Rusya doğuya doğru demiryolu kapasitesini hızla artırırken, büyük Çin bankaları demiryolu ile taşınması planlanan yükler için Rusya’dan yapılan ödemeleri işleme koymayı toplu olarak reddediyor.
The Moscow Times gazetesinin görüştüğü ithalatçılara göre bu sorun sevkiyatların yaklaşık yarısında yaşanıyor.
Diğer yük türlerinde de reddedilmeler var ama çok daha az sıklıkla, vakaların yaklaşık yüzde 10’unda. Üstelik bu durum, büyük bankaların Rusya’dan herhangi bir para biriminde yapılan ödemelerin geçişine izin verme konusunda zaten çok kötü olmalarına rağmen gerçekleşiyor.
Haziran ayı itibariyle Rusya’dan Çin’e yapılan ödemelerin sadece yüzde 15’i güvenli bir şekilde geçiyordu. Geri kalanlar ya bankalar mallar, alıcıları, nakliye rotası vb. bilgileri mikroskop altında incelerken aylarca süren kontrollere takıldı ya da göndericiye iade edildi.
Yabancı piyasalarda faaliyet göstermeyen küçük bölgesel bankalar hariç, Çin bankaları ikincil yaptırımlardan korkuyor.
Bu nedenle ‘dört büyükler’ (Çin Sanayi ve Ticaret Bankası, Çin Ziraat Bankası, Bank of China ve Çin İnşaat Bankası) de dahil olmak üzere Çin’deki tüm büyük bankalar, ödemesi yapılan mallarla ilgili her şeyi mercek altına alıyor.
İsmi belirtilmeyen bir lojistik şirketinin bir çalışanı, gazeteye verdiği demeçte, nakliye rotasına ilişkin verileri ve genellikle yükün taşınacağı konteyner veya demiryolunun numarasına kadar son derece ayrıntılı verileri talep ettiklerini açıklıyor. Ve eğer zincirde yaptırım uygulanan bir şirket çıkarsa, reddediliyor.
Harbin’de yaşayan Rus girişimci, demiryolu taşımacılığı altyapısındaki şirketlerin yaptırım listelerinde olduğunu, bu nedenle demiryolu ile taşınması planlanan mallar için ödeme yapmayı reddedenlerin özellikle çok sayıda olduğunu doğruladı.
Bir başka lojistikçi, en tatsız şeyin, izinsiz demiryolu taşımacılığının da yasak kapsamında olması olduğunu dile getirdi. Tahminlerine göre, şirketinin doğrudan Çin’e ödeme yapmaya çalışan müşterileri arasında, mayıs ayından bu yana demiryoluyla yapılan her iki sevkiyattan birinde ve denizyolu ya da kombine yollarla yapılan her on sevkiyattan birinde ödeme sorunu yaşandı.
Gazetenin muhatabı, bu açıdan en sert bankanın devlete ait Bank Of China olduğunu ve lojistikte hiçbir ‘yaptırıma’ geçit vermediğini söylüyor. Dış ticaret şirketlerinden diğer üç kaynak da demiryolu taşımacılığı için ödeme yapmayı reddetme sıklığına ilişkin değerlendirmesine katılıyor.
Bir nakliye şirketinin yöneticisi, “Transcontainer ya da yaptırım altındaki demiryolu terminalleriyle iş yapan müşterilerimize ödemelerini doğrudan değil, acenteler aracılığıyla yapmalarını tavsiye ediyoruz,” ifadesini kullandı.
Rusya’nın en büyük demiryolu konteyner operatörü Transcontainer, şubat ayından bu yana ABD’nin yaptırımları altında ve Haziran sonundan bu yana da Avrupa’nın yaptırım listesinde yer alıyor.
Şu anda Delo Group’un bir parçası olan bu eski Rus Demiryolları iştiraki, kendi 140 bin konteynerlik filosuna ve bunları taşımak için 40 bin demiryolu platformuna sahip. Zabaykalsk’ta Çin’den demiryoluyla gönderilen kargoları karşılamak üzere bir terminal inşa eden şirket, Moskova oblastındaki Vorsino ana demiryolu kargo terminalinin de sahibi.
Delo Group’un bir diğer varlığı olan Primorye’deki modern Rus deniz konteyner terminali VSC (Global Ports’un bir parçası) de ABD yaptırımları altında. Bu nedenle Güney Koreli büyük taşıyıcı Sinokor terminale girmeyi reddetti.
ABD Dışişleri Bakanlığı’na göre hem Transcontainer hem de GlobalPorts Rusya’nın savunma sanayisiyle bağlantılı ve Kuzey Kore’den mühimmat tedarikine karışmışlardı.
Uzak Doğu’nun en büyük deniz taşımacılığı şirketi DVMP’nin sahibi Fesco Group da yaptırımlara maruz kalsa da şu ana kadar sadece İngiltere’nin yaptırımları söz konusu. DVMP’nin Rusya’nın ana ihracat kapıları olan Vladivostok, St. Petersburg ve Novorossiysk limanlarında kendi kargo terminalleri bulunuyor.
Rusya ve Çin, küçük bölgesel Çin bankaları aracılığıyla ödeme yaparak kısıtlamaları aşmak istiyor.
Rusya Merkez Bankası Başkan Yardımcısı Vladimir Çistyuhin’e göre Rus şirketleri ödemelerde dijital varlıkları kullanıyor ve Başbakan Yardımcısı Aleksandr Novak’a göre takasa da başvuruyorlar.
Merkez Bankası Başkanı Elvira Nabiullina, sınır ötesi ödemelerle ilgili durumun son zamanlarda daha karmaşık hale geldiğini itiraf ederek, bunun işlem maliyetlerinde artışa ve sonuç olarak ithal mallar için daha yüksek fiyatlara yol açtığını belirtti.
