Japonya ve Pasifik ada ülkeleri perşembe günü üç günlük bir zirvenin ardından güvenlik, ticaret ve iklim işbirliğini arttırma konusunda anlaşmaya vardı.
Anlaşma, Çin’in geniş bölgede daha fazla diplomatik ilerleme kaydetmesi karşısında Tokyo’nun ada komşularıyla bağlarını derinleştirmeye çabalarının ardından geldi.
10. Pasifik Adaları Liderler Toplantısı’na (PALM10) Pasifik Ada Forumu’nun (PIF) 18 üyesi ve Japonya Başbakanı Fumio Kishida katıldı.
1997’den bu yana her üç yılda bir düzenlenen PALM, 2018’den bu yana Japonya’nın ticaret ve kalkınma yardımlarına olan geleneksel odağının daha derin güvenlik bağlarına ve deniz güvenliğine odaklanmasıyla giderek daha stratejik bir hal aldı.
Kishida zirvenin ardından düzenlenen basın toplantısında ABD’nin Hint-Pasifik stratejisine atıfta bulunarak, “Özgür, açık ve hukukun üstünlüğüne dayalı bir uluslararası düzeni korumak ve güçlendirmek için birlikte çalışmamız giderek daha fazla önem kazanıyor” dedi.
Açıklanan PALM eylem planına göre liderler Japonya Öz Savunma Kuvvetleri’ne ait gemi ve uçaklarla liman ziyaretleri yaparak “savunma alışverişini güçlendirecek” ve aynı zamanda Japonya Sahil Güvenliği ile yerel denizcilik makamları arasındaki işbirliğini artıracak. Bu tür ziyaretlerin sadece talep üzerine gerçekleşeceği ve ülkelerin egemenliğine saygı gösterileceği belirtildi.
Kishida’ya paralel olarak, 36 maddelik ayrı bir liderler bildirgesinde de “mevcut jeopolitik ortamın artan karmaşıklığı” karşısında liberal demokratik değerlere ve “özgür ve açık kurallara dayalı düzene” vurgu yapıldı.
Liderler ayrıca tehdit ya da güç kullanarak “statükoyu değiştirmeye yönelik tek taraflı girişimlere güçlü bir şekilde karşı olduklarını” ifade ettiler. Açıklamada herhangi bir ülkenin adı geçmese de, bu tür bir dil Japonya, ABD ve Avustralya tarafından Çin’in bölgede artan etkisinden duydukları endişeyi ifade etmek için kullanılıyor.
Avustralya’nın Pasifik’te Çin ile “daimi bir çekişme” içinde olduğunu söyleyen Avustralya Dışişleri Bakanı Penny Wong, PIF açıklamalarının değişen durumu yansıttığını söyledi. Wong etkinlik dışında gazetecilere yaptığı açıklamada, “Son iki yılda Pasifik Adaları Forumu’nun çeşitli bildiri ve açıklamalarına bakarsanız, rekabet gerçeğinin bu liderlerin ilgilendiği bir şey olduğunu görürsünüz” dedi.
PALM eylem planı iklim değişikliği, ekonomik kalkınma ve ticaret, teknoloji, denizlerin korunması ve güvenlik gibi alanlarda işbirliği yapılmasını öngörüyor.
Pasifik ortak ilgi alanlarının başında geliyor. Japonya, Pasifik deniz yollarından geçen enerji ithalatına bağımlı ve ton balığı ve palamudun yaklaşık %45’ini Pasifik ada ülkelerinin münhasır ekonomik bölgelerinden (MEB) alıyor.
Birçoğu bölgesel olarak küçük olsa da, Pasifik ada ülkelerinin MEB’leri okyanusun 200 deniz mili (yaklaşık 370 kilometre) içine uzanıyor ve yasadışı balıkçılık ve sınır aşan suçlar gibi şeylerin izlenmesi söz konusu olduğunda kaynak zorlukları ortaya çıkarıyor.
Pasifik Adaları Forumu Başkanı: Kimse yardım etmezken Çin bize yardım etti
Çarşamba günü Nikkei Asia’ya konuşan Pasifik Adaları Forumu Başkanı ve Cook Adaları Başbakanı Mark Brown “öncelikli” alanların ekonomik ve iklim güvenliği olduğunu söyledi.
Brown, “Bizim için güçlü ve sağlam bir ekonomi, iklim değişikliğinin herhangi bir etkisine ya da diğer güvenlik sorunlarına karşı direnç oluşturmaya yardımcı olacak şeydir” dedi. Ancak jeopolitik rekabete ilişkin endişeleri önemsemedi. Bu konunun medyada yer bulduğunu ve bazı kalkınma ortaklarının katılımını etkilediğini, ancak Pasifik ada ülkelerinin (PICs) temel kaygısı olmadığını söyledi.
Geçtiğimiz eylül ayında ABD tarafından “egemen ve bağımsız” bir devlet olarak tanınan Cook Adaları için Brown, Çin’in ihtiyaç duyulan bir dönemde önemli altyapı projelerini desteklediğini söyledi. Brown, “Özellikle Çin’den gelen tehditlerin nerede olduğunu görmekte zorlanıyorum. Kimse yardım etmezken onlar gelip bize yardım etti” dedi.
Ada ülkelerinin ekonomik kalkınma ve iklim değişikliği önlemleri için finansmana daha kolay erişim, özellikle de Pasifik Dayanıklılık Tesisi (PRF) dahil olmak üzere iki bölgesel fon için daha fazla destek görmek istediklerini söyledi. “Eğer bize yardım etme konusunda ciddiyseniz, bu fona para yatırırsınız” vurgusunu yaptı.
