadaki ucuz çelikten kaynaklanan büyük kayıplar konusunda uyarıda bulundu.
Vietnam hükümeti, yerel sanayiden gelen şikayetler üzerine Çin’den gelen rüzgar kuleleri ve bazı çelik ürünlerinin dampingine ilişkin soruşturma başlattı.
Geçtiğimiz ağustos ayında Meksika, serbest ticaret anlaşması bulunmayan ülkelerden ithal edilen yüzlerce ürüne yüzde 5 ila 25 arasında değişen oranlarda gümrük vergisi getirmişti ve bu vergilerden en çok etkilenen ülkelerden biri de Çin olmuştu.
