Çin’in en üst düzey yasama organı cuma günü yaptığı açıklamada, gizli borçların yerine yerel yönetim tahvillerinin limitini artırarak programın toplam değerini 10 trilyon yuana (1,4 trilyon dolar) çıkaracağını ve dünyanın en büyük ikinci ekonomisini yeniden canlandırmak için bir adım daha atacağını söyledi.
Ulusal Halk Kongresi Daimi Komitesi, Donald Trump’ın ABD seçim zaferi daha yüksek gümrük vergileri tehdidini gündeme getirdiği sırada düzenlenen beş günlük bir toplantının ardından 6 trilyon yuanlık bir artışa imza attı. Çin’in bu yılki gayrisafi yurtiçi hasıla büyüme hedefi olan yaklaşık %5’e ulaşmasına yardımcı olacak teşvik tedbirleri için beklenti yüksek.
Kongre’nin bütçe komitesi direktörü Xu Hongcai düzenlediği basın toplantısında, üç yıl boyunca uygulanacak olan tedbirin yerel yönetim özel tahvillerinin limitini 2024 yılı sonuna kadar 29.52 trilyon yuandan 35.52 trilyon yuana çıkaracağını söyledi.
Ancak toplantının sonuç bildirgesinde, emlak piyasasını ya da tüketici harcamalarını hedefleyen diğer teşvik politikalarına değinilmedi. Bu, Pekin’in şimdilik hane halkına doğrudan destek vermeyeceğini gösteriyor ki bazı ekonomistlere göre ülkenin büyümesini uzun vadede daha sağlıklı bir yola sokmak için iç tüketimi artıracak olan bu hamleye acilen ihtiyaç var.
Borç takası planı ilk olarak Maliye Bakanı Lan Fo’an tarafından 12 Ekim’de bir basın toplantısında duyuruldu, ancak bir rakam belirtmedi. Çin, limiti yükselterek emlak piyasasındaki gerilemenin mali durumlarını olumsuz etkilediği yerel yönetimlerin mali yükünü hafifletmeyi amaçlıyor.
Lan cuma günü yaptığı açıklamada, “[Çin’in] ekonomik faaliyetlerinde bu yıldan itibaren yeni durumlar ve sorunlar ortaya çıktı. Beklenenden daha düşük vergi geliri ve arazi satışlarındaki önemli düşüşler, yerel yönetimlerin gizli borçlarını çözme zorluğunu artırdı” dedi. Lan, borç takasının beş yıl içinde faiz ödemelerinde toplam 600 milyar yuan tasarruf sağlayabileceğini tahmin ediyor.
Yetkililer yeni teşvikin, 2024’ten itibaren önümüzdeki beş yıl boyunca gizli borçların takas edilmesi için yerel yönetimlere tahsis edilen toplam 4 trilyon yuan’a ek olarak geldiğini söyledi. Çin’in yerel yönetimlerinin bilanço dışı borçlarının, borç takası planının bir sonucu olarak 2028 yılına kadar 14.3 trilyon yuandan 2.3 trilyon yuana düşmesi bekleniyor.
Gizli borç, yerel yönetim finansman araçları (LGFVs) olarak bilinen ve altyapı ve diğer projeleri finanse etmek için kullanılan kuruluşlar tarafından yapılan borçlanmayı ifade etmektedir. Tahminen 60 trilyon yuan olan LGFV borcunun faiz ödemelerinin bir kısmı arazi satışlarıyla finanse ediliyor ve emlak fiyatları düştükçe birçok yerel yönetim nakit sıkıntısı çekiyor.
Çin ekonomisi, üç yıllık sıkı COVID-19 protokolleri ve 2021’den bu yana konut balonunu söndürmeye yönelik hükümet kaynaklı çabaların ardından bir dizi zorlukla sarsılıyor.
Ülkenin gayrisafi yurtiçi hasılası üçüncü çeyrekte bir önceki yıla göre %4,6 artarak 2023’ün ilk çeyreğinden bu yana en yavaş hızına ulaştı. Çinli yetkililer eylül ayından bu yana kredi faizlerini düşürmek, borsayı canlandırmak ve yerel yönetimlerin borçlarının yeniden yapılandırılmasına yardımcı olmak için yeni araçlar kullanmak gibi bir dizi ekonomiyi canlandırıcı politika başlattı.
Lan cuma günü yaptığı açıklamada, borç takas programının bu yıl uygulamaya konulan bir dizi aşamalı politikanın “ana etkinliği” olduğunu söyledi.
Gümrük vergisi faktörü
Pekin’in durgun ekonomiyi canlandırmaya yönelik son hamlesi, Trump’ın Beyaz Saray’da ikinci kez seçilmesinden günler sonra geldi. Trump, Çin’den ithal edilen mallara %60 oranında gümrük vergisi uygulamaktan söz ederek Çinli ihracatçıları ve aşırı üretimi yurtdışına kaydırmak isteyen üreticileri daha fazla sıkıntıya sokmakla tehdit etti.
Goldman Sachs ekonomistlerinin nisan ayında yayınladıkları tahminlere göre, Çin mallarına uygulanacak %60’lık bir gümrük vergisi Çin’in yıllık büyüme oranını 2 puan aşağı çekebilir; bu oran Trump’ın ilk başkanlığı döneminde ABD’nin Çin mallarına %25’e varan gümrük vergisi uygulamasıyla 0,65 puanlık bir düşüşe denk geliyor.
Goldman Sachs’ın baş Asya ekonomisti Andrew Tilton, bu hafta yatırımcılara gönderdiği bir notta bankanın ABD’nin 2025’in ilk yarısında Çin mallarına ortalama %20 ek gümrük vergisi uygulamasını beklediğini söyledi. Bu durum Çinli politika yapıcıları, yuanın ılımlı bir şekilde değer kaybetmesine izin vererek ve daha fazla mali teşvik başlatarak büyümeyi desteklemeye sevk edebilir.
“İhracat, sancılı konut krizi sırasında Çin için önemli bir büyüme kaynağı olmuştur ve şimdi büyük bir zorlukla karşı karşıyadır” dedi.
