Çin’in ihracatı ekim ayında son iki yılın en hızlı artışını gösterirken, fabrikalar ABD ve Avrupa Birliği’nden gelecek yeni gümrük vergileri ve iki cepheli ticaret savaşı tehdidi karşısında stoklarını büyük pazarlara yöneltti.
ABD başkanlık seçimlerindeki kampanyasında Çin’den ithal edilen mallara %60’ın üzerinde gümrük vergisi uygulama vaadini keskin bir şekilde gündeme getiren Donald Trump’ın zaferinin, Çin’in bir numaralı ihracat pazarında stokların depolara kaymasına neden olması muhtemel.
Trump’ın gümrük vergisi tehdidi, yılda yaklaşık 500 milyar dolarlık sevkiyatın söz konusu olduğu Çinli fabrika sahiplerini ve yetkilileri tedirgin ederken, geçen yıl 466 milyar dolar değerinde Çin malı alan AB ile ticaret gerilimleri de yoğunlaştı.
Uzun süredir devam eden emlak piyasası borç krizi nedeniyle hane halkı ve iş dünyasının güveni sarsılırken, ihracat ivmesi zor durumdaki ekonomi için parlak bir unsur.
Perşembe günü açıklanan gümrük verilerine göre, dünyanın en büyük ikinci ekonomisinden yapılan sevkiyatlar geçen ay yıllık bazda %12,7 artarak, Reuters’in ekonomistler arasında yaptığı ankette öngörülen %5,2’lik artışı ve eylül ayındaki %2,4’lük artışı geride bıraktı.
İthalat ise %1,5 düşüş beklentisine karşılık %2,3 düşerek son dört ayda ilk kez negatife döndü.
Çin’in ticaret fazlası eylül ayındaki 81,71 milyar dolardan geçen ay 95,27 milyar dolara yükseldi.
Economist Intelligence Unit’in kıdemli ekonomisti Xu Tianchen, “2025’te baskılar başlamadan önce dördüncü çeyreğe çok fazla önden yüklemenin olacağını tahmin edebiliriz,” dedi ve ekledi: “Bunun esas olarak Trump’tan kaynaklandığını düşünüyorum. Tehdit giderek daha gerçekçi bir hal alıyor.”
TRUMP ETKİSİ
Çin’in ABD’ye ihracatı geçen ay yıllık %8,1 artarken, Avrupa’ya giden sevkiyatlar aynı dönemde %12,7 yükseldi.
Capital Economics’in Çin ekonomisti Zichun Huang bir notunda, “Önümüzdeki aylarda sevkiyatların güçlü kalmasını bekliyoruz,” dedi. “Trump’ın gümrük vergilerinden kaynaklanabilecek herhangi bir potansiyel etki gelecek yılın ikinci yarısına kadar gerçekleşmeyebilir” diye ekledi.
Huang, “Trump’ın dönüşü, ABD’li ithalatçıların gümrük vergilerinin önüne geçmek için alımlarını artırmasıyla Çin ihracatında kısa vadeli bir artış yaratabilir,” değerlendirmesini yaptı.
Çin gümrük verilerine göre, Çin’in geçen yıl ABD’ye en çok ihraç ettiği ürünler arasında akıllı telefonlar, tablet bilgisayarlar ve video oyun konsolları yer alıyor ve bu durum Trump’ın görevdeki ilk döneminde Çinli elektronik üreticilerini hedef almasının potansiyel bir tekrarını oluşturuyor.
Bu tür ürünlere yönelik talebin azaldığına dair işaretler var.
Güney Kore ve Tayvan’dan gelen ticaret verileri küresel talebin soğuduğuna işaret ederken, Alman üreticilerin de yurtdışında alıcı bulmakta zorlandıklarını bildirmesi, analistlerin Çinli üreticilerin alıcı bulmak için fiyatları düşürdüğü ya da stokları Çin dışına taşıdığı sonucuna varmasına yol açtı.
Ekim ayına ilişkin resmi bir fabrika faaliyet anketi, Çinli fabrikaların yurtdışında alıcı bulmakta hala zorlandığını gösterdi.
Şanghay’da yaşayan Çinli ekonomist Dan Wang, “PMI yeni ihracat alt endeksi düşüyor ve ihracat rakamı yükseliyorsa, bunun daha çok bir stok kayması olduğunu söylemek yanlış olmaz,” dedi.
İhracatçılar eylül ayında hava koşullarından kaynaklanan aksaklıkların hafiflemesinden de yardım alarak geciken siparişleri gönderebildiler.
Çin ve Hong Kong hisse senetleri perşembe günü, yatırımcıların potansiyel ilave teşvik önlemlerine ilişkin iyimserliğinin desteğiyle yükselirken, yuan dolar karşısında üç ayın en düşük seviyesinden toparlandı.
Analistler, zayıf yuanın ihracattaki artışa katkıda bulunmuş olabileceğini, ancak ithalatı da daha pahalı hale getirdiğini söylüyor.
ZAYIF İÇ TALEP İTHALATI VURDU
Çin’in Avrupa Birliği ve Güneydoğu Asya ekonomilerinden ithalatı geçen ay sırasıyla yıllık %6,1 ve %7,3 düşerken, Japonya’dan yapılan alımlar büyümeye devam etti.
Dünyanın en büyük petrol ithalatçısının ham petrol alımları %9 düşerek yıllık bazda üst üste altıncı aylık düşüşünü kaydetti.
China Everbright Bank’ta makroekonomik araştırmacı olan Zhou Maohua, “İthalat büyümesindeki daha fazla yavaşlama, esas olarak yurtiçi efektif talepteki zayıf toparlanmadan ve düşük ithalat fiyatları ile yükselen bazların etkisinden kaynaklanıyor,” dedi.
Ancak Çin’in soya fasulyesi ithalatı geçen ay, ABD’deki tahıl tüccarlarının ABD seçimleri öncesinde Asya devine rekor büyüklükte bir hasat sevk etmek için yarışmasıyla arttı.
Genel olarak, Çin’in ticaret motoru zorluklarla karşı karşıya olduğundan, ekonomistler Pekin’i büyüme için giden sevkiyatlara çok fazla bağımlı hale gelmemesi konusunda uyardı ve yetkilileri daha fazla teşvik sunmaya çağırdı.
ANZ analistleri, politika yapıcıların Trump döneminde daha yüksek gümrük vergilerinin üstesinden gelmek için parasal ve diğer adımların bir karışımını sunmasını bekliyor.
ANZ’nin büyük Çin baş ekonomisti Raymond Yeung, “Yetkililer, sübvansiyonlar veya finansmana erişim gibi tarife etkilerini dengelemek için bazı politika önlemlerini de değerlendirecektir” dedi ve ekledi: “Ticari politika önlemleri arasında yerel tüketim kampanyası ve Kuşak ve Yol ülkeleri arasında yeni ihracat pazarlarının geliştirilmesi de yer alacaktır.”
