Kuzey Afrika ülkesinin gaza daha az bağımlı hale gelmesi ve küresel profilini yükseltmesi için hem ekonomik hem de diplomatik önceliklerle Çin’e 5 günlük ziyaret gerçekleştiren Cezayir Cumhurbaşkanı Abdülmecid Tebbun, pazartesi sabahı Pekin’e geldi.
Çin Devlet Başkanı Xi Jinping, Tebbun’a karşılama töreni düzenledi.
Tören sonrası heyetler arası yapılan görüşmede, Xi, “Çin-Cezayir kapsamlı stratejik ortaklığında istikrarlı ve sürekli ilerleme sağlamak ve uzun süredir devam eden dostluğu ilerletmek, stratejik iletişimi güçlendirmek ve alışveriş ve işbirliğini derinleştirmek için Cezayir ile çalışmaya hazır olduklarını” bildirdi.
Tebbun’un diplomasi trafiği
Bu ziyaret, Ukrayna savaşında tarafsız kalan Cezayir lideri Tebbun’un geçen ay uzun süredir askeri ortağı ve tedarikçisi olan Rusya’ya yaptığı geziyi takip ediyor. Tebbun Moskova’da çatışmada arabuluculuk yapmayı teklif etmişti.
Tebbun ayrıca, pazartesi günü Pekin’e inmeden önce Katar’da iki gün geçirdi. Katar’dan Çin’e geçerken kendisine büyük bir ekonomi heyeti eşlik etti.
Tebbun bu gezide, Cezayir’in önümüzdeki ay toplanacak olan BRICS’e üyeliği için somut destek arıyor.
Gezi, Cezayir liderinin 2019’da göreve gelmesinden bu yana Çin’e yaptığı ilk ziyaret olma niteliğinde.
Kuşak Yol’un Afrika’daki katkısını artıracak
Çinli uzmanlar, ziyaretin ikili ilişkileri daha yüksek bir seviyeye taşıyacağını ve Kuşak ve Yol Girişimi’nin Kuzey Afrika bölgesine daha kapsamlı işbirliği projeleri ile katkısını artıracağını söyledi.
Şanghay Uluslararası Çalışmalar Üniversitesi Orta Doğu Çalışmaları Enstitüsü’nde profesör olan Liu Zhongmin ziyaretle ilgili Global Times’a verdiği demeçte, “Tebbun’un ziyareti yalnızca Çin-Cezayir ilişkileri için değil, aynı zamanda Çin’in tüm Arap dünyasıyla olan genel ilişkileri için de büyük önem taşıyor. Son yıllarda Çin ve Arap ülkeleri hakkında en dikkat çekici haberler normalde Orta Doğu ile ilgili olmuştur, bu nedenle Tebbun’un ziyareti, Çin’in Kuzey Afrika bölgesini de kapsayan tüm Arap dünyasına yönelik dengeli bir politikası olduğunu kanıtlıyor” dedi.
Çin Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Wang Wenbin geçen perşembe günü düzenli basın brifinginde, “2014 yılında Cezayir ve Çin kapsamlı bir stratejik ortaklık kurdu ve bu Cezayir’i Çin ile böyle bir ortaklık kuran ilk Arap devleti yaptı” dedi.
Wang, “derinleşen siyasi karşılıklı güven ile iki tarafın Kuşak Yol çerçevesinde verimli pratik işbirliği yürüttüğünü, uluslararası ve bölgesel konularda yakın iletişim ve koordinasyonu sürdürdüğünü ve uluslararası eşitlik ve adaletin yanı sıra ortak çıkarları sıkı bir şekilde koruduğunu” söyledi.
Çin Dışişleri Bakanlığı’nın internet sitesine göre, Çin, Cezayir’in geçici hükümetini tanıyan Arap olmayan ilk ülke.
Ayrıca, Cezayir’in resmi basın servisi APS de, Çin’in, Cezayir’in 1958’de Fransa ile giriştiği acımasız bağımsızlık savaşının ortasında kurulan geçici hükümetini tanıyan “ilk Arap olmayan ülke” rolünün altını çizdi.
Çinli uzmanlar, Batı tarafından kışkırtılan ve dayatılan “Arap Baharı”nın ardından yaşanan bir dizi kaotik olayın yarattığı tahribat nedeniyle, Cezayir ve diğer birçok Afrika ve Arap ülkesinin hâlâ ciddi ekonomik ve güvenlik sorunları yaşadığını söylüyor.
Zhejiang Uluslararası Çalışmalar Üniversitesi Akdeniz Kıyısı Araştırmaları Enstitüsü dekanı Ma Xiaolin, Global Times’a, Cezayir’in Afrika’da “Çin’in Kuşak ve Yol’u birlikte inşa ettiği önemli bir ortağı” olduğunu söyledi. 2022’deki Çin-Arap Zirvesi’nde Pekin, Kuşak ve Yol’un yüksek kaliteli inşaatını desteklemek için yatırımı ve girdiyi artırma kararı almıştı. Dekan, bu kararın özellikle de Çin-Cezayir ilişkilerinin geleceğine olumlu yansıyacağı görüşünde.
Kilit sektörlerde stratejik ortaklığı geliştirme hedefi
Cezayir-Çin Dostluk Derneği başkanı Smail Debeche Xinhua Haber Ajansı ile yaptığı röportajda Tebbun’un “tarım, gıda güvenliği, teknoloji, yenilenebilir enerji, yüksek öğretim, yollar, limanlar ve altyapı dahil olmak üzere çeşitli kilit sektörlerde mevcut stratejik ortaklığı geliştirmeye çalıştığını” söyledi.
Aynı zamanda Cezayir Üniversitesi’nde siyaset bilimleri ve uluslararası ilişkiler profesörü ve Cezayir Ulusal Kurtuluş Cephesi Merkez Komitesi üyesi olan Debeche, Kuşak Yol’la ilgili de şunları söyledi:
“Bu girişim doğrudan ticareti kolaylaştırıyor… nihai olarak kazan-kazan ortaklıkları kurmayı ve altyapı geliştirmeyi teşvik etmeyi amaçlayarak, katılımcı ülkelerin ithalat bağımlılığından Çinli şirketlerle işbirliği içinde üretici konumuna geçmesini sağlıyor”
Örnek olarak, aralarında Cezayir’in de bulunduğu ülkelerin Çin mallarının ithalatçısı olmaktan çıkıp Çin’le işbirliği yaparak bu malları üretmeye başladıklarını kaydetti.
ŞİÖ ve BRICS üyeliği talebi
Prof. Liu ise, iki ülkenin aynı zamanda “daha iyi küresel yönetişim” konusunda da işbirliğini derinleştireceğini kaydetti. Liu, “Cezayir, Şangay İşbirliği Örgütü ve BRICS işbirliği mekanizmasına katılmaya büyük ilgi gösteriyor, bu nedenle küresel yönetişimi teşvik etme ve daha adil ve daha makul bir dünya düzeni inşa etme alanlarında Cezayir gibi Arap ülkeleri Çin’in kilit ortakları olacaktır” dedi.
2014’ten bu yana stratejik ortak olan Cezayir ve Çin, ekonomi, ticaret, enerji, uzay ve sağlık alanlarındaki işbirliklerini geliştirmeye kararlılar. Çin, başkentte büyük bir cami inşa etmekten bir dizi altyapı projesine kadar ülkede birçok projesinde yer alıyor.
Son yıllarda Çin, Fransa ve İtalya gibi geleneksel ortakların önüne geçerek, Cezayir ithalatının önde gelen kaynağı haline geldi.
